Stukjes in de kraag

[p. 87]

Herfststemming

Rood en bruin was het bos, maar voornamelijk rood. Gek, als het bos groen is maak je je er niet druk om, maar nauwelijks is het rood of je maakt met alle geweld een weekend vrij om erin te lopen. Fiks lopen, want het was al aardig koud.

In een café, dat zich aankondigde als herberg en op een plantenkas leek, dronken we thee en aten er Gooise dennekoeken bij. Ze knarsten tussen de tanden en smaakten naar Limburgse gruisslakken. Daarom namen we een cognacje toe en stapten de koude dennelucht weer in.

We liepen een stief kwartiertje langs prikkeldraad waarachter een ander bos ook leeg lag te zijn. Op een driesprong gingen we even op een bankje zitten. Een bedillerig bord erbij vermeldde dat we er moesten picknicken. Afval moest in de papierbak.

Achter de donkere stammen kleurde de lucht nu ook een beetje rood. Precies een Japanse prent, zei mijn vrouw. Echt iets voor een verjaardagskalender, dacht ik. We zaten nog wat. In de verte schreeuwde een oelp. Ik rustte met mijn ellebogen op mijn knieën en keek naar de grond waar een oude mier op weg was naar het einde.

Langs mijn hoofd dwarrelde een herfstblad. Voor oude, gebogen mannetjes, dacht ik, begint de herfst altijd later - zij moeten wachten tot de bladeren op de grond liggen. Na enig overwegen besloot ik deze gedachte te noteren voor later.

Het hotel had een gerenommeerde keuken, maar dan ook écht. Het menu vermeldde zeker tien gerechten die

[p. 88]

de chef graag aan tafel wilde komen bereiden. Hoe lang zal het duren voor iemand de luxe zo ver drijft dat hij aanbiedt aan tafel de aardappelen te schillen? Ik voel mij nog altijd schichtig in zulke gelegenheden. Als een ober tegen mij glimlacht, met de glimlach die daarvoor speciaal ontworpen is, dan weet ik dat mij dat een gulden gaat kosten. De verwarring die dat bij mij oproept is dat ik nooit precies weet wannéér ik die moet geven.

Ik herinner mij aan tafel altijd die treurige man die tegen de ober zei, nadat deze een schaaltje water met daarin een schijfje citroen bij hem had neergezet: ‘ik heb dat niet besteld.’ Waarop de ober zei: ‘Geeft niet, meneer. Dat is een vingerkommetje. Dat geven we wel meer weg.’

En bij het uitreiken van de lijvige menu's denk ik altijd aan het woord van een mijner vrienden die, na een tijdje vruchteloos bladeren in die eetboeken, bijna wanhopig zuchtte: ‘Ach, ober, breng mij maar een bord warm eten.’

De dinermuziek werd verzorgd door een ganse schare roodwambuizige Hongaren, die op tijd treurig deden, en tussendoor tegen elkaar slisten. Met hoeveel ze waren was nauwelijks na te gaan, want enige tijd later toen ze toegejuicht massaal de poesta cymbaliseerden, trof ik in de toiletruimte voor de spiegels ook al weer twee van deze roodgeklede muzikanten aan. Een oude man, die in het vakje naast mij langdurig bezig bleef, mompelde zelfs: ‘Die Hongaren lopen hier gewoon los.’

's Avonds laat, in de bar, bleek de oude man eigenaar van een jonge dame in een felgroene jurk. Ze dronk als een schutter en droeg met welbehagen haar borsten, die op de groene jurk een belangrijke terreinwinst hadden geboekt. De man zat ernaast als een prijsbewuste appelkoopman. Toen ze even wegwandelde riep hij haar krachtig na: ‘En direct terug, hoor.’ Maar ze bleef

[p. 89]

weg en even later ging hij met een ober op zoek. ‘Dat heeft ze wel meer,’ zei de barman, ‘dan gaat ze ineens het bos in om zwammen te zoeken, of naar de fontein om forel te vangen. Weet zij veel wat ze wil gaan doen. Ze doet al zo lang niks, dat het allemaal niets zegt.’ Toen ze haar blijkbaar gevonden hadden kwam de oude man nog even zijn glas legen. ‘'t Is een dondersteen, he,’ zei hij tegen de barman, alsof het zijn beste vriend was, ‘altijd wat. Die vindt niet alleen een speld in een hooiberg, die blijft er ook nog met haar rits achter hangen.’

De volgende morgen aan het ontbijt zag ze even groen als haar jurk van de vorige avond. Af en toe opende ze haar ogen en staarde naar de schaal met schijven vlees en worst die voor haar was neergezet en versierd was met plakjes augurk en tomaat. ‘Ik heb zin om die tomaatjes op mijn ogen te leggen,’ zei ze een paar keer, en ten slotte deed ze het. Het baarde nauwelijks opzien - zij zag het trouwens toch niet.

In de hoek van de ontbijtzaal zat een gezette man, wiens buik op tafel lag. Hij sprak tegen een ober, die geduldig, als een begrijpende moeder stond toe te luisteren. ‘Het keel op mijn wapen!’ zei de man, ‘ik wist dat dat niet klopte. Ik heb het onderzocht en het blijkt goud te zijn.’ De ober ging op zijn andere been staan. ‘Dat is zeer zeker zeer interessant, meneer,’ sprak hij.

‘Bij de Wassenaers is het onderzoek niks geworden,’ ging de man verder. ‘Ik bedoel natuurlijk de Wassenaers thoe Slooten. In de vijftiende eeuw heetten ze trouwens gewoon Wassenaer. Maar toen is er één op een dag naar de Slootens gereden, heeft iedereen overhoop gestoken, behalve een dochter. En die heeft hij zo radicaal verkracht, als je begrijpt wat ik bedoel, dat hij wel zeker moest zijn dat er een kind van kwam.’

[p. 90]

‘Dat is zeker zeer interessant, meneer,’ zei de ober op dezelfde toon.

‘En toen heeft hij dat kind later opgeëist en zo zijn ze aan het thoe Slooten gekomen,’ zo voer de man voort, zijn ei pellend. ‘Maar het toevoegen van die drie hertekoppen op zilver is hun niet glad afgegaan, dat voel je wel.’

‘Tuurlijk, meneer,’ zei de ober, ‘het is zeer interessant.’

‘En dan wat betreft Van Voorst. Hoe die aan het Tot Voorst is gekomen is weer heel anders...’ De man ging er gemakkelijk voor zitten en de ober stond te berusten.

Buiten was het weer koud, er lag al ijs op de vijver. De natuur was mooi en bleef het, ook toen ik op een aardappelboleet trapte.

Het was stil. Iedereen recreëerde elders of op de weg, want soms was ver weg achter bosschages motorgeronk te horen, op eenzelfde toon alsof de hoorn naast de haak lag.

Later op de dag vonden we op een bank een lezende man, terwijl twee jongetjes elkaar met stokken sloegen. Uit het struweel brak een bejaarde trekker, met rugzak en blote benen. ‘Is dat een padvinder?’ vroeg een der jongetjes. ‘Ja,’ zei de man op de bank. ‘Dat kan geen padvinder zijn, 't is zo'n ouwe,’ zei het jongetje weer. ‘Zo'n ouwe, dat kan best,’ zei het andere jongetje, terwijl ze samen keken hoe de trekker lustig in het rode woud verdween, ‘die heb nog geen kans gehad te jongen.’