St. Wimfried of De schoolwereld

[p. 2]

..... zonder een enkelen metgezel tusschen die hooge rotsen.....
Blz. 98.

Eerste hoofdstuk.

‘Vaarwel, Walter! Goede reis, lieve Walter!’ zoo klonk het, en de laatste woorden van dit herhaald koor waren het ‘Dag, dag!’ van een blauwoogig, blondharig meisje van twee jaar, toen Walter voor 't laatst de armen om den hals zijner moeder sloeg en in het rijtuig sprong, dat reeds een kwartier wachtte, om hem en zijne bagage naar het station te brengen.

't Is de oude, oude geschiedenis: de heer Euson bracht zijn zoon naar eene groote kostschool, en het was de eerste keer, dat Walter zijn ouderlijk huis verliet. Bijna ieder vader, die dit boek leest, heeft zulke oogenblikken beleefd: en hij en zijne zonen zullen door persoonlijke ondervinding de pijnlijke gewaarwordingen en aandoeningen begrijpen, die de harten van Walter en zijn vader bestormden, toen het rijtuig het hek en vervolgens de dorpsstraat uitreed, den oudsten zoon dier kleine familie uit de stille gewijde schuilplaats van het geliefde ouderlijke huis wegvoerende, naar het meer onafhankelijk gemeenschappelijk leven in den vroolijken kring van vreemde jeugdige makkers.

Indien gij ooit op den heuvel hebt gestaan, vanwaar Walter een laatsten blik wierp op het zoo even verlaten tehuis, terwijl hij zijne moeder een laatst vaarwel toewuifde, dan hebt gij waarschijnlijk het schoone tafereel niet vergeten, dat zich daar aan uw oog vertoonde. Aan de rechterzijde verheffen zich in zachte hellingen de trapsgewijs met dennenbosschen begroeide heuvels, tot aan den breeden groenen zoom van een berg, om welks kruin de wolken een ontzagwekkenden steeds afwisselenden diadeem vlechten. Aan de linkerzijde, tusschen den weg en eene rij spichtige boompjes, kronkelt zich eene diepe vallei, waar de bergstroom door henen bruist, somtijds met veel gedruisch als een waterval neerstortende tusschen de ruwe reeds van de hoogte meêgesleepte steenen, of tezamenvloeiende in een stille beek, glinsterend en effen als kristal, aan wier oevers de

[p. 6]

groote purperen waterplanten en lange varens zich nederbuigen, als om hunne door dien spiegel weêrkaatste schoonheid te bewonderen. Aan uwe voeten begint een vruchtbaar dal, dat bijna tot aan het eind van den bergketen door een heerlijk meer is doorsneden. Aan de eene zijde van dit meer verheffen zich de witte huizen van het kleine dorp tegen de hoogte, waarop de kerk staat met het omliggende kerkhof, terwijl aan beide oevers tusschen de dennenbosschen, die de eerste hellingen der heuvels bedekken, eenige op zichzelve staande villa's verrijzen, die een heerlijk uitzicht hebben en de schoonheid van het geheel verhoogen.

In een dier huizen, dat gindsche, met het gewelfde dak, omstreeks honderd voet boven het meer, juist tegenover de zwanen, die met hunne vleugels in het zonlicht klapwieken, en dicht bij de groene roeiboot in dat kleine schuitenhuis, dáár woont de held onzer geschiedenis, en geen knaap kan ooit een dierbaarder, gelukkiger tehuis hebben gehad. Zijn vader, de heer Euson, was een welgesteld man, die, in onbekrompen omstandigheden levende, en geen bepaalden werkkring hebbende, dit stille buiten had gekozen, om al zijn tijd en zorgen te besteden aan de opvoeding van zijn gezin en de gewone plichten van een landedelman.

Walter was het oudste kind, een knappe, levendige, vroolijke jongen; tot nu toe - hij was thans veertien jaar oud - had hij geen ander onderricht genoten dan van zijn vader en een gouverneur, die sedert een jaar bij hen in huis woonde. Zijne opvoeding verschilde dus aanmerkelijk van die der meeste jongens van zijn leeftijd, en zijne door boeken verkregen kennis was tot nu toe zeer gering; maar zijn geest was zeer ontwikkeld in die zaken, die boven alles waard zijn gekend te worden, en die de zekerste waarborg zijn voor toekomstige vorderingen.

Laat mij hier een oogenblik ophouden, om te zeggen hoe een eenvoudig maar hoogst ontwikkeld edelman zijne jongens tot op dien leeftijd had opgevoed. Ik zeg niet of dit stelsel goed of slecht is, ik beschrijf het slechts, en de volgende bladzijden mogen van den meerder of minder gunstigen invloed getuigen.

Het geregeld onderwijs der jonge Eusons begon niet te vroeg. Tot zij tien of twaalf jaar oud waren hadden zij bijna alles wat zij wisten, als bij instinct en zonder eenig stelselmatig onderricht geleerd. Het was hun steeds geoorloofd buiten te zijn, en voor hen was de natuur eene zachte leermeesteresse. Op iedere wandeling werd steeds het een of ander onderwerp behandeld. Soms gingen zij uit, om in het bosch de plekjes te vinden, waar de wilde aardbeziën het weligst groeiden, of waar de witte viooltjes en de zeldzaamste veldbloempjes verborgen waren; soms om op de rotsachtige kanten der heuvels te klauteren, ten einde om te zien naar eene geschikte, bij een waterval of eene beek gelegen plek, waar men een landelijken maaltijd zou kunnen houden, en, waar met mos begroeide steenen of boomstronken voor stoelen en tafels zouden kunnen dienen.

Toen zij wat ouder waren, trachtte hun vader hen op te wekken en

[p. 7]

aan te moedigen, om al de hoogste toppen der omliggende bergen te beklimmen; daar ademden zij de frissche koelte in, die hen van de verafgelegene zee tegenwoei; daar staarden zij des zomers opgetogen naar het weêrlichten achter den keten van rotsheuvels, en beschouwden met levendige opmerkzaamheid de laatste schitterende stralen der ondergaande zon. En bij zulke uitstapjes werden zij door hunne ouders onderricht, zonder dat het er den schijn van had, totdat zij door en door bekend waren met de namen en hoedanigheden der geringste planten, en vurig verlangden de verschillende wilde bloemsoorten, die in den omtrek hunner woning te vinden waren, in hunne kleine verzameling te bezitten en zoo mogelijk in hun tuin te planten. Wanneer zij 's avonds laat buiten zaten, of in de schemering van eene heidewandeling terugkwamen, werden zij opmerkzaam gemaakt op de verschillende namen der sterren en planeten, tot eindelijk Mars, Jupiter, Orion, Cassiopea, de Pleyaden en de Poolster als oude bekende vrienden op hen schenen neêr te zien.

Het was gemakkelijk en aangenaam tevens, hun te leeren, alle levende schepselen lief te hebben en zacht te behandelen; om, zonder het te verjagen, het zwartoogige eekhorentje gade te slaan, terwijl het zijne noten kraakte; het kleine spreeuwennestje stil te beschouwen tot het vreesachtige vogeltje geleerd heeft rustig te blijven zitten en bij hunne nadering niet angstig weg te vliegen; naar het nest van een lijster te zoeken, zonder haar en hare kleine zwarte jongen te verstoren. Vrienden, die hen kwamen bezoeken, zagen steeds met belangstelling hoe alle dieren de kinderen schenen te vertrouwen: hoe de kanarievogel in zijn kooitje begon te fluiten als zij binnen kwamen; hoe de veulens in de weide op hen toe renden, en de zwanen, zoodra ze hen zagen, naar hen toe zwommen en met hunne blanke vleugels klapwiekten, als verwachtten zij voedsel en liefkoozingen.

Het meer was voor hen eene bron van eindeloos genot; zomer en winter kon men hen daarin zien baden, tot zij moedige zwemmers waren; dan weder lagen ze onder de schaduw der boomen in de boot te lezen of roeiden daarmede; ook de kleinste jongen kreeg daartoe verlof, en de ouderen vreesden zelfs niet, zich bij hooge golven en sterken wind daarin te wagen. In 't kort, het waren gezonde, moedige bergknapen, wier organen bewonderenswaardig ontwikkeld waren en wier opmerkingsvermogen zoo geoefend was, dat zij hunne Londensche neven dikwijls verbaasden, als zij hun een valk trachtten te wijzen, die hoog boven zijne prooi in de lucht zwevende, slechts een stipje scheen voor minder geoefende oogen; of als zij hunne aandacht vestigden op den liefelijken toon van een boschvogel, voor een minder scherp gehoor niet te onderscheiden.

Maar ook in deze dingen zouden zij slechts weinig vorderingen hebben gemaakt, indien hun op de kinderkamer niet was geleerd moedig, bescheiden, waarheidlievend, zelfverloochenend en gehoorzaam te zijn;

[p. 8]

het was hun op dien leeftijd ingeprent, toen het met goed gevolg kon gedaan worden, namelijk in de prilste jeugd, als de voor alle indrukken nog zoo vatbare natuur krachtige hulp der gewoonte kan verkrijgen, voordat nog de wil en de hartstochten van hunne gevaarlijke, overheerschende macht zich geheel bewust zijn.

Laat niemand zeggen, dat ik jeugdige wonderkinderen heb trachten te beschrijven. Er zijn er zoo duizenden in alle gelukkige, geregelde huisgezinnen; er zouden er nog duizenden meer zijn, als de ouders wat meer verstandige zorg aan de opvoeding hunner kinderen wilden besteden; en vele duizenden zullen er eenmaal zijn, als de wereld, ‘bij den rijken oogst van den komenden dag’ door den langzamen, maar zekeren voortgang van maatschappelijke en zedelijke verbetering, niet alleen zuiverder en heiliger zal worden, maar daardoor ook meer zal overeenkomen met het voorschrift van hem, die ons het ideaal blijft van den verhevenste, ootmoedigste, verstandigste en liefderijkste, den grootste en tevens den nederigste aller menschen.