De briefwisseling tussen P.N. van Eyck en Albert Verwey. Deel 1: juli1904-april 1914

337. Albert Verwey aan P.N. van Eyck, 4 december 1917

Noordwijk/zee 4 Dec^r17

Beste Van Eyck,

Hierbij je opstel dat ik graag uiterlijk de 15 ^e terug zal zien.⁴⁴⁴ Vroeger zending

444 ‘Over kunst en mystiek’.

[p. 177]

bevordert natuurlijk de ruimte voor proeflezing, daar vooral met de Kerstmis van laat gereed komen geen spraak mag zijn.

Ik geloof trouwens niet dat je goed zoudt doen met aan het stuk, dat in-eens geschreven schijnt, veel te veranderen. Een paar opmerkingen van bijkomstig belang heb ik op bijgaand blad gesteld.⁴⁴⁵

In het algemeen geloof ik dat Talma aandacht verdient, maar niet de Nieuwe Kring als lichaam, - bestaat het zelfs nog wel? -; zooals ik ook zeker ben dat je zelf op den duur hoe langer hoe meer zult terugkomen van de meening dat de wijsgeerig-religieuse vernieuwing een aandrang van je eigen tijd zou zijn. De oorsprong van die meening ligt in onkunde aangaande wat hier sedert '80 is omgegaan, in het bijzonder datgene wat tot het groote publiek niet doordrong en zich in tegenstelling met het als Nieuwe-Gidsrichting gepropageerde en gedoodverfde (zie een nog pas verschenen brochure van d^S Wielinga) uitsprak of voorbereidde.⁴⁴⁶

Je sprak ervan mij te vergelijken met Péguy en George. Maar hoe zul je vergelijken wat je nog in zichzelf niet kent? Wat heb ik vóór '88 onbewust bedoeld? Wat heb ik na '88 bewust gedaan? Waarom heb ik aan mijn werk als eenheid - die niet gedachte en niet vorm is, maar werkelijkheid - zooveel waarde gehecht dat ik besloten zou hebben ervoor te leven, als ik het niet zonder besluit al had moeten doen. Maar nu leefde ik voort in een hooger zin dan wat leeft omdat het nu eenmaal leeft.

Ik zeg je dat niet om mezelf - dan had ik het al eer kunnen doen - maar omdat je behoeft zult hebben aan het bevroeden van de waardemeter achter mijn oordeelen.

Het ga je wel. Hartelijke groeten, ook aan Nelly, en het beste met haar ‘ergste van alle pijnen’.

Je

A.V.

445 Het blad met Verweys commentaar op ‘Over kunst en mystiek’ is niet bij de correspondentie aangetroffen.

446 De theoloog en literator B. Wielinga (1873-1949) was medewerker aan Stemmen des Tijds , een algemeen tijdschrift op protestants-christelijke grondslag van ethische signatuur. In 1917 publiceerde hij daarin twee bijdragen: ‘Willem Kloos als litterair profeet’ en ‘Louis Couperus als type van den modernen mensch’. Beide opstellen werden in datzelfde jaar gebundeld uitgegegevn bij J.H. Kok N.V. te Kampen.