De Americaensche zee-roovers

[p. 188]

II. Hooft-stuck.
Verhael van het innemen van Rio de la Hache, en het voornaemste dat aldaer voorgevallen is.

SES dagen, na dat de vier Roof-scheepen van Morgan van Espagnola gezeylt waren, quamen sy in 't gesicht van Rio de la Hache, alwaerse in stilte vervielen, en van de Spanjaerden gesien wierden, die haer terstont in 't geweer begaven tot haerder voorsichtigheyt, doch evenwel niet wetende dat dese Scheepen wilden landen, maer om dat de Spanjaerden,⁺ die aldaer woonen, gewent zijn altemets van de Rovers geplondert te worden, gebruycktense eenige voorsichtigheydt, en berghden haer goed (want dit 's ordinair haer eerste werck) om soose de swackste worden, by tijdts t' ontvluchten. Daer lagh een Schip dat van Cartagena aldaer gekomen was, om Mais te laden, die meende haer 's nachts met de landtwindt t' ontloopen, maer sy besingelden hem soo wel, dat hy in plaets van haer t' ontloopen, recht in 't midden van haer Scheepen geraeckte. Dit quam voor haer seer wel, want het Schip was geladen met het geene dat sy sochten, te weten Mais. 's Morgens met het aenbreecken van den dagh, quamen de Scheepen soo dicht onder het landt, alse konden, om haer volck aen landt te setten, het geen geschiede, nochtans niet sonder groot tegenweer van de Spanjaerden, die aen de strandt waren, en eenige borstweeringe gemaeckt hadden, maer wierde op het laetste gedwongen die te verlaten, ende naer het Dorp te retireeren, alwaerse noch moedt hadden om de Rovers af te keeren. Doen de Rovers aen het Dorp quamen, begon het gevecht weder op nieuw, en duerde tot tegen den avondt, wanneer de Spanjaerden het opgaven, en de vlucht namen, naer datse veel

+ De Spaenjaerden houden haer altijd vluchtvaerdigh.

[p. 189]

volck verlooren, en aen de Rovers weynigh schaede gedaen hadden. Doen de Rovers in het Dorp gekomen waren, en sagen dat de Spanjaerden haer niet meer dan de leedige huysen gelaten hadden, en met de goederen wegh gevlucht waren, verlieten sy het Dorp, en volghden de Spanjaerden aenstondts na, van de welcke sy een party achterhaelden, en gevangen kreegen. 's Anderendaeghs wierden de gevangens, naer gewoonte van de Rovers, gepijnigt, om te seggen waer dat haer geldt en goedt verborgen was, waer door eenige van haer het bekenden, en andere niet. De Rovers begonnen doen op party te loopen, alwaer sy seer veel goedt en slaven by een vergaderden; maer de Spanjaerden, die voor in het bosch haer niet begeven dorsten, maeckten verscheyde embuscaden, om haer tegens 't geweld der Rovers te bevrijden; maer 't en hielp haer niet; want hoe meer schade sy aen de Rovers deeden, dat droop weder op haer eygen hooft, wanneerse van de Rovers dan gevangen wierden. Naer dat dese Rovers veertien dagen in het Dorp vertoeft, en soo veel geplondert hadden, als haer mogelijck was geweest, soo resolveerdense weder naer Hispaniola, tot haer medemackers, te keeren; ende tot dien eynde lieten sy weten aen de Spanjaerden van Rio de la Hache, datse op brandtschattinge van haer Stadt of Dorp moesten dencken. De Spanjaerden practiseerden daer tegens, seggende datse de Stad of Dorp liever wilden laten verbranden, en datse geen geldt hadden. De Rovers, die de Mais alsoo graegh hadden als het geldt, accordeerden met haer datse eenige partyen Mais souden geven. De Spanjaerden waren daer wel eenighsins tegen; maer doense sagen dat de Rovers de plaets in de brandt wilden steecken, versochten sy t' accordeeren, en quamen met malkanderen over een, soo dat de Spanjaerden vier duysent Hanegas Mays souden opbrengen (de vier duysent hanegas maecken omtrent hondert lasten) 't geen sy deeden, soo spoedigh alsse konden, om soo veel te eerder de Rovers quijt te zijn. Drie dagen daer na hadden de Spanjaerden de Mais opgebracht, doen de Rovers alle hun buyt, en alle de slaven, diese gekreegen hadden, aen boort brachten, en verdeeldense in haer Scheepen, en setten haer kours naer het Eylandt Espagniola, alwaer het gros van haer Vloot na haer wachte.

[p. 190]

⁺ Vijf weeken was het geleeden, dat dese vier Roof-scheepen met de barque van Morgan afgezeylt waren, die op haer komst al begon te twijffelen, niet wetende wat hy dencken soude, ofse oock wel goede buyt ghemaeckt hadden, en datse daer mede doorgegaen waren, dan of sy de nederlaegh mochten gekreegen hebben, alsoo die plaets secours kan krijgen van Cartagena, en Santa Maria, en dat 'er altijdt eenige Scheepen van Cartagena kruyssen op de Rovers. Morgan was nu gesint een andere resolutie te neemen, wanneer hy de Scheepen sagh aenkomen met grooter getal als sy uytgegaen waren. Doen was de vreught van Morgan seer groot, als mede van de gantsche Vloot; en deselve vermeerderde seer, wanneerse bericht kregen, dat alle de Scheepen met Mais geladen waren.

⁺ De Scheepen van Morgan waren altemael klaer, en wachten niet anders, als na het wederkeeren van dese Scheepen, die terstond gelost wierden, en het volck wierdt uyt het bosch aen boord ontboden. Terwijl dat dese nieuw aengekomen Scheepen haer oock klaer maeckten, wierdt het vleesch op het spoedighste aen boort gebracht, en de Mais wierdt gedeelt aen yder Schip, naer de quantiteyt van 't volck. Morgan gaf Rendevous aen sijn medehebbende Scheepen, aen Cabo Tiburon, zijnde de westhoeck van het Eylandt Espagniola, alwaerse haer eerste resolutie souden nemen, en met malkander en overleggen, wat plaets men attaqueeren soude. Kort daer naer quamen alle de Scheepen aen Cabo Tiburon, alwaer Morgan ten ancker lagh, en wachten naer haer; daer quamen oock noch eenighe Scheepen van Jamaica, om de Vloot van Morgan op te soecken. Dese Vloot was in 't geheel seven en dertigh Raa-zeyls sterck, met noch eenige kleyne barquen; op al welcke Scheepen (naer een generale monsteringe) twee duysent en eenige mannen wierden bevonden, altemael wel versien met roers, pistools, houwers, en andere amonitie van kruydt en loot naer advenant. De Scheepen waren mede wel versien met geschut nae haer grootte; den Admirael hadde twee en twintigh stucken Canon op, met ses metaele bassen, en was het swaerste Schip; d' andere hadden twintigh, sestien, achtien, veertien, en verminderden tot vier, welcke de kleynste waren: de selve

+ Morgan twijfelt aen de getrouwigheydt van sijn medemackers.

+ Wederkomst van de Scheepen by Morgan.

[p. 191]

waren mee naer advenant versien met buskruyd, handtgranaten en andere vuurwercken.

Kort daer naer quamen alle de Schepen aen Cabo Tiburon.

Naer dat Morgan het over al besichtight, en aen een ander die wat ontbrack, bygeset hadde, maeckte hy een Admiraelschap, en verdeelde de Vloot in twee Esquadres, onder twee

[p. 192]

verscheyde Vlaggen, te weten onder des Koninghs van Engelandts, en onder de witte vlagge, en maeckte daer toe Officiers,⁺ als Vice Admiralen, en Schouts by Nacht; alle de Scheepen die geen Commissie hadden, gaf hy 'er een, om op de Spaense Landen alle gheweldt te gaen doen, ende haer Scheepen, in zee, of in havens vindende, te mogen nemen, door het recht van Represalie, als openbare vyanden van de Kroon van Engelandt, alsoo sy alle de Scheepen van de Engelsche Natie, die in haer Havens quamen om water, of andere noodtsakelickheden, sonder andere informatie prijs maeckten. Als Morgan nu alles in goede ordre gestelt hadde, ontboodt hy alle de hooge Officiers en Capiteynen van sijn Vloot, op dat sy met malkanderen over een souden komen om hem een seekere somme geldt voor sijn Generaelschap toe te staen. Alle de Officiers quamen by hem, en stemden in 't gemeen, dat Morgan van yder hondert man, voor sijn Generaelschap een part soude trecken: dit wierd mede aen het gemeene volck bekent gemaeckt, die oock daer toe haer stem gaven. Daer nae wierd 'er een gemeen accoort gemaeckt voor de Capiteyns, watse hebben souden voor haer Scheepen; daer toe vergaderden alle de gemeene Officiers van de Scheepen, te weten,⁺ alle de Lieutenants en Bootsluyden, ende stemden met malkanderen, dat men de Capiteyns voor haer Scheepen acht mans deelingen, of parten, soude geven, ende daer en boven voor haer persoonen, een part gelijck de beste man, ende voor de Chirurgijns twee hondert stucken van achten voor haer Medicament kisten, en daer boven haer part nevens de beste man op het Schip: aen de Timmerlieden hondert stucken van achten, en daer boven haer part nevens de beste man. Daer na wierd 'er een vergeldinge toegeleydt voor die geenen, die eenighe genereuse actien souden doen tot afbreuck van den vyandt, als namelijck voor die 't eerste de Vlagh van een Fort soude strijcken, ende d' Engelsche vlagh daer op setten, die soude buyten sijn deelinge noch vijftig stucken van achten genieten; die een gevangen nam, en aenbrocht in tijdt van noodt, soude buyten sijn deelingh ghenieten twee hondert stucken van achten; de Granadiers, die gestelt waren om granaten in een Kasteel te werpen, souden voor yder granaed, diese in het

+ Morgan geeft commissie aen sijn Scheepen, om op de Spanjaerden te roven.

+ Artijkelen die de Rovers met malkanderen maken.

[p. 193]

Kasteel geworpen hebben, buyten haer part, genieten vijf stucken van achten.

Daer wierdt oock een vergeldinge toegeleyd voor de verminckte, te weten, voor die beyde de beenen in een slagh quamen te verliesen, die soude boven sijn part genieten vijftien hondert stucken van achten, of vijftien slaven na de keur van de verminckte.

Voor die geenen die beyde handen in een slagh tegen den vyandt quamen te verliesen, die soude buyten sijn part, ghenieten achtien hondert stucken van achten, of achtien slaven naer keur van de verminckte.

Voor het verlies van een been, sonder exceptie van de slincker of rechter, boven de deelingh, vijf hondert stucken van achten, of ses slaven, naer de keur van de verminckte.

Voor het verlies van een handt, sonder eenige exceptie van de slincker of rechter, vijf hondert stucken van achten, of ses slaven, nae de keur van den patient.

Voor het verlies van een oogh hondert stucken van achten, of een slaef, naer de keur van den patient.

Voor het verlies van een vinger hondert stucken van achten, of een slaef, als vooren.

Voor de smerte van een wondt in het lichaem, daer de patient een pijp in moet dragen, vijf hondert stucken van achten, of vijf slaven.

Voor een stijf lidt, het zy arm, been, of vinger, de selve vergeldinge, als of het lidt t' eenemael af was.

Dese boven gemelde vergeldinge souden genoomen werden uyt de gemeene buyt, eer dat de selve gedeelt was.

Dese Artijckelen wierden met eenparige stemmen ingestelt, en van Morgan eerst geteyckent, daer na van alle de Capiteynen, en Officiers van de Vloot.

Doen Morgan alle dese dingen besorght hadde, hield hy Krijghsraed met al de Scheeps Capiteynen, om met malkander te overleggen, wat plaets men eerst soude aentasten. De Krijghsraedt vergadert zijnde, wierdt 'er voorgeslagen, dat men een van dese drie plaetsen soude attaqueeren, te weten, Cartagena, Panama, of Vora Crux. Daer wierdt niet gedisputeert, of men sterck genoegh

[p. 194]

was, of welcke plaets dat de sterckste was van de drie: geen van de selve wierdt soo rijck geoordeelt als Panama; ende daerom wierd' er met gemeene stemmen geresolveert die plaets eerst aen te tasten en te plonderen. Tot dien eynde soude men eerst het Eylandt Santa Cathalina gaen inneemen, om aldaer een Gits te bekomen, om ons de wegh naer Panama te wijsen, alsoo op dat Eylandt veel Banditen zijn, van alle plaetsen van die kust.

Daer wierdt oock een bysonder Artijckel gemaeckt, of het gebeurde dat men Scheepen in zee vondt, of in eenige Havens, dat sulcks mede in een generaele deelinghe soude komen, maer het Schip dat een vyandts Schip eerst enteren soude, soude daer voor genieten een premie van duysent stucken van achten; ende soo het vyands Schip boven de tien duysent stucken van achten waerdigh was, soude het van yder tien duysent stucken van achten, duysent hebben.

Daer wierd oock vastgestelt, en op lijfstraf verboden, dat niemand sich vervorderen soude om aen boort van eenigh Schip te komen, dat geen vyandt was, op dat men niet verklickt soude werden.