Litteraire wandelingen

[p. 237]

Roosdorp.

Wanneer men zijne preferentie in de litteratuur niet laat benevelen door mode of tijdgeest, dan moet men zeggen, dat de auteur van ‘Kinderen’ het bij het rechte eind heeft.

Ja, het moet gezegd worden: Boven romantisme; realisme, naturalisme, symbolisme en verisme staat de simpele observatie, weergegeven in harmonische lijnen, niet als mozaïek, als steentje en steentje bij elkander gevoegd, maar als strenge potloodteekening of kleiner, rijk penseel-geverf, met lijnen gedragen door volgehouden sentimenten.

De zuivere observatie, die van buitenaf in de ziel van den artist vloeit, is dus ééne manier, om iets goeds te leveren.

De tweede is, een eigenaardigen en eigen stijl te hebben. Barrès b.v. in Frankrijk, die met weinig observatie-vermogen bedeeld is, heeft een eigen manier van visie.

Wie als schrijver noch door observatie-vermogen, noch door eigen stijl kan uitmunten, moest eigenlijk ophouden

[p. 238]

met schrijven als artist. Het is zeker, dat in Nederland 9/10 moest uitscheiden met schrijven. Dit zou veel voordeel opleveren, want wij zouden onzen tijd niet behoeven te besteden aan middelmatige litteratuur en meer vreugde hebben van het goede. Eene kleine, zorgvuldig gekozen bibliotheek zou volkomen in onze behoefte aan intellectueele schoonheid voorzien.

Roosdorp mag met satisfactie op zijn bundel kijken, want hij heeft over zijn onderwerp het beste geleverd, wat er in onze litteratuur is.

Ik neem maar iets op goed geluk af uit zijn bladzijden:

Een klein boerenjongetje staat bij een stadsmeisje.

‘Hij werd weer stil en zag met starre boerenblik Mie in het slim gezicht. Ze lachte er om en bedacht wat ze daarop zeggen moest.

Heb je veel vriendjes,’ vroeg ze maar.

‘Nee, ik niet, hoor!’

‘Ik wel honderd.’

‘Wat mot je daar mêe doen?’

‘Nou, spele en pret maken. Wil je strakkies een beetje meedoen? Wat heerlijk, hoor!’

‘Och ja.....’

‘Hij draaide weer en ging nu sterk en strak haar in 't ouwelijk gezichtje kijken.

Laat je tanden es zien,’ zei hij kortaf.

‘Mie trok haar dunne lipjes op en liet hem zien op een rij gebroken en vergeelde puntjes.

Mijne zijn veel mooier, hoor!’

[p. 239]

‘Hij ontblankte een reeks scherp-harde kattetandjes en lachte haar met meerderheidsoogen uit.’

Is dit niet voortreffelijk? Is dat geen symbolisme?

Want het is de embryo van stad en land. Beantwoordt dit niet aan de eischen van het naturalisme?

De observatie, door een auteur teruggegeven, krijgt altijd gelijk tegenover de heerschende moderichting.

Is dit nu zoo gemakkelijk, wanneer men over kinderen schrijft? Ik geloof het niet, maar omdat in de kinderziel de natuur krachtiger, zuiverder polst, kan men gemakkelijker de slagen tellen der groote natuur, die nog vrij stroomt uit teere kindermonden en vrijer glanst uit de limpide kinderoogen dan onder de dikgerokte lichamen van groote menschen.

Want kinderen zijn de heldere beken, die dauwen uit den grond der natuur en nog niet geworden zijn de bezoedelde rivieren van den lateren leeftijd.

Bij het lezen van Roosdorp heb ik dikwijls moeten denken aan den onschatbaren versregel uit de Ilias, waar Homerus een klein kind bij een ster vergelijkt.

Het lumineuse mysterie van dien regel is nooit bereikt, maar de heer Roosdorp mag tevreden zijn. In het Hollandsch kan alléén Vondel met zijn ‘Constantijntje’ hem concurrentie aandoen.