De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 19. Brieven 2751-2986

2945 Van Johann Herwagen
Bazel, 13 juni 1534

Hartelijk gegroet. De vriendschap die tussen verwanten hoort te bestaan, heb ik tot dusver zo zorgvuldig mogelijk onderhouden en zal ik, zolang God mijn ledematen leidt,^1. eerbiedig in acht nemen, vooropgesteld natuurlijk dat er wel iemand is om die vriendschap aan te nemen. Ik heb Hieronymus uitgelegd wat krenkend kan zijn en wat oude wonden kan openrijten. Op zijn beurt heeft hij me verteld wat hem kan ontrieven. Ik heb mijn diensten aangeboden op tamelijk gunstige voorwaarden. Wat ik heb bereikt, heb je ongetwijfeld van hem gehoord. Aangezien hij niets anders verkondigt dan dat ik moet afzien van wat tot dusver van jou is uitgegeven, en dat ik de uitgave van wat anderen hebben geschreven, grotendeels aan hem moet overlaten, en hij intussen jouw pennenvruchten en die van anderen drukt, zie ik niet, beste Erasmus, wat iemand die mij aan dergelijke wetten wil onderwerpen, anders kan wensen dan mijn volledige ondergang. Als wij wedijveren met de vrijheid die onze stad ons toestaat, zal de een het vermogen van de ander tenietdoen, en de een het werk doen, de ander de winst opstrijken. Wie zal me immers met welk recht verbieden dat ook ik werken uitgeef waarin ik vroe-

1. Vgl. Vergilius, Aeneis iv, 336.

[p. 313]

ger een aandeel had of die bij de pers van Froben zijn verschenen, temeer daar Froben het grootste deel van de kosten droeg, of ik een gelijk deel? Er zijn gevallen waarin de opbrengst in overeenstemming was met de gedane arbeid, in andere gevallen ben ik nu beroofd van het vruchtgebruik omdat de opbrengst intussen naar de erfgenamen moet, wat tot dusver steeds is uitgesteld, terwijl ook mijn zoons met recht een erfenis van mij verwachten. Ik leg voor niemand een valstrik, ik wil een regeling die overeenstemt met mijn belangen. Ik wens een vriend te zijn, geen verwant die een masker draagt. Hoe graag zou ik willen dat jij, Bonifacius of een ander van jouw keuze na hoor en wederhoor een uitspraak doet. Ik zou beloven de uitspraak met heilige trouw na te leven. Dit zijn de dingen waarover ik mijn gedachten laat gaan. Ik weet dat de schade hoe dan ook zal blijven bestaan, naast de onenigheid die er veel beter niet had kunnen zijn. We maken onszelf bij iedereen belachelijk, we geven anderen de gelegenheid ons te belagen, zodat ze ons des te veiliger concurrentie durven aandoen; daarnaast onderhouden we een weinig gelukkige vriendschap. Maar genoeg hierover.

Voor Cicero ben ik bezig met wat ik van jou gedaan had willen krijgen.^2. Ik zal ervoor zorgen dat ook die uitgave geannoteerd wordt, en alles waarop ik de hand kan leggen, zal ik jou vervolgens ter beoordeling geven, zodat er voor mijn nageslacht of voor mijzelf, als de exemplaren uitverkocht zijn, iets te drukken valt; want Cicero laat ik me door niemand afnemen. Ik zal me inspannen hem zo gezuiverd uit te brengen als ik kan.

Je zending zal op tijd zijn als ik een deel van de Copia eind juni binnen heb. Ik kan ongeveer zeventig bladen drukken in italiek of cursief, tenzij je een ander lettertype wilt hebben. Er is gelegenheid de parafrasen te drukken zodra hij^3. die heeft gedrukt, na de herfst van volgend jaar; de Copia zal ik vóór september drukken, en wel met zorg. Het ga je goed.

Bazel, 13 juni 1534

De jouwe als altijd, Johann Herwagen

Aan de onvergelijkelijke heer Erasmus van Rotterdam, zijn heer en beschermer, te Freiburg

2. Zie brieven 2765, 2766a, 2768, 2769 en 2775.

3. Hieronymus Froben bracht in de herfst van 1535 een herziene uitgave uit van Erasmus' parafrasen van het Nieuwe Testament.