De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 19. Brieven 2751-2986

2917 Van Franciscus Ricius
Tübingen, 17 maart 1534

Hooggeachte en zeer eerbiedwaardige heer. Vandaag ontving ik uw brief^1. die vanuit Innsbruck naar hier was doorgestuurd en die me buitengewoon verblijdde, omdat ik eruit begreep dat u in goede gezondheid verkeert. Gedurende enige tijd ging namelijk het hardnekkige gerucht dat u op sterven lag. Dit gerucht ontstelde me niet zozeer om uwentwil als omwille van de geleerden en de samenleving die u, nadat u haar jarenlang met uw voortreffelijke kwaliteiten heeft verrijkt, ook nu nog, in de hoogste ouderdom verkerend, niet ophoudt te ondersteunen en te sieren. Hierdoor komt het dat, zolang u leeft, de katholieke gelovigen en de geleerden de vruchten kunnen blijven plukken van uw geschriften, wat misschien na uw dood niet meer zal gaan vanwege de invloed en de macht van slechte en afgunstige lieden die aanstoot nemen aan de schittering van uw naam. Maar als u het onrecht van deze tijden nog iets langer verdraagt en het daardoor even krachtig overwint als u het tot dusver wijselijk heeft geminacht, geloof ik al voor me te zien met hoeveel roem u zult triomferen nadat het onrecht te vuur en te zwaard is verdreven.

U zult hopelijk overwinnen als u nauwgezet uw gezondheid in acht neemt; aangezien in deze tijd het welzijn van velen daarvan afhankelijk is, vanwege uw uitnemende deskundigheid en geleerdheid, moet die op alle mogelijke manieren in stand gehouden worden. Als u die zelf verwaarloost, zult u de indruk wekken niet zozeer uw eigen heil als dat van de samenleving te veronachtzamen. Zorgt u dus voor uw gezondheid en ontspant u uw geest eens door van tijd tot tijd de voortdurende inspanning van het vele werken en studeren te onderbreken met vertier dat u waardig is.

Dat ik u hiertoe met meer goede trouw dan wijsheid aanspoor, komt door mijn genegenheid voor u en mijn betrokkenheid bij de samenleving. Ik kan me er niet genoeg over verwonderen dat u mij vraagt om veelvuldige en lange brieven, aangezien niets in mijn brieven u, een zeergeleerd man, niet eerder zou kunnen vervelen dan vermaken. Het verheugt me niettemin dat mijn bijzondere welwillendheid jegens u en mijn voortdurende toewijding in die

1. Deze brief is niet bewaard gebleven.

[p. 278]

mate door u worden gezien, erkend en aanvaard dat u laat blijken dat mijn brieven u verre van onwelkom zijn. Ik zal er daarom naarstig voor zorgen te voldoen aan uw verzoek wanneer ik iets te schrijven heb dat u waardig is, maar op zo'n manier dat ik een zeer ernstig en drukbezet man niet al te vaak zal lastigvallen met mijn gebeuzel.

In mijn brief^2. heb ik Velius niet genoemd omdat ik daags voordat ik uit Innsbruck wegging, na afscheid te hebben genomen van de hovelingen, de brief voor u heb meegegeven aan een bode die zich plotseling opmaakte voor vertrek, zonder dat Velius ervan wist. De paus heeft het hertogdom Urbino toegezegd aan de zoon van de Franse koning als bruidsschat voor zijn nicht.^3. Aangezien hertog Francesco Maria (die ontboden is maar nog niet in Rome is verschenen) dat hertogdom tot dusver in bezet heeft, valt te vrezen dat in Italië een nieuwe, vreselijke oorlog zal uitbreken. Hier komt bij dat de doorluchtige keizer zo verontwaardigd was over het gruwelijke en schandelijke misdrijf van de graaf van Concordia^4. - die, na zijn oom en diens zoon op sluwe wijze te hebben vermoord, de stad en het kasteel van Mirandola heeft bezet, zoals ik schreef - dat hij niet wil dat dit grote onrecht ongewroken blijft. Daarom moet worden gevreesd dat die schurk, gedreven door wanhoop, zich met verderfelijke lieden zal verbinden en ons nog heel wat last zal bezorgen, aangezien de stad vrijwel onneembaar is.

Onze vriend Cornelis de Schepper is onlangs door de doorluchtige koning teruggezonden naar Constantinopel, naar de sultan van de Turken. Ik hoop dat hij berichten zal sturen die u en alle goede mensen genoegen doen.

Over de onenigheid tussen hertog Willem van Beieren en de landgraaf van Hessen inzake de terugkeer van de verdreven hertog van Württemberg,^5. over de betaling van 4000 gulden door de mensen van de keizer aan Christoph, de zoon van de verdrevene, en over de schat die de inwoners van Ulm aan hem hebben teruggegeven, wil ik u niet tot last zijn met onnodige praat, omdat ik denk dat u op de hoogte bent gebracht door de heer bisschop van Augsburg^6. of door proost Koler.

2. Deze brief is niet bewaard gebleven.

3. Prins Hendrik van Frankrijk (de latere koning Hendrik ii) was in oktober 1533 getrouwd met Catharina de' Medici, dochter van hertog Lorenzo ii van Urbino en nicht van paus Clemens vii.

4. Galeotto ii Pico della Mirandola, moordenaar van Gianfrancesco Pico della Mirandola en diens zoon Alberto.

5. Filips i van Hessen was voorstander van de terugkeer van de protestantse hertog Ulrich van Württemberg (verdreven in 1519), Willem iv van Beieren wilde Ulrich vervangen door diens katholieke zoon Christoph.

6. Christoph von Stadion.

[p. 279]

Overigens is er al een maand voorbij sinds ik in Stuttgart bij hertog Filips^7. ben aangekomen, die op de vierde dag na mijn aankomst naar de landdag vertrok. Omdat ik in dit gewest zijn terugkeer moet afwachten, ben ik naar Tübingen gegaan, een bijzonder genoeglijke en aangename plaats, zowel om zijn lieflijke ligging als om het milde klimaat, de welvaart en het menselijk verkeer. Zelfs als de zaak met de hertog is afgehandeld, zal ik hiervandaan niet vertrekken, tenzij ik voor de derde keer door de koning of door mijn vader word teruggeroepen.

De bode aan wie ik deze brief voor u heb gegeven en die ik naar Freiburg heb gestuurd, zal hier meteen terugkeren met het geld dat aan mij is overgemaakt toen ik daar was. Als u hem iets van een brief aan mij wilt meegeven en hem opdraagt te blijven totdat het u uitkomt terug te schrijven, zal hij pas vertrekken wanneer u hem in uw vriendelijkheid laat gaan. Ik wens dat u nog heel lang gelukkig en gezond mag zijn.

Uit Tübingen, 17 maart 1534

Getekend door Franciscus Ricius van Sprinzenstein, uw vriendelijke persoon ten zeerste toegewijd

Aan de hooggeachte heer Erasmus van Rotterdam, zijn zeer vererenswaardige heer en beschermer. Te Freiburg

7. Filips de Strijdbare, hertog van Pfalz-Neuburg en stadhouder van Württemberg.