De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 19. Brieven 2751-2986

2767 Van Viglius van Aytta
Padua, 22 februari 1533

Brief aan Erasmus van Rotterdam

Bij mijn terugkeer uit Bologna op 8 februari kreeg ik, zeergeleerde Erasmus, jouw brief van 5 november^1. waarnaar ik al lange tijd had uitgekeken; ik was verheugd dat mijn wens eindelijk was vervuld en dat jou het pakket brieven was overhandigd waarin ik brieven van Bembo en vele anderen had bijgesloten. Voor de brieven^2. aan de jongeren die mij zeer dierbaar zijn en die ik jou heb aanbevolen, zeg ik je hartelijk dank, iets wat zij ook zelf zullen doen. Terwijl ik dit schreef, waren beiden in Venetië; neem hun alsjeblieft hun traagheid niet kwalijk. Florens^3. is zeer geporteerd voor jouw zaak en ik hoop dat hij iets voor elkaar weet te krijgen. De nieuwe president van Mechelen, genaamd Briaerde, is een verwant van hem en zelf de schoonzoon van Micault, die daar zoals je weet de scepter zwaait over de financiën, en ik denk dat koningin Maria jou beter gezind zal zijn dan Margareta het was. Hoe de zaak ook uitvalt, een poging kan geen kwaad.

Hoe jouw aanbeveling aan Bembo voor mij heeft uitgepakt, heb ik je al eerder verteld.^4. Ik vrees niettemin dat die vader en leidsman van de Ciceronianen aanstoot heeft genomen aan jouw brief aan mij^5. die in de Paleoneoi is afgedrukt; toch heb ik tot dusver geen enkel teken daarvan opgevangen. Er is bovendien geen reden waarom ik zijn welwillendheid of die van een ander zou verkiezen boven de schitterende diensten die je mij bewijst door mij aan te bevelen aan de geleerden. Maar ik kijk hier voortdurend uit naar een betere kans de wetenschap die tot ons vakgebied behoort vooruit te helpen, zodat ik de man die mij hierbij zeer behulpzaam kan zijn, niet mag veronachtzamen. Dit beroep in Italië dat, zoals je weet, vooral wordt begunstigd door gebruik te maken van relaties, dwingt me ertoe mijn vriendschapen niet alleen te behouden, maar ook nieuwe vriendschappen aan te gaan. Ik ben genood-

1. Brief 2736.

2. Brief 2683 (aan Johann Georg Paumgartner) en een niet bewaard gebleven brief aan Giovanni Crisostomo Zanchi genoemd in brief 2682.

3. Florens van Griboval.

4. Zie brief 2716.

5. Brief 2604.

[p. 35]

zaakt hier enkele maanden lang mijn tijd te verlummelen. Daarna ben ik van plan Italië te verlaten, zoals ook mijn vrienden me aanraden. Onder hen bevindt zich iemand die mij buitengewoon welgezind is: Matthias Held, die het ambt van keizerlijk kanselier vervult. Deze heeft mij kort geleden goede hoop gegeven op een uitstekende positie in het Rijkskamergerecht en hij kan die hoop in vervulling doen gaan wanneer hij daadwerkelijk zoveel onderneemt als hij met zijn genegenheid voor mij laat zien. Hij is bijzonder ontwikkeld en draagt onze wetenschap en alle geleerden en ook jou, de leidsman van beide, een warm hart toe, wat je zelf zult ondervinden als de gelegenheid zich voordoet. Als je iets aan het hof zou willen, hoef je er niet aan te twijfelen dat je dat met zijn begunstiging gemakkelijk zult verkrijgen. Want zijn invloed reikt ver en hij wenst Erasmus het beste toe, en hij leek mij zelfs nog meer achting toe te dragen omdat hij had begrepen dat dit jou niet onwelgevallig zou zijn.

Over de ontmoeting in Bologna kan ik je weinig met zekerheid zeggen. Alles is daar namelijk gedaan en afgehandeld in besprekingen achter gesloten deuren tussen de paus en de keizer.^6. Voortdurend gaat het gerucht dat door hun toedoen een verdrag tussen de Italiaanse vorsten is gesloten. Toen ik in Bologna was, waren daar drie hertogen aanwezig, van Milaan, van Savoie en van Florence,^7. de laatste voorbestemd tot schoonzoon van de keizer om de paus terwille te zijn.^8. Ook verbleef er een grote menigte kardinalen, van wie er twee kort tevoren uit Frankrijk waren aangekomen;^9. onder het volk werd gesproken over hun hooghartige en onredelijke eisen. Ik was ook aanwezig toen aan een gezantschap van de Ethiopische koning, die Pape Jan wordt genoemd,^10. audiëntie werd verleend in een openbare bijeenkomst van de kardinalen onder voorzitterschap van de paus. Het gezantschap gaf uitleg over de nieuwe religie van de koning en diens toewijding aan de Heilige Stoel; hieraan richtte de koning het verzoek in gehoorzaamheid te worden aanvaard als zoon en koning van de kerk van Rome, naast nog aller-

6. De besprekingen duurden van december 1532 tot maart 1533.

7. Francesco ii Sforza, Karel iii van Savoie en Alessandro de'Medici.

8. Alessandro de'Medici trouwde in 1536 met Margareta van Parma.

9. François de Tournon en Gabriel de Gramont (zie brief 2753).

10. Middeleeuwse benaming van een legendarische, christelijke heerser over een oosters fabelrijk. Vanaf de vijftiende eeuw werd de benaming overgedragen op de (christelijke) keizers van Ethiopië. De toenmalige Ethiopische keizer was Dawit ii.

[p. 36]

lei andere zaken waarover ik geen zin heb te vertellen. Dat is ook niet nodig, want velen zijn van mening dat het gaat om een vertoning die door de paus in scène is gezet met de bedoeling zijn aanzien bij anderen te vergroten. Het moment voor dit theaterstuk was goed gekozen, want kort tevoren was de kardinaal van Trente^11. in een plechtige stoet de openbare bijeenkomst binnengeleid, vergezeld van een groot aantal Duitsers van wie men denkt dat ze zich nog door dergelijke zwendelarijen en goocheltoeren laten beetnemen. De keizer maakt zich gereed naar Spanje te vertrekken; naar verluidt verwacht de keizerin hem in Barcelona. Dat was dan het nieuws van het hof. Ik had je kort geleden opmerkzaam gemaakt op de levensbeschrijving van Cyprianus en de boeken van Ambrosius die Crisostomo bij zich heeft^12. en uit jouw stilzwijgen kan ik wel opmaken wat je daarvan denkt. Het ga je goed, beschermheer zonder weerga.

Padua, 22 februari 1533

11. Bernhard von Cles.

12. Zie brief 2716.