De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 18. Brieven 2516-2750

2732 Van Philippus Melanchthon
[Wittenberg], 25 oktober 1532

Philippus Melanchthon aan Erasmus van Rotterdam

Aangezien ik over een koerier beschikte die duidelijke plannen had en betrouwbaar was, moest ik je wel een brief sturen, vooral omdat ik, als het om dit soort beleefdheden gaat, een aantal maanden geleden zo vriendelijk door je uitgedaagd was. Gedurende twee volle jaren waarin ik bezig was met problemen en geruzie, waar ik van nature een ontzettende hekel aan heb, was er niets wat mij zoveel rust gaf als die alleraardigste brief van jou. Wees er daarom van overtuigd dat dat gebaar van je niet alleen zeer welkom, maar ook heel plezierig was, want ik acht uiteraard de genegenheid van een echte filosoof het waardevolst, omdat er in de alledaagse vriendschappen van onontwikkelde mensen geen liefde en geen trouw te vinden is. Ik zou je over andere dingen schrijven, die deels nu plaatsvinden, deels ophanden zijn, als mijn overwegingen van enig nut voor het land konden zijn. Maar omdat beide partijen niets goedkeuren wat gematigd is, worden mijn adviezen verworpen. Ik verzoek jou echter zo dringend als maar kan eveneens, als zich een gelegenheid voordoet, ook jouw invloed aan te wenden om vrede te

[p. 389]

bewerkstelligen, en de machthebbers aan te sporen de kerken niet nog verder uit elkaar te drijven met een burgeroorlog. Waar kan een burgeroorlog immers anders op uitlopen dan op totale verwoesting? Ik twijfel er niet aan dat bepaalde lieden, die buitensporige verwachtingen hebben en om die reden het zo zachtmoedige karakter van de keizer van alle kanten met brandende fakkels belagen om hem aan te vuren tot het ontketenen van een oorlog, bedrogen uitkomen. Ik hoop dat mijn adviezen voor zover het de eigenlijke discussies betreft door verstandige mensen worden begrepen en goedgekeurd. Ik heb talloze geschillen in de kiem gesmoord, verder doe ik mijn best enkele die onontbeerlijk voor de vroomheid zijn, met de beste bedoeling te verduidelijken. Ik probeer ook te zorgen dat er respect is voor het principe van een kerkelijk bestuur. Wat er ook gebeurt, de commentaren op Romeinen^1. die nu zijn verschenen zullen van mijn mening en intentie getuigen. Als jij in enig opzicht de wankelende samenleving kunt helpen, moet je dat doen. Dan kan - zoals dat volgens hem^2. gebeurt bij goede gedichten - de hele wereld je wijsheid tijdens dit (om zo te zeggen) laatste bedrijf van je leven extra goed leren kennen.

Een jongeman, Dietrich Reiffenstein, heeft zich op weg naar Freiburg begeven; hij is afkomstig uit een familie die je ten zeerste bewondert. Hij had een oom, een voortreffelijk jong iemand, die vaak bij je was in Leuven.^3. Daarom vraag ik je of je bereid wilt zijn je over deze jongeman te ontfermen, vanwege de sympathie van zijn voorouders voor jou en vanwege mijn aanbeveling. Hij heeft zich bij mij behoorlijk correct gedragen en ik hoop dat hij, daarin gesterkt door jouw lessen, je gezelschap niet onwaardig zal zijn.

Het ga je goed. 25 oktober 1532

1. Commentarii in epistolam Pauli ad Romanos, recens scripti (Wittenberg, 1532).

2. Vgl. Horatius, Ars poetica 126-127, waar voorgeschreven wordt dat een nieuw gecreëerd personage tot het eind toe hetzelfde karakter houdt.

3. Johann Reiffenstein.