De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 18. Brieven 2516-2750

2559 Van Anselmus Ephorinus
Bazel, 19 oktober 1531

Heil en zegen, door Christus. Ik hoopte dat Amerbach, een geleerd en eerlijk man, vriendelijker dan de vriendelijkheid zelve, naar u toe zou gaan. Ik had gemerkt dat er voor hem geen andere reden was om de tocht te ondernemen dan genegenheid voor u en bezorgdheid over uw gezondheid. Maar omdat God onze gebeden had verhoord, onze nederige gebeden waarin wij niet nalaten u te gedenken, veranderde hij zijn plan; in de tussentijd trof ik geen geschikte bode zodat ik op uw laatste brief had kunnen antwoorden. Veelvuldige geruchten dat er tot nu toe weinig mensen op de rijksdag in Speyer zijn afgekomen, houden me hier langer vast dan ik gedacht had.^1. Hier doet een hardnekkig gerucht de ronde dat Ferdinand zich naar Heidelberg heeft begeven en alle gezanten van de vorsten zich naar de keizer hebben gespoed. Als ik van u betrouwbare informatie zou kunnen krijgen, zou ik daar erg blij mee zijn. De evangelische kwestie laat niet toe dat ik hier langer blijf; die koerst immers af op onlusten. De streek heeft weinig last van de pest, toch lijden velen aan een pest die besmettelijker is dan welke ook, mensen die met geen ander doel dan tirannie tijdens openbare preken roepen dat de heerschappij van de paus beknot moet worden! De inwoners van Zürich zijn met hun Glaucoplutus^2. in de pan gehakt door de kantons^3. en tot hun schande op de vlucht geslagen. Glaucoplutus sneuvelde in de voorste linie tegelijk met de besten en geleerdsten, zoals Karlstadt en anderen.^4. De onzen betreuren dat niets anders gedaan is dan het signaal tot de strijd geven.^5. Het volk begint te

1. Zie brief brief 2527, noot 8.

2. Samenstelling van Grieks glauks (uil) en ploutos (rijkdom); spel met de naam Ul-rich (Zwingli), reformator te Zürich. Zwingli sneuvelde tijdens de Tweede Kappeleroorlog; zie brief 2525, noot 3.

3. De katholieke kantons.

4. Dit gerucht was met betrekking tot Andreas Karlstadt niet juist.

5. Onzekere vertaling.

[p. 83]

morren over de aanhangers van Oecolampadius en noemt hen de oorzaak van dit bloedvergieten. Soldaten worden tegen hun zin de oorlog in geduwd. Oecolampadius beklom onlangs de preekstoel in een zo verwarde toestand als maar mogelijk was en begon tot boetedoening op te roepen, dat deze stad groot onheil te wachten stond - hij leek namelijk eerder te jammeren dan te preken. Hij wekte het volk op tot algemene boetedagen en vasten.

Oecolampadius is ontstemd over sommige brieven van u in de grote verzameling die door Herwagen gedrukt is.^6. Amerbach zal, wanneer hij naar u toe komt, vertellen wat er precies aan de hand is; het stelt allemaal niet zoveel voor, u hoeft zich geen grotere zorgen te maken.

Van de beker en de ingemaakte vruchten uit Portugal kan ik geen enkel spoor ontdekken. Ik zal hier wachten op uw brief waarin ik heel graag meer informatie van u zou willen hebben over de rijksdag; zodra ik die heb ontvangen houdt niets ons tegen.

Als u wilt dat ik u een middel ter bescherming tegen de pest stuur, in blokken, tabletten of poeders, voor uzelf of uw huishouden (ook al is uw huishoudster^7. erger dan de pest en is zij niet bang voor ziekte), laat het dan weten; ik zal geen kosten sparen. Ik vraag u één ding, zeer geleerde Erasmus: wanneer u stuit op lasterlijke aantijgingen van goddeloze mensen die blijkbaar voor schotschriften geboren zijn, blijf dan in uw droefheid vastberaden. Zo bereikt men immers de sterren.^8. Moge Christus Jezus bereid zijn u lange tijd voor ons te behoeden en te bewaren. Ik bied u, als aan een vader, onderdanig mijn diensten aan, bereid tot alles wat u wenst.

In haast. Bazel, 19 oktober 1531

Uw vriend Anselmus

Aan de grote Erasmus van Rotterdam, zijn meester en voortreffelijke beschermheer

6. Zie brief 2554, noot 6.

7. Waarschijnlijk is Margarete Büsslin bedoeld; zie het postscriptum bij brief 2735.

8. Vergilius, Aeneis 9, 641.