De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

2511 Van Erasmus Schets
Antwerpen, 12 juli 1531

Hartelijk gegroet. Ik geloof dat ik je voor het laatst in de maand mei heb geschreven.^1. Daarna heb ik verscheidene brieven van jou ontvangen,^2. tegelijk met andere die ik naar Barbier, Molinier en Goclenius moest doorsturen, wat ik correct heb gedaan. Wanneer zij hebben geantwoord en mij de verzending hiervan hebben toevertrouwd, zal ik het doen op de manier die je hebt aangegeven, dat wil zeggen door ze in enveloppen te doen, gericht aan Hieronymus Froben te Bazel.

Pieter Gilles heeft tot nu toe niet de 103 guldens en 18 stuivers betaald, die hij jou verschuldigd is naast de andere 12 guldens die hij van Quirinus^3. heeft ontvangen. Want Pieter had namens jou 115 guldens en 18 stuivers ontvangen. Van dag tot dag belooft hij dit te zullen geven. Ik rust niet voordat ik het geld heb.

De heer Jan de Hondt, die al twee jaargelden uit Kortrijk is verschuldigd, schreef al lang geleden dat hij ze binnenkort zou sturen; ik hoop dat hij dit zo zal doen. Uit Engeland krijg ik niets. Castro schrijft niet (als hij iets ontving zou hij schrijven) en Grynaeus komt niet. Van Engelse kooplieden heb ik gehoord dat de aartsbisschop^4. nog steeds leeft.

1. Brieven 2491 en 2494.

2. Brieven 2487, 2488 en 2501; de bijgesloten brieven aan Barbier, Molinier en Goclenius zijn niet bewaard gebleven.

3. Quirinus Talesius.

4. William Warham, aartsbisschop van Canterbury.

[p. 373]

Jij lijkt enigszins te twijfelen aan de berekening van jouw geld waarmee ik je ten dienste sta, terwijl je hoopt dat alles juist is.^5. Ik twijfel niet aan de gegevens van mijn bezigheden en berekeningen; ze zijn zo geordend dat alles heel duidelijk wordt genoteerd om het als het ware voor altijd te herinneren. Voor mijn erfgenamen zal het na mijn heengaan gemakkelijk zijn tegenover iedereen al mijn berekeningen te herhalen en te verantwoorden. Het deed mij genoegen dat je eindelijk de onderschepte brieven van Barbier en Molinier had.^6. Toch bevalt het mij niet dat Barbier zich zo slecht tegenover jou gedraagt. In deze eeuw is de hebzucht van sommige, ja zelfs de meeste theologen zo hevig, dat zij met alle mogelijke middelen plunderen en roven wat ze kunnen - en dat onder het voorwendsel van de godsdienst en hun waardigheid. En intussen worden zij niet door zoveel dreigementen die boven hen hangen afgeschrikt.

Een jonge Portugees, Martín Fernandes, heeft mij een poos geleden een pot met ingemaakte vruchten aangeboden, die ik naar jou moest doorsturen met de bijgesloten brief aan jou.^7. Ik heb de pot hier aan Martin Lompart gegeven om hem als pakket met zijn koopwaar naar Bazel te sturen en aan Froben te overhandigen. Hem heb ik geschreven dat hij de pot naar jou moest doorsturen, want jouw naam staat daarop geschreven.

Ik zie dat je genoeg hebt van Duitsland. Verbleef je maar bij ons! Naar mijn mening zou je nergens veiliger kunnen zijn. Ik hoor dat het lutheranisme in heel Duitsland van dag tot dag toeneemt, dat katholieken worden verdreven en zij uiteindelijk in ballingschap moeten gaan. Ik vrees dat ook jullie Freiburg niet voor lange tijd van deze partij gevrijwaard zal blijven. En waar zul jij tussen zoveel stormen blijven? Hier bij ons zou je beslist veiliger leven. Wij krijgen hier de zeer illustere Maria^8. als landvoogdes, naar ik hoor jouw grootste begunstiger. Je zou hier dichter bij Engeland zijn, bij Frankrijk en elk volk dat jou gunstig gezind is, en bovendien meer in de buurt van hun gemeenschappelijke vriendschap met jou. De keizer heeft voor de komende september een nieuwe Rijksdag in Speyer aangekondigd.^9. Daar zou je veilig met een wagen kunnen komen en vandaar met een boot langzaam de Rijn kunnen afzakken tot Grave of Den Bosch en vandaar Brabant binnenkomen bij ons. Moge God jou in je gezondheid versterken en je voorzien van de bestemming, waarvan hij weet dat jij daardoor gelukkiger zult zijn.

5. Citering van Erasmus' woorden in brief 2501.

6. Brieven 2404 en 2407.

7. De brief is niet bewaard gebleven.

8. Maria van Oostenrijk.

9. De vergadering werd uitgesteld en verplaatst naar Regensburg waar zij op 17 april 1532 begon.

[p. 374]

Ze zeggen dat er tussen de Turk en Ferdinand over verlenging van de wapenstilstand wordt onderhandeld.^10. Omdat de zaken er zo voor staan, kan ik maar met moeite geloven dat de Turk tevredengesteld kan worden. Er wordt iets gefluisterd over een grote samenzwering van de Fransman en de paus tegen de keizer, en men zegt dat de Engelsman zich hierbij zal aansluiten, hoewel de zaak in het diepste geheim wordt behandeld.

Het ga je goed, mijn meester Erasmus, leef lang gelukkig en in voorspoed.

Antwerpen, 12 juli 1531

Van harte je Erasmus Schets

Aan de zeer geleerde heer en uitmuntende theoloog Erasmus van Rotterdam. Te Freiburg

10. Zie brief 2384, noot 8.