De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 17. Brieven 2357-2515

[p. 366]

2505 Van Johann Koler
Augsburg, 26 juni 1531

Hartelijk gegroet. Dat ik vanuit het kuuroord (zoals ik had beloofd)^1. niet naar u toe ben gekomen, is om twee redenen, of liever beletsels buiten mijn macht, hooggeachte Erasmus, gebeurd. Want toen ik al overwoog en het plan opvatte naar u te vertrekken, werd ik vanwege bepaalde persoonlijke kwesties die in mijn geboorteplaats waren ontstaan, onmiddellijk teruggeroepen. Ook gebeurde het dat ik, verzwakt door het langdurige baden, zo vermoeid was en bijna van al mijn krachten ontdaan, dat niets mij minder goed uitkwam dan een reis. Zodoende trof ik toen ik weer thuis was gekomen twee brieven^2. van u aan die tijdens mijn afwezigheid hier waren bezorgd. Voor zover het onderwerp het verlangt, kunt u uit deze brief het antwoord daarop opmaken.

Vandaag heb ik een brief met dezelfde datum ontvangen van de zeer eerwaarde bisschop van Augsburg,^3. die mij opnieuw uw zaak heeft toevertrouwd die ik met de thesaurier Johann Löble moet bespreken, werkelijk zo nauwkeurig en met zoveel overgave, dat nauwelijks iets anders mij met meer zorg kon worden toevertrouwd. Dit was in mijn geval beslist overbodig, omdat ik wat zo'n belangrijke bisschop met zoveel woorden verlangde, uit eigen beweging voor u zou doen. Daarom deed ik mijn plicht en stuurde eerst de brief naar de thesaurier die door zijn rentmeester^4. naar mij was verzonden. Eerlijk gezegd leek de thesaurier het oprecht zeer te betreuren dat hij niet in staat was, zoals hij wilde, het huis volledig vrij aan u over te dragen. Toch heb ik gedaan gekregen, dat het huis tot aan het feest van de heilige Michael^5. u vrij ten dienste staat. Als de zeer doorluchtige koning Ferdinand in de tussentijd het huis niet zou willen kopen, omdat bij hetzelfde feest van de heilige Michael de proost of zijn broer doctor Stürtzel^6. hierop vrijuit aanspraak kan maken, en u gedwongen wordt het aan hem over te dragen etc., lijkt op deze manier gedeeltelijk aan uw wens te zijn voldaan, omdat u het slechts tot 1 augustus hebt gevraagd. Nu lijkt een hele maand eraan toegevoegd te zijn. De thesaurier heeft geadviseerd, dat de zeer eerwaarde

1. Kennelijk in een niet bewaard gebleven brief.

2. Een van de brieven kan brief 2470 zijn; de andere is niet bewaard gebleven.

3. Christoph von Stadion.

4. Ludwig Praytter.

5. 29 september.

6. Resp. Andreas en Jakob Stürtzel.

[p. 367]

Christoph naar koning Ferdinand schrijft en hem overhaalt het huis te kopen, zodat daarna wanneer de verkoop heeft plaatsgevonden het huis voor u voor altijd beschikbaar is. Maar dat zou mij pas verstandig lijken, als u van plan was voor langere tijd in Freiburg te verblijven. Al wat de zeer eerwaarde Christoph in deze zaak zal ondernemen, zult u uit zijn brieven vernemen. Ik betreur het natuurlijk in hoge mate dat u zich nogal ver uit deze streek verwijdert.

Ik kan mij er niet genoeg over verbazen waarom u zo graag uit mijn vaderland vlucht of waarom u zich ongegronde angsten en ongefundeerde vrees voor onlusten inbeeldt. Want dezelfde onlusten die u hier bij ons vreest, zult u waar u ook maar naar toe zult gaan aantreffen. En als u hier bij ons zou zijn, zou u niet met veel moeite een huis hoeven te zoeken en andere zaken die nodig zijn om te leven. Maar ik zal niet proberen u van iets anders te overtuigen dan wat voor uw bedoelingen zeer aangenaam en voor uw belangen zeer geschikt is.

Voor zover ik uit de brief van de zeer eerwaarde bisschop Christoph en eveneens uit uw brief kan afleiden, zie ik dat u tot 1 september in Freiburg zult blijven, en ik twijfel er niet aan (als Christus mij een goede gezondheid schenkt) dat ik u in de tussentijd zal zien. Want ik verwacht iedere dag uit Rome een document van de paus en wanneer ik het zal hebben ontvangen, zal ik onmiddellijk hiervandaan naar u vertrekken. Ik heb iets te doen in een plaats niet ver van Freiburg, waardoor ik beslist daarheen dien te gaan.

Anton Fugger heeft zich met vrouw en kinderen op zijn kasteel teruggetrokken om zijn geest te ontspannen. Ik heb uw brief^7. aan hem ontvangen die ik onmiddellijk naar hem zal sturen, en zal ervoor zorgen dat uw andere brieven bij Brassicanus^8. en anderen voor wie ze zijn bestemd correct worden afgeleverd.

Heel graag wil ik uw antwoord op de beledigingen van Alberto Pio^9. zien. Ik vraag u het mij toe te sturen wanneer het is gedrukt. Hij was werkelijk een vroom iemand, die in een franciscaanse pij rechtstreeks naar de hemel is gevlogen en voor aanvallen van duivels niet bang was, omdat hij met zo'n bescherming was beveiligd. Toen ik aan de franciscaanse pij dacht, kwam bij mij natuurlijk de gedachte op aan uw dialoog ‘De uitvaart’.^10. Daarom heb ik uitbundig gelachen om zo'n groot bijgeloof van zo'n groot iemand.

Ik verzoek u, mijn beste Erasmus, om wanneer u een vaststaand besluit hebt

7. Waarschijnlijk brief 2476.

8. De brief aan Brassicanus is niet bewaard gebleven.

9. Zie brief 2414, noot 7.

10. Het colloquium Funus (asd i, 3, p. 537-551) verscheen in 1526; zie voor het colloquium Exequiae seraphicae brief 2441, noot 16.

[p. 368]

genomen, mij te laten weten hoe lang u in Freiburg blijft wonen en wat u doet. Uw Apophthegmata heb ik gezien en met het grootste genoegen gelezen. Door iedereen worden ze terecht goedgekeurd en gelezen. Want waarom zou men wat van Erasmus afkomstig is niet goedkeuren? Moge God u voor ons en de schone letteren bewaren, zodat wij meer van dergelijke vruchten van u ontvangen.

Onze man^11. heeft voor zijn vertrek mij een brief vol vleierijen gestuurd (alles is geveinsd) en hij zou mij zeker bedriegen, als ik met zijn kunstgrepen niet bekend zou zijn. Ik ben ervan overtuigd dat de affaire van uw huis op zijn instigatie is ontstaan. Maar er zal een gelegenheid zijn hem dit betaald te zetten.

Het ga u goed en zet, zoals u doet, onze wederzijdse genegenheid voort. Moge Christus u voor ons altijd in goede gezondheid bewaren.

Gegeven op 26 juni 1531 te Augsburg

Van harte uw Johann Koler, proost

Aan de zeer beroemde en zeer geleerde heer Erasmus van Rotterdam, zeer voorname doctor in de heilige theologie. Te Freiburg

11. Ottmar Nachtgall.