De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 16. Brieven 2204-2356

2316 Van Johann von Botzheim
Überlingen, 18 mei 1530

Een groet. Ik weet waarachtig niet, zeer geleerde leermeester, hoe het zo kon lopen dat het, juist toen ik meer dan ooit brandde van verlangen om uitgebreid met je te praten, tegen onze gewoonte in zelfs een uitermate kort gesprek werd, zonder de gebruikelijke openheid, en nauwelijks meer dan wat gemompel. De slechte gezondheid waarmee je te kampen had was weliswaar de belangrijkste belemmering bij het eerste gesprek, dat je merkbaar moeite kostte, maar toch had God in enige mate voor herstel gezorgd toen we elkaar opnieuw spraken. Wel was er nog de angst omdat je ieder moment de gebruikelijke en al vertrouwde pijn verwachtte, en ook de slapheid van het afgematte lichaam, waardoor iedere vorm van conversatie te veel leek. Zo kwam het dat alle lust tot praten tegelijk met de onbevangenheid wegebde. Ik wilde je bedanken voor de zorgvuldig uitgewerkte brieven in Opus epistolarum^1. die aan mij zijn gericht en, behalve gezellig wat met elkaar praten, nog heel veel andere dingen bespreken. Dat alles was meedogenloos aan de kant geschoven door je ziekte, waardoor je somber gestemd was. Er is dus geen reden waarom je andere dingen zou vermoeden. Datzelfde overkwam

1. Verschenen in de zomer van 1529. Botzheim zal op brieven 2205 en 2206 doelen.

[p. 243]

onze vriend Bonifacius;^2. we hebben dat in een privégesprek over en weer bevestigd.

De keizer, omringd door allerlei afgevaardigden van koningen en andere vorsten, heeft het druk in Innsbruck.^3. Bourgondische ruiters, die door de bevolking van Kempten op een of andere manier vreselijk waren beledigd,^4. verklaarden zich tot vijand van het stadje Kempten. Het stadsbestuur had alle omliggende steden om raad gevraagd, wat niets opleverde, en uiteindelijk gezanten naar de keizer gestuurd. Ze kregen een koel antwoord, waar ze gemakkelijk de latente verbolgenheid van de keizer uit konden opmaken. Tweehonderd ruiters hebben daar de omgeving bezet en het is voor niemand veilig Kempten te verlaten. Wat we van zo'n prelude moeten denken, weet ik niet.

Onze onlangs bevestigde bisschop, Balthasar,^5. schrijft me over niets anders dan de ondraaglijke storm van problemen die ons naar zijn zeggen te wachten staat, zo erg dat hij het er benauwd van krijgt, waarbij hij slechts een beetje hoop biedt. Ik voorzie weinig goeds, behalve een paar ijdele woorden en rook die vervliegt. Moge alles door Christus ten goede van ons heil komen! Van de bescherming van vorsten valt weinig te verwachten. Het ga je goed, allerdierbaarste leermeester.

Überlingen, 18 mei 1530

Johann von Botzheim, de jouwe, zoveel als hij waard is

Aan de zeer geleerde, waarachtige theoloog en zeer welsprekende redenaar, de heer Desiderius Erasmus van Rotterdam, zijn geachte leermeester. Freiburg

2. Bonifacius Amerbach.

3. Zie brief 2261, noot 5.

4. De vrije rijksstad Kempten had in 1527 de zijde van de reformatie gekozen.

5. Balthasar Merklin.