De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 14. Brieven 1926-2081

[p. 60]

1946 Van Justin Göbler
Koblenz, 5 februari 1528

Hartelijk gegroet, zeer geleerde Erasmus. Het lijkt erop dat waar u in een brief bij doctor Georg en de kartuizer^1. sterk op aandringt hetzelfde is als waar Carinus bij de kanselier^2. op uit is, beiden met de uitdrukkelijke wens dat Tertullianus' werkje De spectaculis naar Froben wordt gestuurd om daar te worden gedrukt. Men veronderstelt dat het na de dood van de goede man doctor Fabricius, zaliger gedachtenis, in handen van zijn vrouw is gekomen. Met het oog hierop zocht Furster,^3. toen Georg overleed, samen met de prior mij, aangezien ik haar trouwde, op om er namens u en uit toewijding aan de literatuur over te praten. Ook al was ik hun graag in alles ter wille geweest, al helemaal bij zo'n gerechtvaardigd verzoek, betreurde ik het toch oprecht dat ik het toch niet kon zijn. Ik heb mijn bibliotheek namelijk zeer zorgvuldig doorzocht, omdat ik alleen maar u in de allereerste plaats, de allergeleerdste man van allen, maar ook Carinus, mijn goede vriend, en de boekverkoper Froben mijn vriendschap en mijn toewijding had willen bewijzen. Maar, toegegeven, ik heb het nog nergens gezien, ben het nergens tegengekomen. Daarbij zei mijn vrouw dat het misschien met andere boeken naar Spanje is gebracht en daar verdwenen, aangezien na de dood van haar man ook andere naar elders zijn meegenomen door degenen aan wie hij ze hier en daar uit gewoonte had geleend. Omdat de Venetiaan afkomstig uit Asola^4. voor een tijd Fortunatianus, Victorinus^5. en de auteur van De curatione boum^6. samen met enkele andere anonieme boeken te leen had gekregen, kan ik, aangezien ik geen enkele vermelding van de Tertullianus in zijn aantekeningen zie, desondanks niet met zekerheid zeggen in wiens handen het boek van deze belangrijke theoloog is gevallen, waarheen het is verbannen, waar het zich verbergt. Als er toch ooit eens een kopie van opdook of ik er op enige wijze door eigen inspanning een verwierf, zou het uit naam van de muzen zo snel mogelijk aan u, Erasmus, worden gegeven. Er is geen sprake van dat ik hier enig profijt voor mezelf van zou willen, zou ik het echter eerder, zelfs

1. Het is niet duidelijk wie ‘doctor Georg’ is. ‘De kartuizer’ is kennelijk de verderop in de brief genoemde prior.

2. Ludwig Furster.

3. Valentin Furster.

4. Gianfrancesco Torresani of diens vader Andrea, die nu de drukkerij van Aldus Manutius in Venetië exploiteerden.

5. Diens commentaar op Cicero's De inventione.

6. Het is niet bekend welk werk dit is.

[p. 61]

op eigen kosten, als ik zou weten hoe, uit mezelf aanschaffen om u een gunst te doen. Want ik betreur het niet alleen in hoge mate dat de kans die mij geboden is om u ter wille te zijn (die mij ongetwijfeld tot eer zou strekken) door deze vergeefse vriendendienst ook vergeefs geworden is, maar ook dat u in uw verwachting teleurgesteld wordt.

Er zijn trouwens onder andere nog wel twee oude handschriften die ergens geleend zijn, waarvan de een Dionysius de Areopagiet bevat, de ander Polycrates, beide in het Grieks en in een sierlijk handschrift nog wel.^7. Maar als u ze misschien met uw kopieën zou willen vergelijken of meent dat ze uw commentaar waard zijn of door de drukpers van Froben het licht moeten zien, heb ik er geen enkel bezwaar tegen, helemaal omdat ik mijn woord aan de eigenaars zal hebben gehouden.

Ik heb aan de officiaal van Trier, doctor Matthias,^8. ooit een zeer goede vriend van Fabricius, geschreven ervoor te zorgen dat, als er misschien iets bekend is over de Tertullianus, hij het aan ons laat weten. Ik wil en verlang mij door deze dingen aan u te verplichten. Vaarwel, ik hoop dat u nog lange tijd leeft voor uw Duitsland. Koblenz, op de feestdag van de maagd Agatha in het jaar 1528.

Justin Göbler, burger van Koblenz

Aan Erasmus van Rotterdam, verreweg de meest geleerde van allen, te Bazel

7. Waarschijnlijk Polycrates, bisschop van Efeze.

8. Matthias von Saarburg, voorzittend rechter van het hof van het aartsbisdom Trier.