De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 11. Brieven 1535-1657

1545 Aan Frans van Cranevelt
Bazel, 10 februari 1525

Hartelijk gegroet. Mijn gelukwensen voor onze Maximiliaan,^1. want ik vermoed dat je spreekt over de Middelburgse abt. Mijn gelukwensen ook voor Geldenhouwer,^2. want ik heb nog nooit iemand gezien met een beminnelijker en bescheidener karakter dan die abt.

Die smeekbeden zijn niets anders dan een roep om geld. Als je geen reden hebt om anders te handelen, zou ik graag willen dat je mij in deze zaak enige hulp verleent. Een tijd geleden schreef de keizer vanuit Spanje aan de doorluchtige vrouwe^3. dat mij bij buitengewone maatregel een toelage betaald moest worden die nu al meer dan drie jaar op zich laat wachten. Ik had deze kwestie toevertrouwd aan de aartsbisschop van Palermo,^4. een buitengewoon beminnelijke vriend. Hij stuurde mij hier het antwoord van de doorluchtige vrouwe,^5. dat als ik zou terugkeren mij niet alleen de toelage maar daarnaast ook nog eervolle posities zouden wachten. Ik heb nu aan de aarts-

1. Maximiliaan van Bourgondië, die de steun van Karel v had verkregen om coadjutor te worden van de abt van Saint-Ghislain in Henegouwen. Maximiliaan zou niet worden benoemd.

2. Gerard Geldenhouwer was in 1524 bij Maximiliaan van Bourgondië in dienst getreden.

3. Margaretha van Oostenrijk; zie brief 1380.

4. Jean de Carondelet.

5. De betreffende brief is niet bewaard gebleven.

[p. 36]

bisschop van Palermo over dezelfde aangelegenheid een schrijven^6. gericht nadat Ferdinand, nu de keizer zich zo ver weg bevindt, zich per brief tot de doorluchtige vrouwe had gewend. Ik verzoek je de aartsbisschop, die anders wel eens wat traag zou kunnen zijn, tot enige spoed aan te zetten of, met jouw goedvinden, de zaak zelf ter hand te nemen. Ik ben weggegaan met goedkeuring van het hof. Tot nu toe was ik niet in de gelegenheid terug te komen vanwege mijn gezondheid, niet alleen vanwege mijn werkzaamheden. En wat ik hier tot glorie van de keizer en van Ferdinand heb gepubliceerd, wijzen de feiten zelf uit. Alles wat Frankrijk mij aanbiedt heb ik zeer consequent van de hand gewezen. Onlangs nog het schatmeesterschap van Tours, een positie van zeer hoog aanzien, met een inkomen van zeshonderd kronen, nog afgezien van bisschopsambten. Budé schreef mij hierover uit naam van de koning.^7.

Nu word ik gedwongen hier weg te gaan, of ik dat zou willen of niet, omdat de kans op oorlog lijkt toe te nemen, en ook omdat ik bang ben dat de aanhangers van Luther hier de overhand krijgen. Ik heb aan Ruffault geschreven.^8. Ik weet niet of het zin heeft aan de graaf van Hoogstraten^9. te schrijven. Zijn gezindheid jegens mij is mij niet voldoende duidelijk. Net zo min als die van de bisschop van Luik.^10. Ik zou het liefst bij jou in de buurt leven [...].^11. Er kan momenteel van alles gebeuren. Komt tijd komt raad.

Als je mij in deze zaak zou kunnen bijstaan, zou dat uitermate aangenaam zijn. Maar mocht er een reden zijn waarom je dat niet wilt, dan zal Cranevelt Erasmus geenszins minder dierbaar zijn. Ik zou willen dat Van Dorp evenveel standvastigheid als talent had.^12. Toch zou hij lef moeten tonen geen handvat te verschaffen aan geboren snoodaards. Het ga je zeer goed.

Frans,^13. een Antwerpse kanunnik die deze brief bezorgt, een jongeman van onberispelijke aard en mij in hoge mate toegedaan, zal al wat je zult sturen of schrijven met de grootste getrouwheid bezorgen. Bazel, 10 februari in het jaar 1525

Aan de zeergeleerde heer Frans van Cranevelt. Te Mechelen

6. Deze brief is niet bewaard gebleven.

7. Zie brieven 1439 en 1446.

8. De betreffende brief is niet bewaard gebleven.

9. Antoine de Lalaing.

10. Erard de la Marck.

11. Op deze plaats ontbreekt een passage vanwege de beschadiging van de (originele) brief, die de enige bron is voor de tekst.

12. Erasmus twijfelde kennelijk aan de trouw van Maarten van Dorp, een van zijn schaarse vrienden onder de Leuvense theologen.

13. Frans van der Dilft.