De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 10. Brieven 1356-1534

[p. 138]

1413 Van Philibert de Lucinge
Genève, 20 januari 1524

Omdat ik helemaal vertrouw op uw goedheid en zachtmoedigheid, driewerf grootste Erasmus, schroom ik niet u met mijn flauwekul misschien enigszins (maar niet opzettelijk) lastig te vallen; te meer omdat ik ook uw dienaar Hilarius^1. getroffen heb, op en top een Fransman, honderd procent hoveling: hij heeft me iets verteld over uw jongste succes: hoe hij uw parafrasen aan de koning van Frankrijk had aangeboden,^2. en hoe luisterrijk en opgewekt de koning uw geschenk in ontvangst heeft genomen, en hoeveel achting niet alleen de koning zelf voor Erasmus had maar ook alle prinsen, bisschoppen, abten, kortom iedereen, geleerden evengoed als gewone mensen. Met dit succes wens ik niet alleen Erasmus veel geluk maar ook de hemel, met de wens dat het succes nog veel groter wordt; ten slotte vertelde Hilarius hoe hij zelf ontvangen was en met welke voorstellen hij uitgenodigd werd.

Verder heb ik geen nieuws dat ik u kan bieden, aangezien ik mij hier bevind in een armoedig dal, nagenoeg verstoken van elk soort van geletterden, waar op godsdienstig gebied niets onberispelijks te horen is, niets onbedorvens. De theologen hier zijn krankzinnigen met een pij aan: dwaas, opgeblazen en zich verheugend in eigen onwetendheid; ze behandelen alleen onnozelheden en verachten niets zozeer als de geboden van Christus, maar beschouwen niets als beter of heiliger dan paapse instructies. Gedwongen te zijn in gezelschap te verkeren van zulke personen is voor mij een grote kwelling. Soms word ik gedwongen met het hof^3. mee te gaan en me met dergelijke midassen in te laten en dan net te doen alsof ik niets weet van hun godsdienstigheid, vasten, gefingeerde aanbidding, onthouding: altijd heb ik me hier verre van gehouden, want u kent niemand die zo ongeschikt is om iets te ontveinzen als ik. Maar door een speling van het lot zijn wij in een tijd verzeild waarin iedereen zijn uiterste best doet om wit te maken wat zwart is en omgekeerd; als de beste wordt beschouwd degene die dat prima weet te verbergen.

Luther heeft een brief teruggeschreven aan onze zeer doorluchtige vorst.^4.

1. Hilarius Bertholf.

2. Zie brief 1403.

3. Het hof van Pierre de la Baume, prins-bisschop van Genève.

4. Karel iii van Savoye (die samen met de prins-bisschop het gezag over Genève uitoefende). Luther had hem een brief geschreven op 7 september 1523.

[p. 139]

De vorst zelf heeft daar niets op geantwoord: toch deed hij niet neerbuigend over de brief, maar hij is volgens mij niet van plan veel te doen van wat Luther adviseerde. Want Luther spoorde hem aan om zijn onderdanen terug te brengen tot het ware geloof door middel van goede werken en van de leer van het evangelie en door af te zien van hypocrisie en eerzucht, verschijnselen die hier uiterst welig tieren. Ik acht Duitsland gelukkig omdat het vrij is van tal van dwalingen en omdat het grotendeels teruggekeerd is naar de leefwijze van de apostelen. Moge de almachtige algoede Christus zorgen dat ook mijn Frankrijk een vonkje van dat ware licht mag ontvangen!

Ik heb uw brief^5. aan de abt^6. gegeven: ondanks zijn slechte gezondheid nam hij hem heel opgewekt in ontvangst en klaarde helemaal op toen hij gehoord had dat het u goed en voorspoedig gaat. Ik weet niet of hij al geantwoord heeft, want ik kon niet langer dan drie dagen bij hem blijven. Daarna heb ik hem niet meer ontmoet, dus ik weet niet of hij genezen is of niet. Ik dank u dat u zoveel positiefs over mij verteld hebt aan de abt; niet dat ik me een aanbeveling van een groot iemand als Erasmus waardig zou achten. Maar zo is en was typisch uw blijvende zachtmoedigheid en gedienstigheid. Daarom, beste Erasmus, zijn mijn krachten niet toereikend om in enig opzicht - zelfs niet in een heel klein opzicht - de juiste dank te betuigen voor uw weldaden jegens mij. Maar u zult mijn bedoelingen wel voor daden laten doorgaan, dus wees er alstublieft van overtuigd dat niemand een vuriger vriend van Erasmus is dan Philibert: noteer hem alstublieft in het album van uw vrienden. Hij is ten volle bereid u in alles van dienst te zijn. Het ga u goed, schitterend sieraad van de wereld der geletterden.

Gegeven te Genève, 20 januari 1524

Uw vriend Philibert van Lucinge, kanunnik te Genève

5. Deze brief is niet bewaard gebleven.

6. Waarschijnlijk Aymon de Gingins.