De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 10. Brieven 1356-1534

1411 Aan Paolo Bombace
Bazel, 19 januari 1524

Erasmus van Rotterdam groet Paolo Bombace

Beste Bombace, je hebt al zo lang niets van je laten horen dat ik me ernstig zorgen maak of het wel goed met je gaat. Ik hier heb voortdurend last van niersteen; maar afgelopen juli was het zo erg dat ik bijna aan mijn leven wanhoopte, terwijl ik me in dat deel van het jaar normaal gesproken redelijk goed voel. Verder ben ik rond de kerstdagen een maand lang zo ziek geweest dat ik mezelf dood wenste: het leven was ondraaglijk. Iedereen zou liever één keer sterven dan telkens opnieuw proeven van een dood die allergruwelijkst is! Toch heb ik in deze tijd ook nog veel boeken gepubliceerd.^1. Want

1. Zie brieven 1378, 1381, 1383, 1389-1391, 1400, 1402 en 1404.

[p. 137]

zo, en niet anders, past het Erasmus te sterven. De koning van Frankrijk lokt mij naar zich toe met gouden bergen.^2. Ik durf niet te gaan, want dan lijkt het of ik de kant kies van een vijand van de keizer wiens gezworen raadsheer ik ben; en je weet wat een geduchte strijder ik ben. Maar intussen krijg ik mijn jaargeld als raadsheer niet uitbetaald, en dat zal ook niet uitbetaald worden, vermoed ik, als ik niet terugkom naar Brabant.^3. Afgezien van het feit dat daar overal onrust heerst, is er een zwaard in handen gegeven van een zekere karmeliet,^4. die gewoon bezeten is en die mij nog erger haat dan hij Luther doet, en dit omdat de oude talen en de goede letteren bij ons met meer succes opbloeien dan zij zouden willen. In Rome maken bepaalde mensen van mij een aanhanger van Luther, in Duitsland ben ik zo antiluthers als maar zijn kan; er is niemand tegen wie ze meer te keer gaan dan tegen mij, want ik alleen ben er volgens hen de schuld van dat zij niet winnen. Ik garandeer je dat ik liever sterf dan zoveel haat aan te wakkeren, gericht op mij. Ik denk dat je wel weet dat Hutten buiten zinnen tegen mij te keer is gegaan in een pamflet vol hatelijkheden. Maar behalve Hutten zijn er nog veel meer die pamfletten in de aanslag hebben om die bij de eerste gelegenheid te lanceren als ik iets tegen Luther schrijf. Toch ben ik aan dat karwei begonnen, op aandringen van vorsten en vrienden van overal vandaan; maar ik weet dat ik er alleen maar mee bereik dat ik het tumult van Luthers volgelingen nieuw leven inblaas. Er is niets halsstarriger dan die lieden, en het zijn er ontelbaar veel, ongelooflijk. En tijdens het interregnum^5. is Zúñiga in Rome weer gaan werken aan zijn treurspel, naar ik hoor: dat is het lot van je vriend Erasmus.

Over deze paus^6. heb ik een goed voorgevoel, en als ik kan kom ik naar Rome gekropen, zelfs half dood. Schrijf me wat voor dingen jij aan het doen bent en beveel me aan bij je patroon;^7. ik vertrouw erop dat hij mijn zaak zal steunen. Men schrijft mij dat de paus mij vriendelijk gezind is. Het ga je goed.

Bazel, 19 januari 1524

2. Zie brief 1375.

3. Vgl. brief 1380.

4. Nicolaas Baechem.

5. De tijd tussen het overlijden van Adrianus vi (14 september 1523) en de verkiezing van Clemens vii (19 november 1523).

6. Clemens vii.

7. Lorenzo Pucci.