De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 6. Brieven 842-992

937 Van Richard Pace
Richmond, 5 april [1519]

Erasmus wordt hartelijk gegroet door zijn vriend Richard Pace

Ik kon niets doen voor Pieter Eenoog^1. die je in je laatste brief bij me aanbeval, omdat de koning geen moment dacht aan het kopiëren van het boek dat je noemt. Ik las de kopie van de komedie die tegelijk tragedie is, die je aan onze vriend More zond.^2. Het is zoals je schreef: dat soort mensen wordt meegesleurd door een noodlottige gekte, en wel zozeer noodlottig dat ze, naar mijn mening, alleen maar door het uiterste noodlot weggenomen kan

1. Pieter Meghen.

2. Misschien het afschrift van de brief aan John Fisher, vermeld aan het slot van brief 908.

[p. 235]

worden. Want al is er een heilzaam medicijn voorhanden en zit er een arts naast het bed die aanspoort en aandringt dat ze zichzelf genezen, toch willen ze niet het gif dat ze dronken uitbraken. Als je mijn raad wilt volgen, moet je vasthouden aan je prachtige voornemen en je verdienstelijk maken niet alleen voor de literatuur, maar ook voor de algemene christelijke godsdienst; die lieden echter stuur je met hun noodlottige gekte naar de raven.^3.

Ik heb je parafrase op de twee brieven van Paulus aan de Corinthiërs zeer aandachtig gelezen. Ik moet zeggen dat ik heel veel baat heb bij het werk dat je hebt verzet, want nu durf ik eindelijk te beweren (wat me nog nooit was overkomen) dat ik enigszins begrijp (om mijn eigen vernuft niet al te hoog in te schatten) wat de heilige Paulus zegt en bedoelt. Die goddelijke geest van Paulus, waarvan ik tevoren het idee had dat hij verslapte en verflauwde, heeft nu volop kracht. Die heilige voorschriften, die eerder smaakten naar aloë, zijn nu veranderd in honing. Jouw parafrase maakt alles zo duidelijk, dat ik alle commentaren op de apostel van interpretatoren uit deze tijd vaarwel zal zeggen, omdat hij, van zichzelf al ondoorzichtig genoeg, daardoor alleen maar op alle mogelijk plaatsen met diepe duisternis werd omgeven. Bovendien vind ik het heel goed dat je je stijlniveau zo laag hield, dat de vijanden van de welsprekendheid je beslist geen opgesmukt taalgebruik kunnen verwijten, maar eerder de eenvoudige welsprekendheid van de kerk herkennen, die zo rustig voortstroomt, dat ze zeer verleidelijk is voor de lezer en ze hem iedere keer heel lang weet te boeien zonder dat vermoeidheid optreedt. Daardoor komt het dat ik zelfs bij zoveel eenvoud in geen enkel opzicht de welsprekendheid mis. Als Paulus zelf vandaag zou herrijzen, wat zou hij anders kunnen dan zichzelf verkiezen boven zichzelf?

Ga daarom alsjeblieft door, mijn beste Erasmus, en geef op dezelfde manier ook uitleg bij de overige brieven van Paulus. Het is werk dat geheel past bij je aanleg, je geleerdheid en ten slotte je gelofte. De voltooiing ervan zal je niet zozeer bij de mensen als wel bij God grote roem bezorgen. Wat me verleidt je deze aansporing te geven, is het feit dat de lectuur van wat me onder ogen kwam zo genoeglijk en tegelijk vruchtbaar was, dat ik wel vol verlangen naar het overige moet uitkijken.

Het schiet me nu te binnen dat je in een andere brief aan mij schreef, dat je besloten had de rest van je leven door te brengen in Engeland en de volgende zomer de oversteek zult maken. Het doet me zeer veel genoegen te horen dat je dit van plan bent. Je komst is een grote wens van iedereen, maar denk vooral hierbij aan je gezondheid, ‘denk na voordat je naar Abydos gaat’.^4. Je moet intussen weten dat de welwillendheid van de koning jegens

3. D.w.z. hun ondergang tegemoet (Adagia ii, 1, 96).

4. Zie brief 854, noot 3.

[p. 236]

jou met de dag toeneemt en hij ieder moment de loftrompet over je steekt; ook heeft hij mensen om zich heen die jou niet vergeten.

Het ga je goed. Uit Richmond. 5 april