'Het is me niet mogelik een mening juist te vinden, omdat ze aangenaam is'

Brieven van Marcellus Emants aan Gonne Loman-van Uildriks, 1904-1909

3
14 Oktober 1904¹¹
Marcellus Emants aan Gonne van Uildriks

14 Oktober 1904 Parkstraat 10a

den Haag.

Geachte mevrouw,

Nog eens een brief van u te mogen ontvangen kan me slechts aangenaam zijn. Misschien schrijft u me dan o.a. eens wat uw zoon¹² worden zal en wat voor een soort mens hij is.

U vindt mij ‘niet zo heel ongenaakbaar voor zo een groot man’. Ik ben er mij niet van bewust ongenaakbaar te zijn en nog

Rudolf Loman aan de piano. (Collectie E. ter Braak.)

minder voor een groot man te kunnen of te willen doorgaan. Jammer vind ik het, dat u uw opmerkingen en ervaringen niet meer plasties - om bij dat woord te blijven - wil ver-

11 Adressering: Mevrouw G Loman / Uildriks / Egmond a/d Hoef. Vertrekstempel: 's Gravenhage 15 Oct 04 4-5 N. Aankomststempel: Egmond a/d Hoef 16 Oct 04 8-12 V.

12 Uit het huwelijk van Gonne van Uildriks met de musicus Rudolf Johannes Loman (1861-1932) werd op 2 december 1889 zoon Rudolph geboren. Rudolph Loman (1889-1956) zou ingenieur bij Rijkswaterstaat worden.

[p. 30]

werken. Misschien is u 't met mij oneens, maar ik vind, dat een schrijver zo goed als uitsluitend voor zijn eigen bevrediging werkt en werken moet. Snijdt men zich nu een weg af om tot die bevrediging te komen, dan moet de ontevredenheid met zich zelf daardoor toenemen. Dit meen ik als waar te mogen aannemen zelfs als men iemand is, die de zelfbevrediging nooit volkomen bereikt. Streven zelfs is reeds iets goeds; want streeft men niet, dan wordt men zo licht een prooi van de verveling, van het ‘grübeln’ of van andere kwalen.

De beschrijving van uw levensdrama heeft mij zeer getroffen,

Uit een schetsboek van Rudolph Loman jr.: een portret van zijn moeder en een portret van zijn vader. Het laatste is wellicht getekend door zijn moeder. (Collectie E. ter Braak.)

[p. 31]

al heeft u mij niet alles - wat te begrijpen is - onthuld. Slechts één ding zou ik nog wel willen vragen. Was uw man Engelsman van geboorte of had hij alleen Engelse simpatieën?

U vraagt mij of ik veel van dieren houd.

Ziehier mijn antwoord: ik ben 't eens met de schrijver, die zei: à mesure que je vois les hommes je préfère les bêtes;¹³ maar ik zie toch in de dieren dezelfde jaloezieën, dezelfde haat, dezelfde driften enz: die ook het leven van de mensen verbitteren. Ik geloof niet in lieve duifjes of zachte lammeren en ik houd niets van blaffende honden. Voor katten voel ik 't meest ofschoon ik die dieren zeer egoïst vind. Ik geloof, dat de genegenheid van een man voor een kat niet vrij is van zinnelikheid.

Over me zelf schrijven... neen, dat kan ik niet.

Ik hoop, dat Warendorf u vertaalwerk zendt; maar ‘veel beloven en weinig geven doet de kinderen in vreugde leven’ is een motto van alle uitgevers. Dus raad ik u nu en dan eens aan te dringen.

U schrijft opeens in de vereenvoudigde. Het zal Dr. Kollewijn¹⁴ genoegen doen; maar als u 't goed wil doen, moet u kopen de Woordenlijst van de vereenvoudigde uitgegeven bij Tjeenk Willink te Zwolle.¹⁵ U zal daaruit zien, dat ‘angaazjement’ niet langer wordt voorgeschreven.¹⁶

Voor uw vertaalwerk zal de vereenvoudigde vooralsnog een hinderpaal zijn. Uitgevers en lezers hebben er niet mede op. Ik houd vol, omdat ik nu eenmaal koppig ben en niets geef om sukses; maar ik weet, dat mijn spelling tal van lezers afschrikt.

Hoe treurig voor u dat doof-zijn! Ik ken mensen, die doof zijn¹⁷ en weet dus hoe die kwaal hen alleen doet staan. Moest ik kiezen, dan was ik nog liever blind.

Gelukkig schijnt u niet te behoren tot de zwartgalligen. Ik zou mij in uw positie veel rampzaliger gevoelen.

Intussen teken ik hoogachtend:

Marc. Emants

13 Waarschijnlijk een variant van het aan diverse auteurs toegeschreven gezegde: plus je vois les hommes, plus j'aime les chiens (hoe meer ik zie van de mensen, hoe meer ik van de honden houd).

14 R.A. Kollewijn (1857-1942) was in 1891 de initiator van de beweging voor invoering van een vereenvoudigde spelling.

15 R.A. Kollewijn, F. Buitenrust Hettema en J.J. Salverda de Grave, Nederlandse woordelijst volgens de beginselen van de ‘Vereniging tot Vereenvoudiging van onze Schrijftaal , Zwolle 1903.

16 Marcellus Emants maakte met acht andere spellingvereenvoudigers deel uit van een commissie die in 1902 een rapport uitbracht over Bastaardwoorden en ie-spelling. De Nederlandse woordelijst geeft de spelling ‘engagement’.

17 Emants was bevriend met de in toenemende mate doof wordende classicus M.B. Mendes da Costa (1851-1938).

[p. 32]

Foto genomen in september 1913 bij de terugkomst van Rudolph Loman uit Indië waar hij bij de waterwerken werkzaam was. Links van de tafel Rudolph en zijn moeder, rechts van de tafel H.P. Berlage met pet. (Collectie E. ter Braak.)