Amsterdamse rederijkersspelen in de zestiende eeuw
(1937)–E. Ellerbroek-Fortuin–
Auteursrecht onbekend
[pagina 196]
| |
Een tafelspel van twee personagien, te weten deGa naar margenoot+ Weereltsche gheleerde ende Godlicke wijse, om te spelen voor een christelicke congregatie ende is lanc 493 reken.Platoos scientie, // die groot boven maeten // was,
Aristoles inventie, // diet al wist te aenvaeten // ras,
Wat datter ter weerelt oyt was gheploghen,
Wiens intelligentie // ic tot mijnder baeten // las,
5[regelnummer]
Al heeft de credentie // luttel bij mijn ondersaten // pasGa naar voetnoot1),
Ic moetet dullenGa naar voetnoot2) en dooghenGa naar voetnoot3).
Nochtans ben ic hier ghecomen om u allen te verhooghen,
Want van die veel ghelesen heeft, wert wonder vertooghen.
Het blijckt hier en daer.
10[regelnummer]
Peynst niet dat ghij door mij wert bedroghen,
MaerGa naar voetnoot4) ulien ten besten raen naer mijn vermoghen
Hier int openbaer.
Ic ben de weereltsche gheleerde, ic kent, tis waer,
Die ter weerelt regiert de meeste schaer,
15[regelnummer]
Som goet som quaet.
Al is de molestatie groot, ick achtet niet een haer.
Mijn comter groot gheniet af, tis waer,
Want ic soeck mijnen baet,
Want omt ghewin ic aerbeyde vroech en laet.
Goddelicke wijse, een ghemeen burgher
20[regelnummer]
Vrede sij dezen huyse, naer Christus bediet // siet.
Mits de vrede com ic hier bij u treen,
Want sonder de wille des Heeren ter weerelt schiet // niet.
Vrede sij desen huyse, naer Christus bediet // siet.
Ver is die vrede van hem, die eenighe int verdriet // stiet,
25[regelnummer]
Want een anders quaet can niemants vruecht verbreen.
Vrede sij desen huyse, naer Christus bediet // siet.
Mits dien vrede com ic hier bij u treen,
Omt woort des heeren u lieden te verbreen,
t'Welc alleen // salich maect.
30[regelnummer]
Dus hoordij huyden Godts stem, vrienden ghemeen,
Wilt u herten niet verherden int groot noch cleen,
Want noodelic ist dat elc een waect,
Want de stricken des weerelts, den keest wel smaect,
Sijn seer veel, dus siet dat ghij er niet in gheraect
35[regelnummer]
Tot gheenen stonden.
| |
[pagina 197]
| |
Die den cornelGa naar voetnoot1) wilt smaken siet, dat hij de note craect
Voordachtelic, want ons allen ghenaectGa naar voetnoot2)
De laetste tijden, hoort mijn vermonden,
Want de prince der duysternissen is ontbonden,
40[regelnummer]
Waer door men de veelheyt siet dolen in sonden,
Vrij sonder flouwen.
Den antecrist naer mijn dincken heeft sijn bannier ontwonden,
Want de sijne altans rasen als dulle honden,
Elc macht aenschouwen.
45[regelnummer]
Maer vermalendijt is den mensch die in menschen betrouwenGa naar voetnoot3).
Weereltsche gheleerde, een doctor
Wie comt mij hier aldus benouwen?
Wilt uwen mont houwen, // ic gaet u bevelen,
Oft u ghenaect verdriet.
Goddelicke wijse
Maect doch gheen querelen,
50[regelnummer]
Ic en sals niet helen, // oft Godts Gheest most mij faelgeren,
Godts woort te vercondighen.
Weereltlicke gheleerde
t'Woort Godts machmen hier wel ontbeeren.
Meendij dat dese heeren // hem daer mede moeyen?
Goddelicke wijse
En soudense niet?
Weereltsche gheleerde
55[regelnummer]
Ke neense, dus laet staen u loeyen,
Of ghij sult u broeyenGa naar voetnoot4), // dat ghijt verstaet,
Want wat van u gheleert wort, achtick voor quaet.
Dus eynt uwen praet, // al doedijt seer noode,
Men prijst hier brasserije.
Goddelicke wijse
60[regelnummer]
Den mensche leeft alleen niet bijden broode,
Maer bij t'woort van Gode // seer sufficient.
Weereltsche gheleerde
Ontbeyt, hoe ben ic hier gheraeckt aen desen vent?
Maect mij bekent // uus naems bediet,
Seght mij wie ghij sijt.
| |
[pagina 198]
| |
Goddelicke wijse
65[regelnummer]
Ic peyns wel, ghij kent mijn niet.
Maer om alle verdriet, // datter of mocht commen
So salic u pertinentelicGa naar voetnoot1) mijnen naeme nommen,
Sonder schromen, // alsoot betaemt:
De goddelicke wijse ben ic ghenaemt,
70[regelnummer]
Seer wijde befaemt // bij haer, die Godts woort beminnen.
Weereltsche gheleerdeGa naar margenoot+
Dat ic niet en wert uut mijnen sinnen!
Sal ic u hier vinnen, // ghij grove rudarius?Ga naar voetnoot2)
Ic ben vande parijssche universiteyt vicarius
En ooc notariusGa naar voetnoot3) // vant parlement.
75[regelnummer]
Dus weder om u vrij te studerendeGa naar voetnoot4) went.
U sijn niet bekent // der schrifturen graden,
Want de letterlicke schrift can niemant raden
Noch wijsen de paden, // ten sij bij moralisatien,
Daer bij ghedruct sijnGa naar voetnoot5) of t'sijn al fallatien,
80[regelnummer]
Waer door die simpel natien // erreren // grootelic.
Maer ons ist bevolen te leeren // blootelic.
U waren wel cleerenGa naar voetnoot6) // nootelic, // dus swijght, ghij vijleyn.
Goddelicke wijse
Vrient, de wijsheyt is int habijt niet gheleghen certeyn,
Noch men haeltse pleyn // in universijteyten noch scholen,
85[regelnummer]
Want die clergije men meest siet dolen,
Al sijnse bij die arme iolenGa naar voetnoot7) // seer gheacht.
Maer als d'een blint dander leyt, vallense beyd inde gracht,
Gheheel onsacht, // so ons Christus overluyt // seyt.
Weereltsche gheleerde
Wat weetijt oft Christus oft een ander beduyt // heyt?
90[regelnummer]
Wat daer inde muyt // leytGa naar voetnoot8) // moeghdij ons vraghen,
Want wij sientGa naar voetnoot9), diet verholen der schrifturen draghen,
Want alle ons daghen // pluckten wij de vruchten groot
Van dien boom des wetenschaps goet en quaet.
| |
[pagina 199]
| |
Goddelicke wijse
Die boom is die doot,
95[regelnummer]
Want wij wetent bloot, // datGa naar voetnoot1) bij experientie.
Want so haest Adam at vanden boom van scientie,
Goet en quaets intentie, // dats gheen fallatie,
Is hij ghecommen in die Goddelicke indignatie,
Want sijn fondatie //Ga naar voetnoot2) wilde hij legghen sonder Godt,
100[regelnummer]
Want door sulcx verliet hij Godts ghebodt.
Dus is hij wel sot, // die op menschensGa naar voetnoot3) wijsheyt bout,
Want vermalendijt is hij, die inden mensch betrout.
Dees reden hercout, // begeerdij uwe salicheyt.
Weereltsche gheleerde
Hey, siet doch, hoe desen verdwaelich streyt.
105[regelnummer]
Mij dinct, hij verhalich // spreyt // sijn ketterlic fenijn.
Goddelicke wijse
Oordeelt doch niet, vreest Godts disciplijn,
Verstaet te recht mijn, // hoe welt u opt lijf bostGa naar voetnoot4).
Christus Jesus heeft sijn heylighe kercke niet begost
Te bouwen met sweerelts gheleerde, dit bekent,
110[regelnummer]
Maer alleen met visschers en meer andere innocent,
Want t'was al blent, // dat doe voor gheleert was gheacht.
De herderkens opt velt, die haer schaepkens hebben ghewacht
In dien selven nacht, // doen Jesus wart gheboren
In Betlehem Juda, van Maria de maghet vercoren,
115[regelnummer]
Sij warent weerdich te hooren // der inghelen sanc,
Die gheboorte Christi haer vercondighende. Sij naemen haer ganc
Eer iet lanc, // ende het kindeken aenghebeenGa naar voetnoot5).
Maer der inghelen gheen // openbaerdet die Phariseen,
Hoe wel die gheleertheyt scheen // te hebben dominatie
120[regelnummer]
Onder die Phariseen al. Maer neen, eylacie,
Niet dan fallatie // uut sweerelts gheleertheyt rijst.
Weereltsche gheleerde
Sweerelts gheleertheyt ghij te seer misprijst.
Suldij nochtans sijn ghespijst, // ic maket u bekent,
Ic sout u moeten doen, want ic hebbe t'regiment
125[regelnummer]
In dese landen hier ontrent; // wat meendij doch veuren?Ga naar voetnoot6)
| |
[pagina 200]
| |
Goddelicke wijse
Daer door ist, datter veel seditienGa naar voetnoot1) ghebueren,
Want der heyligher schriftueren // gaedij niet eens noemen
In u sermoenen.
Weereltsche gheleerde
Wat preke ic dan?
Goddelicke wijse
130[regelnummer]
Niet dan fabulen en droemen,
U gaende beroemen, // dat u duechden menichvuldich // sijn.
En alGa naar voetnoot2) wij al doen dat wij conen, doen wij niet dat wij schuldich // sijn.
Wie sal u dan ghehuldich // sijn // in al u aencleven?
Want lacen moetwillens doedij d'onnoosel sneven,
135[regelnummer]
Ghij roept niet dan van geven, // nu in dese tijt.
Weereltsche gheleerde
Ic preecke so mij bevolen is.
Goddelicke wijse
En dat vanden grooten hijpocrijt,
Die Godt tot spijt // inde plaetse Petri resideert
En teghen die overheyt der christenen nu rebelleert.
140[regelnummer]
Hij wert noch gherogeertGa naar voetnoot3) // met al sijn adherenten.
Het woort Christi wilt in uwer herten prenten,
Ghij weerhoorigheGa naar voetnoot4) fenten;Ga naar voetnoot5) // hoort, dus stater gheschreven:
Om niet hebdijt ontfanghen, om niet suldijt gheven,
Alle menschen even, // diet sijn begeerlic.
Weereltsche gheleerde
145[regelnummer]
Dat woort treft mij al te vervaerlic,Ga naar margenoot+
Maer claerlic, // ic wilt van u soo niet verstaen.
Goddelicke wijse
Daerom is die heylighe kercke bijnaest vergaen,
Sonder eenich waen, // want doen ghij begost te regieren,
Sachmen alle superstitien eerst teGa naar voetnoot6) multiplieren,
150[regelnummer]
So dat dees grijpende gieren, // dees ghecapte ghesellen
Meer quaets ter weerelt doen dan alle duyvels der hellen,
Want sij haer stellen teghen die kennelicke waerheyt.
| |
[pagina 201]
| |
Sij sijn sonder ontfermen, niet achtende hoe haren broeder daer // leyt.
Hoort wat Christus haer // seyt, // t'sijn vremde concluysen:
155[regelnummer]
Wee u ghij hijpocrijten, die daer verslint der weduwen huysen.
Sijn dit gheen abuysen, // dat door haer langhe ghebeen
Christus hebbense verlaten,Ga naar voetnoot1) som Franciscum naer ghetreen,
D'ander alleen // Dominicum aenhanghen,
En dan vrouwen broers,Ga naar voetnoot2) die stellen haer ganghen
160[regelnummer]
Om veel te ontfanghen, // dan sietmer Benedictijnen,
Dan sijnder noch Cartuysers, die ooc haer pijnen
Met sottelicke disciplijnen, // iae celleboers certeen,
En noch veel meer andere, die daer alleen
Menschen naer treen // en hebben Christum verlaten.
Weereltsche gheleerde
165[regelnummer]
Neen hoeresoon, wilt so niet praten,
Of sij sullen u haeten, // die generatie eerbaer.
Goddelicke wijse
Ic en hebbe niet te doen met haer,
Weet dat voorwaer, // want ic belij eenen Christum alleen.
Die godloose haet ic ende wilse niet naer treen,
170[regelnummer]
Want gout, silver, hout, steen // sij Godts eer toe schrijven,
Iae hebben daer toe ghebracht mannen ende wijven,
DatseGa naar voetnoot3) som haer liever heten ontlijven // danse saghen rogeeren
Der beeldenGa naar voetnoot4) seer veel.
Weereltsche gheleerde
De beelden, seghdij?
Goddelicke wijse
175[regelnummer]
Iae, dat mense dus eerenGa naar voetnoot5),
Daer die Heer der Heeren // heeft ghesproken, willet smaken:
Ghij en sult u gheensins beelden laeten maken.
t'Sijn swaere saecken, // dit moet autentijcGa naar voetnoot6) // sijn.
David die seyt: sij sullen alder beelden ghelijc // sijn,
180[regelnummer]
Diese daer maken ende die in haer betrouwen.
Is dit dan niet wel een sake om voor te grouwen?
Certeyn, men souwen // soodanighe oprechters vervloecken.
Weereltsche gheleerde
Och neen, het sijn slechts der leecken boecken,
Al isGa naar voetnoot7) dat mense versoecken // en keerssen voor ontsteken,
| |
[pagina 202]
| |
185[regelnummer]
Men doetet Godts heylighen ter eeren, sy staen als een teeken
Voor die leecken; // aensien doet ghedincken.
Goddelicke wijse
Waerom vermomdijse dan, die so schoon staen en blincken,
Inde vastene dan werdense bedect?
Waerom doedij dat? mijn dat vertrect,
190[regelnummer]
Want voorwaer, ghij bevlect // so menighe conscientie.
Weereltsche gheleerde
Oprecht ketterlic is alle uwe inventie,
U prudentieGa naar voetnoot1) // is u ghewerden schaelic.
Want al dat ghij leest verstaedy qualic,
En specialic // dat de schrifture aengaet.
Goddelicke wijse
195[regelnummer]
Neen, maer door uwen valschen raet
Rijst nu al t'quaet, // dat men voor ooghen // siet;
Door u leeren sijn meest alle menschen bedroghen, // siet,
Elc naer sijn vermoghen // vliet // van Godt en is te rugghe gheweken,
Haer knien voor afgoden gheboghen, soot is ghebleken,
200[regelnummer]
Want al u preken // is niet dan op sulcx ghestelt.
t'Gheschiet sonder liefde, alleen omt gelt,
Te recht, nu sinte Pieters scheepken helt. // Voorwaer // gheseyt:
Waer is liefde, waer is gheloof, waer is waer // heyt?
Maer t'loopt al verdreyt, // diet wil bevroeden.
205[regelnummer]
Christus met de sijne sochten niet dan aermoeden,
Maer alle goeden // der armen is u een roof;Ga naar voetnoot2)
Daerom en is in u liefde noch gheloof.
Dies ic mijn bedroof, // datmen u gheeft credentie
En prijsen u inventie.
Weereltsche gheleerde
210[regelnummer]
Darfdij sulcx segghen in mijn presentie?
Het doet mij al reverentie, // ist man, wijf oft kint.
Daer en is niet een plaetse int lant, oft ic bender bemint.
Hoe sijdij doch dus ghesint // buyten ander lien?
Goddelicke wijse
Waerom gheefdij Godts eer gout, silver, hout en stien,Ga naar voetnoot3)
215[regelnummer]
Als elc een mach sien? // Hoe sijdij dus versot?
Gheloofdij ooc datter is eenen levenden Godt
Oft houdij u spot // met Godts woort verclaren?
| |
[pagina 203]
| |
Weereltsche gheleerde
Eenen Godt seghdij?
Goddelicke wijse
Ia, voor wiens dinghstoel wij alle sullen vergaren,
220[regelnummer]
Wilt mijn dit openbaeren // tot desen stonden,
Die daer verwonnen heeft hel, doot, ende der sonden
Voldaen, naert oorconden // van alle schrifturen,
So dat die gheloovighe gheen quaet en sal ghebuerenGa naar margenoot+
Tot gheender vueren,Ga naar voetnoot1) // sijt dees saken wel wijs,
225[regelnummer]
Maer so vrijGa naar voetnoot2) die moorder belooft was het paradijs
Van dat goddelic devijs // naer der schrifturen testatie.Ga naar voetnoot3)
Weereltsche gheleerde
Daer op loopt een groote arguatie;
In Godts regnatie// so schielic te commen,
Daer segh ic neen toe. Ic kent, Hij heeft afghenomen
230[regelnummer]
Dat aender boomen // vruchten is bedreven,
Maer wij menschen al sondighen daghelicx int leven,
Dat wert niet vergeven // sonder des vagheviers bedwanc,
Het sij cort ofte lanc.
Goddelicke wijse
Hoe houdij Godt wreet ende stranc!
235[regelnummer]
Maer uwen ontfanc // door tvaghevier groot // is,
So moet de siel daer in, want het noot is.
Maer een loghen die bloot is, // hem selven gaet confunderen.
O ghij gierighe wraten,Ga naar voetnoot4) wat gaedij hier door al conquesteren!Ga naar voetnoot5)
Hier door noemtmen u heeren, // want ghij weet te dispenseren
240[regelnummer]
Om af te weeren // des vagheviers noot,
So verre men u veel gaet geven naer de doot,
Want die sielmissen devoot // vlieghen daer heen,
Dat de siel niet langher mach dueren int gheween
Des vagheviers certeen. // O dits t'principaele,
245[regelnummer]
Dat u tot grootheyt ghebracht heeft teenemaele,
Want Christus verhalen // verlaetij oprecht,
En hebt de meester verlaten en verheft de knecht.
Christus was u te slecht, // te arm en te beroyt,
Want hij hevet wijt en sijt om niet ghestroyt,
250[regelnummer]
Daer ghij nu ghelt af weet te conquesteren // wel.
Alleen om nietGa naar voetnoot6) gaedij celebreren // snel.
| |
[pagina 204]
| |
Maer eens het Godt anders keeren // sel, // noch eer ghijt weet,
Dus niet al te veel u doch hier en vermeet,
Godts verborghen secreet // is u luyden voorwaer
255[regelnummer]
Niet gheopenbaert.
Weereltsche gheleerde
Ic kent, ic ben een dienaer
Van hem, die aldaer // is als de meeste gheacht,
Onder wien rust gheheel de goddelicke macht,
Want met rijpen bedacht, // vrij sonder iolen,Ga naar voetnoot1)
260[regelnummer]
Heeft ChristusGa naar voetnoot2) Petrum die sleutelen bevolen
Des hemels: wat dat hij bindende is op der aerden, vaet dit bediet,
Sal inden hemel ghebonden sijn, ist alsoo niet?
En wat dan door desen gheschiet // is autentijcke.
Goddelicke wijse
Wat sijn de sleutelen van hemelrijcke -
265[regelnummer]
Och ic versijcke! -Ga naar voetnoot3) // die Petrus van Christo waren ghegheven,
Anders dan dat warachtich belijen, so daer staet gheschreven,
Dats t'gheloof verheven // ghelijc Petrus heeft beleen,
Waer door hem Christus compareerde bijden steen,
Dats: ‘op u belijen alleen // sal ic mijn kercke bouwen’.
270[regelnummer]
Maer lacen, diemen nu in Petrus plaetse schouwen,
Willen dat mannen en vrouwen // haer adhereren;
Die sijnt, die Godts kercke nu destrueren,
Hem selven doen eeren // als een godt opder aerden.
De Apostelen van hem sijn ruyters te paerden.
275[regelnummer]
Ia darfGa naar voetnoot4) wel een krijgh aenveerden // teghen den Keyser goet.
Victor AperGa naar voetnoot5) was in sijn tijen also onvroet
Omt festum pasche, ic moet // het hier verclaren,
Dat heel Africa om dies de roomsche kerc lieten vaeren.
Waren dit Godts dienaeren? // Daer dach, maent en tijt
280[regelnummer]
Ghenomineert staet van Godt, die Heer ghebenedijt,
Wie dat ghij sijt // sult dan Pasche celebreren // gaen.
Ia den sabboth, die Godt wilde gheviert hebben sonder afweeren // plaen,
Was den sevensten dach, ende den eersten is nu ons sabboth.
Dus is door eenen sot de gansche weerelt versot,
285[regelnummer]
Godts woort bespot, // ia gheheel veracht // bloot.
Weereltshe gheleerde
Daer spreectij te naer die pauselicke macht // groot,
Nochtans hij en wracht // noyt // of t'was prijselic.
| |
[pagina 205]
| |
Goddelicke wijse
Al dat ghij doet, dat is afgrijselic,
Heel onwijselic, // gans sonder Godts gheest.
290[regelnummer]
Wat vindij so sinceer alst bij den Apostelen is gheweest,
Vant minst tottet meest? // Doorsiet alle dinghen,
Ist niet contrarij Christus leer, dit popelen, dit singhen?
De Apostelen ontfinghen // van Christus een ander onthiet:
Wanneer ghij bidden wilt, gaet in u slaepcamer, siet,
295[regelnummer]
Met leetwesenGa naar voetnoot1) en verdriet // daer den vader aenbidt,
Niet door veelheyt van woorden, ghelijc die heydenen besmit.
Hij die inden hemel sit, // inden hemel ghetroont,
Salt wel hooren, vrij onghehoont.
Maer Esaias seyt: dit volc eert mij metten lippen, siet,
300[regelnummer]
Maer t'herte is verre van mij, vaet dit bediet.
En heeft dit Christus ooc niet // selve ghealligeert?
Het vrouken op de put is van Christus gheleert,
Dat Godt wert aengebeen en gheert // inden gheest en waerheyt.
Wat compareertGa naar voetnoot2) dit bij u, daert Christus so claer // seyt?
305[regelnummer]
Hier meed te neder eenpaer // leyt // alle uutwendich ghebaer.
Wat dinct u daer af, mijn caer?Ga naar voetnoot3)
Weereltsche gheleerde
Ic en achts niet al een hayr;
Al accoordeerdet claer // met Christus woort,
De weerelt is nochtans alsoo, ten wilt niet sijn ghehoort,Ga naar margenoot+
310[regelnummer]
Dus mijn niet en verstoort, // het is u t'sienste.Ga naar voetnoot4)
Goddelicke wijse
Dat ghij nomt die Goddelicke dienste
Is, ducht ic, voor Godt het horribelste van al.
Aensiet Christus ghebruyc ende het u, sijdij niet mal,
Ghij merct het misval // ende het misbruyck grootelic:
315[regelnummer]
Christus wast een avontmael, als den tecx seght blootelic,
Daer hij t'misterumGa naar voetnoot5) sijns testament institueerde,
Ende dat in wijn ende broot sijn Apostelen retribueerde,
En op haer begeerde, // dat sijt onderlingh souden deelen.
Ghij maecter een ochtentmael of, makende veel quereelen,
320[regelnummer]
K'en wils niet helen, // d'welc doch niemant verstaet.
Ghij sumeertetGa naar voetnoot6) alleen, het omdeelen ghij achter laet.
Wat comt te baet // die omsittende congregatie?
| |
[pagina 206]
| |
Dit bringht inde kercke die arguatie.
Wie can misprijsen, seght mij, Christus institutie?
325[regelnummer]
Want in dit testament is die volcommen absolutie,
So ons den evangelist seer suyverlic seyt.
Weereltsche gheleerde
Wildij dus praeten, persecutie verbeyt;
Dus praet bescheyt, // wilt niet te hoogh vlieghen.
Goddelicke wijse
Ic can nietGa naar voetnoot1) om iemant te bedrieghen.
330[regelnummer]
K'en sal niet lieghen, // maer u de waerheyt stellen voor ooghen.
Seght mij, waerom ghij die leecken hebt ontooghen
Die consecratie des wijns, laetet niet sijn versweghen.
Weereltsche gheleerde
Om die perikelen, die daer in sijn gheleghen.
Gaedij dat so hooghe weghen, // te recht de sake bevroet:
335[regelnummer]
Ontfanght ghij het lichaam, ghij ontfanght ooc het bloet,
Want het een moet // bij het ander wesen,
Of t'waer gheen lichaem, so wij bij sommighe lesen;
Dus mits desen // ist dus gheordineert.
Goddelicke wijse
Ten waer ghij adt mijn vleesch, hier op considereert,
340[regelnummer]
Ende dronckt mijn bloet gh'eert, // in u waer gheen leven,
Dus heeftet Christus de sijnen in twee substantien ghegheven.
Christus mocht niet sneven, // dat ghijt verstaet,
Dus dwaeldy int meeste, hoe sout minste niet wesen quaet?
Hier toe ghij daghelix gaet // lucrij gratie.Ga naar voetnoot2)
345[regelnummer]
t'Gheloof, de devotie, is somtijts verhart, eylatie.
Naer Paulus allegatie // moet den mensch hem selven proeven,
Eer hij van desen broot eten sal, het staet int gheloeven,
Want hij sal hem bedroeven, // diet onwaerdelic eet,
Want hij eet de verdomenisse; dus met bescheet
350[regelnummer]
Elc hem wel bereet, // niet iust op exempte daghenGa naar voetnoot3),
Maer wanneer ghij daer bequaem toe sijt, sonder vertraghen
Wilt u sonden beweenen, beclaghen, // so Petrus de.Ga naar voetnoot4)
Ghij ontfanght Godts vleesch en bloet ter selver steGa naar voetnoot5),
Maer naer de costuijmelicke seGa naar voetnoot6) // salt niet gheschien,
355[regelnummer]
MaerGa naar voetnoot7) met een hongherighe moet daer toe vlien.
| |
[pagina 207]
| |
En siet ooc van wien // ghij dat accepteert // pleyn,
Oft ooc een sinceer man is, hier op considereert // reyn,
Gheen dronckaert, gheen hoereerder / noch met afgoderije besmet,
Want dees sullen gheen deel met Godt hebben, hier wel op let,
360[regelnummer]
En naer u decretelicke wet // behoordij de sulcke te versmaen.Ga naar voetnoot1)
Weereltsche gheleerde.
Nu hoor ic wel, ghij sijt gheen Lutriaen,
Maer alleen wildij staen // op Christus institutie.
Nu ic moet u hiervan gheven de rechte sollutie:
Veel dinghen gaetmen inde kercke useren,
365[regelnummer]
Diemen vrijelic wel mocht ontbeeren.
Maer wat was u begeeren // dat ghij hier quaemt
En hebt mijns alsnu dus seer beschaemt?
Ic vraegh u oft wel betaemt // sulcx te aenvaten?Ga naar voetnoot2)
Goddelicke wijse.
t'Bevel des Heeren moet niemant laeten,
370[regelnummer]
Al soumen mij verwatenGa naar voetnoot3) // en bringhen inden drem.Ga naar voetnoot4)
Roept, hout niet op, seyt Godt, laet clincken u stem,
Vercondicht mijn volck haere valsche loosheyt
Ende het huys van Jacob haer sondighe boosheyt.
Leest dat capittel Esaie door met aendachten.
375[regelnummer]
Daer wil Hij Sijn wil ghedaen hebben van alle gheslachten,
En niet de onse, want so ver die hemel is vander aerden,
So ver sijn Godts ghedachten vande onse, o vermaerde.
Och, oft ghij aenvaerde // mijn present en beduytsel fier,
Ghij sout haest wars sijn dees ongoddelicke manier,
380[regelnummer]
t'Welc ic sal toonen hier // voor een present.
Weereltsche gheleerde
Wel wat salt wesen? Maect mij dat bekent.
Seer deligent // wil ic mij om te hooren vooghen.
Goddelicke wijse toont een okernote mette sloosterGa naar voetnoot5)
Een misteriaelGa naar voetnoot6) dinc, maer oncostelic, ongeloghen,
t'Misterium wert u vertooghen, // dus t'present wilt aensien.
Weereltsche gheleerde
385[regelnummer]
Hach hach hey, wat sal doch dit bedien?
Een note ic mien // dieGa naar voetnoot7) inde slooster hebdij ghebracht.
Seker hebben wij hier naer so lange ghewacht.
Wat cracht // is doch in een note gheleghen?
| |
[pagina 208]
| |
Goddelicke wijse
Hoort doch met aendachte, t'wert u versleghen.
390[regelnummer]
Aensietse ter deghen, // de slooster des noots is ontijdichGa naar voetnoot1)
Ende wie dattet handeltGa naar voetnoot2) bevlect hem lijdich
Ende ten gaet ooc niet haestich vande hant.
Welcke slooster ic bijt vleesch compareere, want
Sij commen te scant, // wie naerden vleesche leven // daer.
395[regelnummer]
Iae, watGa naar voetnoot3) aenhevenGa naar voetnoot4) // kaer, sy vallen in sneven // swaer.
Wel hem, diet gaet begeven // claer // met aendachte,Ga naar voetnoot5)
Op dat die gheest boven t'vleesch mach crijghen machte,Ga naar margenoot+
t'Welc seer sachte // wilt sijn ghetracteert,
Maer wanneert vanden gheest is verheert,
400[regelnummer]
En obedieert // des gheests inspiratie,
So wert dan uwe dienstmaecht Godts gratie.
Een nieuwe incarnatie // daer dan gheschiet,
Hier wel op siet.
Weereltsche gheleerde
Het vleesch te stervenGa naar voetnoot6) is verdriet,
405[regelnummer]
Want elc een vliet // dien druckighen sanckGa naar voetnoot7).
Niet te min ic kent, ons leven duert onlanc,
Want tis een stoc seer cranc // om op te leenen.
Maer souden wij hier, mijn vrient, altijt suchten en weenen,
Wij souden te seer vercleenen // onse natuere.
410[regelnummer]
Nu, als dan die doppe is suyver en puere,
Mijn lieve bruere, // so moet se noch ghecraect // sijn,
Sal andersGa naar voetnoot8) den cornel van ons ghesmaect // sijn.
Laet mijn gheraect // sijn // aent verstant van desen.
Goddelicke wijse
Wel mijn vrient, dat sal wesen:
415[regelnummer]
Als den notGa naar voetnoot9) ghepresen // vande slooster can claerGa naar voetnoot10),
So moet den dop ghecraect sijn, voorwaer,
Sal men eenpaer // de soetheijt des cornels proeven.
So meGa naar voetnoot11), wanneer t'vleesch is verworpen, verschoevenGa naar voetnoot12),
Godts hulpe wij dan eerst behoeven, // t'misterie wilt smaken,
| |
[pagina 209]
| |
420[regelnummer]
Want het vervolgh u dan aenstaetGa naar voetnoot1) en sal ghenaken.
Dus het sijn nootsaken,Ga naar voetnoot2) // bidt dan om Godts trooste.
De weerelt, de duyvel, t'vleesch aenvallen u als de booste,
Om dat ghij van haer propooste // sijt ghestreken.Ga naar voetnoot3)
Ja, u selfs huysghesin sullent op u willen wreken.
425[regelnummer]
Gelieven, den dop gaet breken // en vernielen pleynelic,
So smaectij het pit, twelc is die Goddelicke trooste certeynelic,
Met woorden reynelic, // de siele seer spijselic,
Segghende: mijn ridder, strijt vroom als een man wijselic,
Al dincket u ijselic, // ic heb de weerelt verwonnen,
430[regelnummer]
Ic ben van mijn Vader uut den schoonen hemel ghesonnen,
t'Wert u ontbonnen, // om te lijen, weet dit plaen.
Ia ic moest lijden, soudic in mijn selfs glorie gaen,
En sonder waen, // gheen knecht is meerder certeyn
Dan sijn meester; dus hebben se mij gaen vertreen,
435[regelnummer]
Hoe wel sij daer hadden saken gheen. // U sullense vertreden,
Maer uwen loon sal groot sijn inder waerheden,
Want ic heb u gaen bereden // dat noyt ooghen en saghen
Noch herten bedincken connen. Die dan sulcx hoort ghewaghen
Inwendich, ic gae u vraghen, // wie soud versaeght // sijn
440[regelnummer]
Voor eenighe benoutheyt?
Weereltsche gheleerde
t'Is wel gheseyt, voorwaer t'behaeght // mijn.
U wert ghevraeght // fijn // als nu ten tijen:
Sullen wijt alGa naar voetnoot4) sonderGa naar voetnoot5) Godts woort moeten verfijenGa naar voetnoot6)
En druc en lijen alleenlic aenvaren?Ga naar voetnoot7)
445[regelnummer]
Dat wist ic ghaeren.
Goddelicke wijse.
Ic salt u verclaren:
Al Christus dienaeren // moeten hem sijn ghehult,
En al smenschen instel verspouwenGa naar voetnoot8), al waert noch so vergult
Met menschen droomen menichfult, // hier wel op let.
450[regelnummer]
Wie die hant aenden ploegh slaet, moet op menschen gheset
Niet weersien,Ga naar voetnoot9) hoe net // het ooc is, hoort mijn vermeten,
Want beter ist den wech des waerheyts niet te weten
DanGa naar voetnoot10) naer die wete weder om terugghewaert treet.
| |
[pagina 210]
| |
Weereltsche gheleerde
Och heere, het is mij leet,
455[regelnummer]
Dat ic der schriftueren secreet // niet bet hebbe doorsocht.
Maer dees note bringht mijn t'verstant in. Och, ic mocht
Mijn wel eer hebben bedocht, // want wat men useert
Is bijnaest gheheel verkeert.
Goddelicke wijse
De duyvel heeft de duysternisse ghegenereert,
460[regelnummer]
Die duysternis onverstant en der dwalinghen veel,
Die dwalinghe die vrije wille, en die vrije wille gheheel
Heeft voortghebracht die verdiensten pleyn,
Waer uut ghesproten is de verghetentheyt van Godts weldaden certeyn,
Waer uut rees overtredinghe desGa naar voetnoot1) gherechten Godts daer,
465[regelnummer]
Ende daer uut quam het valsch betrouwen voorwaer,
Waer uut is claer // die voldoeninghe der sonden ghecomen.
Doe rees die misse, ic seght u sonder schromen,
Die haer sulcx beromen // met allen grootelic,
Dat sij voor die ghestorven connen voldoen blootelic,
470[regelnummer]
Ia, gheen sonde so doodelic, // die misse cant al purgieren.
Dits de handelinghe waerdoor sij gheen werck exercieren,
Maer als heeren // gheacht,Ga naar voetnoot2) waer uut quam simonie
En in haer fleurGa naar voetnoot3) ghecomen die sophistelicke theologie,
Waer door sonder sije // quam verwerpinghe der schrifturen.
Weereltsche gheleerde
475[regelnummer]
Hoe langher hoe meerder ghij mijn hert gaet berueren.
Sonder eenich trueren // alle die hier sijn gheseten,
Dese onse colatie wilt gheensins vergeten.
Mijn hoogh vermeten // stel ic achter de hant,Ga naar voetnoot4)
Want vant cruys Christi was ic een viant.
480[regelnummer]
Mijn verstant // en cost dit niet begrijpen,
Maer Godt gheef, dattet nu in mijn so moet rijpen,
DattetGa naar voetnoot5) overvloedighe vruchten mach voortbringhen
Sonder verlinghen.
Goddelicke wijse
Nu, t'waer wel tijt dat wij ginghen.
485[regelnummer]
Voor alle verstringhen, // vrienden, al die hier sijt gheseten fier,
Wil u de Heer behoen / en sijn gratie toemeten // hier.
Wij souden wel me wat eten // schier, // dus oorlof midts desen.
| |
[pagina 211]
| |
Weereltsche gheleerde
Wilt ionc bekeeren, so suldij sijn ghepresen,
Also wij lesen; // leeft altijt manierich.
Goddelicke wijse
490[regelnummer]
Wij u dienaers van in liefde vierich,
Valt ons niet putertierichGa naar voetnoot1) // int ghene dat hier is ghedaen.
Ionc is noch dom, dus willet int beste verstaen.
Nu oorloff, wij willen gaen als nu ten tijen.
Sijt altesamen bevolen het kindeken van Marien.
finis
Wilt Jonck bekeeren composuit Ao 1558 7o Januarij. |
|