Zinne-beelden der liefde
(1703)–Willem den Elger–
Auteursrechtvrij
[pagina 117]
| |
 | |
Zie trotze zielen, die de min gestaag braveert,
Dus worden zy gestraft die haare magt versmaaden;
Dus leeren zy daar na, tot hunne schande en schade,
Hoe al die hoon en smaat wêer tot hen zelven keert.
De min doet, als sy door geweld moet zegenpraalen,
Die wederspannigheid ons duur genoeg betaalen.
| |
[pagina 119]
| |
De liefde straft de wederspannigen.
Anakreon geeft ons van dit zinnebeeld zoo wel als De Liefde dreef my met een rysje voort,
En dwong my meê
Te loopen, daar ik moê, en half gestoord
Van steê op steê,
Door land, en zand, geen einde vond, nog rust;
'k Had zin nog lust.
Ik loop, ik draaf, ik zwoeg', ik zweet', ik steen',
Door al myn leên.
Terwyl ik steen', en zweet', en zwoeg', en draaf
Gelyk een slaaf,
Terwyl ik zwoeg', en draaf, en loop', en steen
Met knok en leên,
Gelyk een slaaf der Liefde moê, en bang,
Byt my een slang,
Een bitse slang van agt'ren in de hiel,
Zoo dat ik viel.
Ik viel, ik viel voor over, en besweek,
Van zulk een steek;
Van zulk een beet van zulk een diepe smart
Tot in myn hart.
Myn hart en ziel vloog schier in d'yd'le wind,
Maar Venus kind,
De Liefde groot van magt en heerschappy,
Die streelde my,
En sprak, terwyl ik naawlyks hooren kon,
Anakreon!
Anakreon! gy, die schier legt in 't graf,
Dit is uw straf.
| |
[pagina 120]
| |
Dit is de loon uw's ouderdoms, dat gy
Myn dwing'landy
Veragt hebt. Daarom leer nu, hoor en let
Na myne wet.
Indien men wil nazien het geene Mlle le Fevre, en Longepierre
In Lemnos-holen stond voorheenen de gemaal
Van Venus, schigten voor de min en smeede:
Hy maakte die van 't allerharste staal
Wiens punten Venus dan met honing straks bekleede:
De Liefde wist dat zoet
Weêrom te mengen met het allerbitterst' roet.
't Gebeurde in deeze tyd als Mars van 't stryden keerde,
Belaaden met een zwaare speer,
Dat hy de schigten van de min heel trots braveerde
En ligter agte dan een veêr:
Maar deeze kleine God, die zig niet ligt laat hoonen,
Zei; kom, ik zal'er u een scherp en zwaar vertoonen,
Beproef het zelf, en zie of ik de waarheid zeg;
Met schoot hy hem, daar Venus straks om lagte.
Maar naawelyks had Mars de schoot nog weg,
Of vondze, buiten zyn verwagten,
En riep al zugtende: ach! ontsla my van die last;
'k Beken dat ik te veel op myne kragt vertrouwde:
Neen, zei de Liefde, zie ter deege hoe ze u past
Gy hebtze nu, en kuntze ook nu behouden.
Tanaquillus Faber wierd zo verrukt door de zoete vinding van
Felix, ah! nimium felix, cui carmine tali
Fluxit ab Aoniis vena beata jugis.
| |
[pagina 121]
| |
Quid melius dictaret Amor, Risusque, Jocique,
Et cum germanis Gratia juncta suis?
Men kan verder zien het geen'er zyn dogter en Longe-pierre
Deus crudelius urit,
Quos videt invitos succubuisse sibi.
Ik heb voorheenen al uit Astrate aangehaalt, Dat een fier gemoed, dat tot de liefde met
Veel moeite word gebragt, te heeviger zal minnen
Alwaar de Liefde met geweld moet overwinnen
Daar werd zy sterk na min of meerder tegenstand.
Op deeze voet doet
Korn: Boon
Dido in zyne
Heidensche Groot- Eer een wakker, en doorlugtig hart het minnen
Begint, kaatzt duizendmaal in zyn verheve zinnen
Die ted're vlam: maar grypt zy plaats in het gemoed,
Hel, Hemel, Aarde, en Zee zyn machtloos om die gloed
Te blussen.
En naawelyks zal men'er een vinden die met geweld tot de | |
[pagina 122]
| |
Quoy, dit il, regardant ses flesches & ses traits,
Souffrirez vous ma honte & mes lasches regrets?
N'estes vous plus ces traits dont la force infinie
Jusques dedans le Ciel estend sa tyrannie,
Qui fait quitter le Trône au souverain des Dieux,
N'estes vous pas ces traits plus craints que le Tonnerre,
Qui font impunement perdre au Dieu de la Guerre
Les titres d'invincible & de victorieux.
Et toy, divin flambeau, source de tant de flâmes,
Dont j'ay porté l'ardeur jusques dans les Enfers,
Toy qui sçeus embraser le Monarque des ames,
Et le fis soupirer sous le poids de mes fers?
Peus tu souffrir l'affront dont l'on flestrit ma gloire,
Toy de qui l'Ocean advoua la victoire?
Toy qui le fis brusler dans ses autres profonds,
Et qui par la vertu d'un sacre privilege,
Au travers des Glaçons, de l'Onde & de la Neige,
Sçais enflammer les eaux, les Forests & les Monts.
Hoe, zegt hy, en hy ziet zyn toorts en pylen aan;
Zult gy dan lyden al dat hoonen, dat versmaân?
Zyt gy die schigten dan niet meer, wiens scherpe kragten
Haar' dwing'landy tot in den hoogsten Hemel bragten,
Die Jupiter zyn Troon steets afjaagt, zy't gy't niet
Die yder meerder dan de blikzem zelf ontziet:
En die zoo vaak aan Mars kond tot zyn schande leeren,
Hoe ydel hy zig laat als onverwin'lyk eeren.
En gy myn Toorts, gy die zoo menig hart ontstak;
Gy, gy, wier hevig vuur de helsche vlammen brak;
Gy, gy, die Pluto op zyn zetel wist te ontsteeken,
En onder het gewigt van myne boey deed smeeken;
Laat gy myne eer nu dus te niet gaan? treft myn leet
U niet? Gy die de Zee-God zelve minnen deed;
Gy die hem blaakte in 't diepst' van zyne waterzaalen,
En wier alleenig is vergunt om met uw' straalen
Door water, sneew, en ys te dringen, en het land,
De bergen, bosch, en Zee te zetten in den brand.
| |
[pagina 123]
| |
,,Op deeze woorden, vervolgt le Boulanger, die de Liefde
Ma s'e'ti giunge in quella fredda etate,
Ove il proprio difetto,
Più che la colpa altrui spesso si piagne;
Al' hora insopportabili, e mortali
Son le sue piaghe, al'hor le pene acerbe:
Al' hora se pietà tu cerchi, male
Se non la trovi: e se la trovi peggio.
Deh non ti procacciar prima del tempo
I difetti del tempo.
Che se t'assale a la canuta etate
Amoroso talento,
Havrai doppio tormento,
E di quel, che potendo non volesti,
E di quel, che volendo non potrai.
Maar komt ons liefd' aenboordt in d'oude gryse tydt,
Als wy zyn 't beste deel van onse krachten quyt,
Die wy dan dickwyls meer als and'rer schult beklagen;
Men is ter doodt gewondt, de pyn is niet te dragen:
En soeckt men dan vergeefs medogentheydt, 't is quaet:
En vindt men die, men is nog in veel erger staet.
Ay! soekt niet voor den tydt, des tydts ellendigheden:
| |
[pagina 124]
| |
Want grypt de liefd' u aen in d'oude trage leden,
Zoo steekt gy, tot de keel, in tweederley verdriet;
't Een is; als 't in uw' magt was, gy begeerde 't niet:
Het tweed'; als u de jeugt en schoonheid zynd' ontweken,
Gy willen zult, wanneer de magt u sal ontbreken.
By Tasso zegt Dafnis tegens Silvia in het zelve geval, Aminta att: 1. sc: 1.
E gia non dico
All'hor che fuggirai le fonti, ou'hora
Spesso ti specchi, e forse ti vagheggi:
All'hor che fuggirai le fonti, solo
Per tema di vederti crespa, e brutta,
Questo averratti ben, ma non t'annuncio
Già questo solo; che, bench' é grande male,
E' pero mal commune. hor non rammenti
Ciò che l'altr' hieri Elpino raccontava,
Il saggio Elpino, a la bella Licori,
Licori, ch' in Elpin puote con gli occhi
Quel, ch'ei potere in lei douria col canto:
Se'l dovere in amor si ritrovasse:
E'l raccontava udendo Batto e Tirsi
Gran maestri d'Amore, e'l raccontava
Ne l'antro de l'Aurora, ove su l'uscio
E scritto, lungi, ah lungi ite, profani.
Diceva egli, e diceva, che glie 'l disse
Quel Grande, che cantò l'Armi, e gli Amori,
Ch'à lui lasciò la Fistola morendo,
Chè là giù ne lo'nferno è un nero speco,
La dove essala un fumo pien di puzza.
Da le triste fornaci d' Acheronte;
E che quivi punite eternamente
In tormenti di tenebre, e di pianto
Son le femine ingrate, e sconoscenti,
Quivi aspetta, ch'albergo s'apparecchi
A la tua feritate.
| |
[pagina 125]
| |
E dritto è ben, ch'il fumo
Tragga mai sempre il pianto da quegli occhi,
Onde trarlo giamai
Non pote la pietate.
Ik zal u nu niet eens nog spreeken,
Hoe gy zult vlieden voor de beeken,
Daar ge u gestadig in bespiegelt, en misschien
Meê kittelt, als gy u zoo jong zoo schoon kunt zien:
Die gy dan myden zult en haaten,
Om dat ze u een gerimpelt hoofd
Vertoonen zullen, heel berooft
Van al haar schoon, en van de jeugd verlaaten:
Ik haal u dit als 't minst' maar in 't voorby gaan aan.
Om dat, schoon deeze ramp valt zwaar te draagen,
Een yder die moet onderstaan:
Dog heugt u niet het geene Elpino deeze dagen,
Die wyze Elpino, aan Licoris heeft verhaalt,
Licoris die door haar' schoone oogen,
Wanneerze Elpino eens bestraalt,
Heeft op zyn hart zoo groot vermogen,
Als hy door zyn gezang op 't haar', nog onbewogen,
Verdiende, zoo in min na waarde iets wierd betaalt:
't Was in Auroras hol waar voor men vind geschreeven:
Dat geene onreine voet zig ooit hier in begeeve:
En Battus zat'er by met Tyrsis, beî vermaard
Voor groote meesters in den aart
Der Liefde, toen hy zyn' Licoris dit vertelde:
Hy zei ook dat hy 't van die harder die van Helden
In min en Oorlog zong, en hem zyn geestig riet,
Wanneer hy kwam te sterven, liet,
Zelf had gehoort: hoe hier beneden,
In 't ryk van Pluto, is een hol vol duisterheden,
Gevult met stank en nevelen, die uit
De droevige Acheron gestaag na boven wellen,
En dat daar eewiglyk een naar geluit;
En traanen, duisterniszen kwellen.
| |
[pagina 126]
| |
Die meisjes, die, als gy, haare eer in wreedheid stellen.
Nu denk of deeze plaats, vol druk en duisternis,
Voor uwe fierheid niet bereit zal worden; 't is
Ook billik dat de rook tot droef geschrei verwekke
Dat trots gezigt, waar uit voorheen
Nog Liefde, nog Bevalligheên,
Nog mededogen zelf een' ted're traan kon trekken.
Ik moet hier nog by voegen dat dit bovenstaande my menig- |
|