Een Rubens op drift

[p. 5]

Woord vooraf

Onder de weinige industrie-magnaten in de Verenigde Staten, wier vermogen in milliarden guldens moet worden uitgedrukt, neemt Otis Cardigan een der eerste plaatsen in. En misschien is hij wel de enige van hen, die, in behoeftige omstandigheden geboren - hij is de zoon van een kruideniertje uit het gehucht Greenvale (Mass.) - zich van volstrekt niets heeft opgewerkt tot president van een machtig concern, dat achtendertig verdiepingen van een wolkenkrabber nodig heeft om zijn eigen kantoren en die van zijn dochtermaatschappijen onder te brengen. De twee wereldoorlogen, die de industriële en economische betekenis van de Verenigde Staten tot een ongekende hoogte hebben opgevoerd, hebben niet weinig bijgedragen tot de gunstige kansen, die Cardigan op zijn weg vond en hij is er de man niet naar geweest, die ongebruikt te hebben laten voorbijgaan.

Ondanks al zijn successen is hij een mens gebleven van eenvoudige behoeften. Het weelderig ingerichte huis, dat hij op Riverside Drive bewoont, een bezienswaardigheid in New York, is uitsluitend tot stand gekomen door de bemoeienissen van zijn vrouw, - een geboren Langley, dochter van de eigenaar van een machtige bank-combinatie - die uit de omgeving, waarin ze als meisje opgroeide, een fijne smaak en artistieke beschaving mee ten huwelijk heeft gebracht. Otis Cardigan heeft het te druk om zich met kunst en litteratuur bezig te houden. Met ijzeren hand regeert hij zijn ondernemingen en die laten hem geen tijd voor ontspanning. Zijn litteratuur vindt hij in rapporten, zakelijke correspondentie en vaktijdschriften. Muziek betekent niets voor hem en de beeldende kunsten behoren tot een terra incognita, dat hij nimmer betreedt. Hij heeft geen behoefte aan sociale omgang en de weinige vrienden, die hij bezit, zien hem maar zeer zelden. Men heeft vaak getracht hem te winnen voor een der

[p. 6]

politieke partijen, maar zijn zelfstandige natuur verzet zich tegen elke vorm van groepsdiscipline en hij heeft de ruggen van de massa niet nodig om zijn doel te bereiken.

Hij is zichzelf genoeg. Zijn uitzonderlijk scherp verstand, zijn fenomenaal organisatievermogen, zijn onvermoeide arbeidskracht, maar vooral zijn onwrikbare wil, hebben het hem mogelijk gemaakt zijn eigen weg te gaan en van niemand afhankelijk te zijn. Hij is een streng, maar rechtschapen meester; een man van zijn woord, maar die ook van anderen een strikte nakoming van aangegane verplichtingen eist. Met milde hand bevoordeelt hij liefdadige en opvoedkundige instellingen, maar hij is zo hard als een bikkel in commerciële aangelegenheden. Hij is correct en voorkomend tegenover zijn ondergeschikten, maar zijn concurrenten vrezen zijn altijd actieve strijdlust en zijn harde dwangmaatregelen om hen in het gelid te brengen. Nooit is hem iets mislukt, want hij loopt tegenslagen onder de voet en het woord onmogelijk bestaat eenvoudig niet voor hem.

De enige, zuiver menselijke zijde van zijn karakter, kent alleen Katherine, zijn vrouw. Niemand, behalve zij, heeft toegang tot het binnenste van de ruwe bolster, waarmee Otis zich tegenover de buitenwereld omgeeft. En dat zij, wanneer het er op aankomt, méér voor hem betekent, dan zelfs zijn alles beheersende zaken, is haar gebleken, toen Cardigan, na enige jaren als adviseur van de regering in industriële aangelegenheden in een uiterst belangrijke en vertrouwelijke positie te hebben gewerkt, zijn standplaats Washington plotseling verliet, ondanks alle pogingen om hem daar te houden, en naar New York terugkeerde, alleen omdat de behoefte aan de permanente nabijheid van Kate een al te grote kwelling voor hem werd.