Kogels bij het dessert

[p. 2]

[p. 3]

I

De kleine stoet van in zwarte toga's gehulde gestalten verdween door de deur van de raadkamer, de verdachte werd weggeleid, de verslaggevers maakten nog een laatste aantekening achter hun tafel en van de tribune stommelde een handvol publiek naar omlaag. De zitting van het Hof was geëindigd. In de sombere, slecht verlichte zaal hing nog drukkend de spanning van de openbare zitting, die de ganse grauwe Decemberdag in beslag had genomen en de spontane lach, die onverwacht opklonk uit een groepje nog napratende getuigen, gaf de indruk van een wanklank in de strenge sfeer van gerechtelijke ongenaakbaarheid.

Commissaris Van Houthem van de centrale recherche, bezig zich in het gangpad tussen de banken in zijn weerbarstige winterjas te wringen, deed een stap achteruit en trapte iemand, die hij niet had gezien, onzacht op de voet. Met de gebruikelijke verontschuldiging wendde hij zich half om en keek, terwijl zijn armen en schouders de voorgeschreven plaatsen vonden in de jas, met een schuldbewuste uitdrukking neer op de korte, gezette man, die hij zonder het te willen een pijnlijk ogenblik moest hebben bezorgd.

‘Ach... bent u het notaris? Nogmaals mijn excuus! Ik hoop, dat het niet al te hard is aangekomen...’

‘Dat valt wel mee! Ik stond juist op het punt u aan te spreken, toen de botsing plaats had... Ik maak zelden zittingen van het Hof mee. Vandaag was het geloof ik wel erg gerekt, niet? Bijzonder vermoeiend! Vooral dat verwarde debat tussen de schriftkundigen... Eigenlijk onbegrijpelijk, dat de president niet wat dieper inging op de transacties met die onroerende goederen, vindt u ook niet?...’

Terwijl notaris Baerling met nerveuze handbewegingen zich

[p. 4]

in nabeschouwingen verdiepte, die de commissaris in flegmatiek zwijgen over zich heen liet gaan, wandelde het tweetal langzaam naar de uitgang van de zaal. Van Houthem, die in zijn lange dienst honderden van de meest uiteenlopende strafprocessen had bijgewoond, was volkomen vertrouwd met die gewoonte van getuigen om na een lange, beklemmende zitting in zenuwachtige opmerkingen hun gemoed te luchten nadat de druk van het verhoor was afgelopen. Zodra zij zich ontslagen wisten van de noodzakelijkheid op vaak verrassende vragen te moeten klaarstaan met antwoorden, die niet voor tweeërlei uitleg vatbaar waren, kwamen de tongen los. Vooral voor iemand als Baerling, een luchtig causeur, gewend aan vlotte conversatie, moest het geen sinecure zijn geweest elk woord op een goudschaaltje af te wegen, wilde hij niet de kans lopen ironisch door de president of agressief door de verdediger op de vingers te worden getikt. Het was begrijpelijk, dat hij de gelegenheid dankbaar aangreep thans vrijuit en ongedwongen de spanning bij de onverstoorbare commissaris af te reageren.

De hoge falsetstem ratelde voort op de gang, op de brede trap, in de kille vestibule, waar zich groepjes mensen verzamelden nu ook andere zittingen waren afgelopen. Auto's en taxi's reden af en aan voor het bordes op de Prinsengracht, slippend op het glibberige plaveisel, waarin het licht van lantarens en neon-reclames glinsterende weerschijn opriep.

‘Kan ik u een lift geven naar het hoofdbureau, meneer Van Houthem? Of hebt u zelf een wagen?’

‘Ik was van plan met de tram te gaan.’

‘Man, doe het niet! Om deze tijd en met dit weer is het vechten om er in te komen. Wacht even hier, tot ik mijn auto heb voorgereden...’

Terwijl hij peinzend de hulpvaardige notaris naoogde, stopte Van Houthem met geoefende vingers zijn onmisbare pijp. De laatste maanden was hij nogal eens in aanraking geweest met Baerling, een der voornaamste getuigen in de juist geëindigde strafzaak. Hij had lange besprekingen gevoerd in het huis van de notaris op de Keizersgracht en het was onvermijdelijk ge-

[p. 5]

weest, dat er na de lange conferenties over frauduleuze handelingen door een van Baerlings cliënten gepleegd, nog wel eens wat werd nageboomd over aantrekkelijker onderwerpen. Eigenlijk hadden de twee uiteenlopende naturen elkaar uitsluitend vertrouwelijker benaderd door de lust in knutselwerkjes, die beiden bezielde. Weliswaar was de commissaris geen hoogvlieger op dat gebied, maar in de wintermaanden - wanneer de dienst hem er de tijd voor liet - zocht hij graag ontspanning in het bouwen en inrichten van poppenhuizen voor kinderen van vrienden en zelfs had hij zich gewaagd aan een volgetuigd zeventiende eeuws oorlogsschip, dat nu op de kapstok in zijn kleine hall prijkte. In vergelijking met een kunstenaar als Baerling was hij een beginneling, dat zag hij zelf wel in. Maar goed, hij beschikte ook niet als de notaris over een compleet ingerichte werkplaats, waar electrische draaibankjes, zaag- en boormachientjes, kortom een volledig instrumentarium voor lichte hout- en metaalbewerking voor het grijpen lagen. Neen, zijn met groot geduld en beperkte middelen in elkaar gezette huisvlijtproducten mochten er dan netjes uitzien, ze konden niet in de schaduw staan van de werkelijk artistieke werkjes, waaraan Baerling zich waagde... Dat miniatuur kabinetje in Louis XV-stijl, hoogstens een halve meter hoog, met zijn fijn verzorgde lofwerk, geruisloos openende deurtjes en laatjes, was een stukje schrijnwerkerskunst geweest, dat in een museum geen gek figuur zou maken! Bovendien had de notaris nog een andere interessante hobby, al lag die op een terrein, dat voor Van Houthem gesloten was. Hij was expert in het construeren van allerlei electrische apparaatjes, waarmee hij vlijtig experimenteerde. Gemonteerd op een plank, had de commissaris in de werkplaats een televisie-ontvanger bewonderd, die nog werkte ook! Misschien, dacht Van Houthem een tikje naijverig, zou ik het met wat moeite ook wel zo ver kunnen brengen... tenminste, wanneer ik mij ook zo'n goed voorzien atelier kon aanschaffen...

Het voorrijden van de auto maakte een eind aan de overpeinzingen van de stoere rechercheur op het koude bordes. Zodra Baerling de wagen zonder ongelukken in het drukke ver-

[p. 6]

keer van de Leidsestraat had geloodst, nam hij haastig weer het woord.

‘Nu de zaak, die ons tot elkaar bracht achter de rug is - op de uitspraak na, maar die staat nu wel vast - zou ik u iets willen vragen, dat ik om begrijpelijke redenen heb uitgesteld tot uw onderzoek zou zijn afgelopen. We hebben elkaar wat beter leren kennen... we hebben heel wat genoeglijke babbeltjes gehouden... om kort te gaan, ik zou de prettige kennismaking graag willen voortzetten. Nu geven wij de volgende week een huiselijk dineetje en het zou ons buitengewoon veel genoegen doen u en uw vrouw daarbij aanwezig te zien... Ik kan u dan tegelijk het laatste kunststukje vertonen, dat ik juist heb afgemaakt... een kleine staande klok, rococo, met een echt uurwerkje er in... alles in stijl. Een trouwcadeau voor een nichtje. Bovendien zult u een paar bijzondere mensen ontmoeten. Després, een oud vriend, die voor zijn genoegen verre reizen maakt naar allerlei uithoeken van de wereld... Thibet... de bovenloop van de Amazone... donker Afrika... Dan, Mr. Evert van Hooghveldt... de verloofde van mijn nichtje, Betty Gertling... het meisje voor wie dat klokje bestemd is. Hij isjeen zoon van de oudminister en promoveert binnenkort op een criminologisch onderwerp. En verder Bart Verdoorn en zijn vrouw. U weet wel, de schrijver van buitengewoon spannende detectiveromans. Stuk voor stuk mensen, die hun gezelschap waard zijn.’

Van Houthem dacht even na. Zijn kennissenkring was beperkt, maar voldoende voor zijn behoefte aan omgang met anderen. Wanneer hij deze, zo onverwacht uit de lucht vallende invitatie aannam, bracht dat weer nieuwe verplichtingen met zich mee en als commissaris van de recherche, werd je door je beroep meer dan anderen gebonden... Precies als een dokter... Altijd zat je op spelden, wanneer je op bezoek was, want de dienst had er nu eenmaal een handje van je juist op te eisen, wanneer je eens ergens heen ging... Aan de andere kant zou Marie, zijn vrouw, een verzetje als dit diner bijzonder waarderen. Ze had niet veel aan haar leven. Feitelijk was het uitgangetje naar de bioscoop op Vrijdagavond de enige afleiding

[p. 7]

die zij had. Een enkele keer gingen ze wel eens naar een concert of een toneelvoorstelling, maar dat bleven toch uitzonderingen. En dan eens in de maand een bridge-avond met neef Bergsma. Dat was alles.

‘Op welke avond,’ vroeg hij, ‘had u gedacht?’

‘Dinsdagavond, de vijftiende. Zondag komt Després voor een paar dagen in Nederland.’

‘Dat zou mijn vrouw zeker schikken. Maar u moet niet boos zijn, wanneer ik misschien zou worden weggeroepen. Bij de recherche moeten we nu eenmaal klaar staan, wanneer men ons nodig heeft. Wel, we nemen de invitatie graag aan!’

‘Afgesproken. En laten we hopen, dat ze u de vijftiende met rust laten.’ Baerling stopte de wagen onder de portiek van het hoofdbureau en drukte zijn metgezel stevig de hand. ‘Tot ziens, mijn waarde! Wij wachten u omstreeks zeven uur...’

Terwijl Van Houthem zich bezig hield met de stukken, die zich in de loop van de dag op zijn tafel hadden opgehoopt, gingen telkens zijn gedachten terug naar het plotselinge blijk van toenadering van de zijde van Baerling. Het verrassende van het geval drong zich dermate nadrukkelijk aan hem op, dat hij van tijd tot tijd zijn werk een ogenblik moest laten liggen om het nog eens goed te overdenken. Zijn beroep, dat hem gewoonlijk in aanraking bracht met de meer duistere zijden van het menselijk doen en laten, had hem allerminst tot een misanthroop gemaakt, die vriendelijkheden van vreemden met achterdocht beschouwde. Integendeel, zijn goede humeur en bonhomie had hij steeds weten te bewaren en die eigenschap bracht met zich mee, dat hij geen spijkers op laag water zocht, zelfs niet, wanneer een man, die hij nauwelijks kende, hem en Marie te eten vroeg. Maar toch... Het lag er te dik bovenop, dat de notaris hem na de zitting had opgewacht en zich de kans niet had laten ontnemen hem met de auto naar het hoofdbureau te brengen. Tja, als ze elkaar nu jaren hadden gekend en zich wederzijds duidelijk tot elkaar aangetrokken voelden... Die paar keer in de laatste maanden, dat ze eens een praatje hadden gemaakt, kon

[p. 8]

je moeilijk als een steekhoudend motief beschouwen voor een intiemere voortzetting van de kennismaking, nu ze niets meer met elkaar te maken hadden. Gewoonlijk waren de mensen, met wie je in een onderzoek in aanraking kwam, als een kind zo blij, wanneer ze voor de laatste maal de rug van een rechercheur zagen verdwijnen en er een eind kwam aan de verhoren door de politie. Nog nooit was het Van Houthem in zijn dienst overkomen, dat een getuige in een zaak zo op zijn gezelschap gesteld was, dat er heet van de naald een dineetje aan te pas moest komen. ‘Hier zit iets anders achter,’ mopperde de commissaris. ‘Maar we zullen wel zien...’