Kees Doorik of een bloedig half-vasten

V

Nadat de maaiers gedronken hadden, was Paulien terug de groote plaats binnengetreden, en zette op de withouten tafel, met veel zorg afgeschuurd, een bruin gebakken teil, in dewelke zij een ganschen ketel met groenten en spek gestoofde patatten uitstortte.

- Kom-de mannen? riep zij met haar piepende stem.

De jongens haastten zich naar tafel en vielen met heel hun zwaarte op de schabellen neer. En daar zaten ze, hun gezwollen handen op de knieën, de voeten bijeen, beenen en ellebogen verwijderd.

Hoewel er geen slijk op het veld lag, hadden zij toch hun blokken in de keuken gelaten, uit een overdreven ontzag voor de witte arabesken, die Paulien geteekend had op de met ossengal schoongevaagde vloersteenen.

Hun kalme oogen van fiere, hongerige zwoegers, waarin de vermoeienis nog meer floersheid legde, maten de dikte van de laag eten, die voor hen stond. Hun neusvleugels spanden zich open, gestreeld door de vette dampen, die tot de zoldering opstegen, en hun ooren, zoo lichtgevoelig als die van 't wild, ver van hun hoofd afstaande, luisterden eenige oogenblikken naar het kissen van 't spek op de teil.

De bazin nam plaats recht over Kees. Zij sloeg een kruis, voegde de handen te zaam. De boeren

[p. 39]

deden haar na en bogen het hoofd. Men hoorde slechts nog den regelmatigen, schokkenden tik-tak van het groote uurwerk, opgesloten sinds jaren in zijn hooge, eiken kast. Dan, met hun vorken gewapend, scharrelden de mannen en de twee vrouwen tegelijkertijd in den schotel, en boorden elk vóor zich diepe gaten in den hutspot. Ze aten zonder te spreken, kauwden luidruchtig, slokkerig als visschen zwelgden zij heelder mondvollen groenten en vleesch door, of verorberden dikke sneden roggebrood, toch zoo lekker, met zijn ietwat zuren smaak.

Door de twee vensters, opengezet omdat het te warm was, zag men, op het voorplan, den waterput met den opgerichten hefboom; daarachter strekte zich een weide uit, met eenige perelaars beplant, en waarin koeien graasden.

In de verte liep de steenweg met zijn werkmanshuizekens. Nevens die rij gebouwtjes verhief zich de molen van Zander Vlogel, gansch de streek beheerschend van op zijn grazig heuvelken. Nog verder, achter de baan en den molen, ontwaarde men niets dan de onafzienbare vlakte, hier en daar een hoeve, het torentje van Eeckeren en den onmetelijken gezichteinder.

Stilaan loste 't landschap zich op in de duisternis. Donkere schaduwen slopen rond de kamer, van de hoeken uitgaande. De voorwerpen verdwenen onder een sluier. Een koperen Kristus en met geschiedkundige tooneelen versierde schotels op het schouwblad, wierpen het laatst glanzende vlekken door het alles omhullend duister. Onder den breeden mantel van den haard, gepijpt als een altaarkleed, varen de witte gleissteentjes met blauwe teekeningen, echt Delftsche tegels nabootsend, reeds lang uitgewischt.

De vorken staakten hun op-en-neergaan. Verzadigd lieten de mannen hun open hand over de borst

[p. 40]

naar omlaag glijden en loosden een zucht van voldoening. Het avondmaal had hen de warmte doen vergeten; nu herbegonnen zij te blazen, of gaven hun benauwdheid te kennen door hun hoofd links en rechts te schudden, zooals de door vliegen getergde koeien dat doen, en anderen vaagden met hun mouw het zweet van het voorhoofd.

Buiten was er een onrustwekkende kalmte ingevallen. De lucht kreeg een grauwe kleur, met roodachtige tinten doortrokken, en boven den molen pakten groote, donkere wolken zich saam. Voor de hoef uit, op de baan, pinkelde het licht uit de vensters van de herberg ‘In de Kraai’. Die roode klaarte trof het oog van een der werkers. Dit gaf hem oogenblikkelijk dorst, en hij achtte 't zich een plicht, zijn makkers te moeten waarschuwen, dat ze nog een heel eind weg te doen hadden alvorens in oorderen te geraken, tegen de Schelde.

- Hop! mannen, zei hij, ik betaal een pint Leuvensch.

Hij stond op; de anderen deden hem na, hun loon klingelde in hun lijnwaden beursjes.

- Vooral, smeert uw beenen in, want daar gaat water en vuur naar beneden komen, liet Kees hooren.

- Zij gerust, Krollekop, zei de spraakzaamste onder hen, terwijl hij zijn kiel en zijn blokken aandeed. Daar ze hun pijpen stopten uit een varkensblaas, gaf Paulien wat vuur.

- Goeîen avond, bazin! Elk 'nen goeîen avond!

- Goeîen avond, jongens, tot den naasten keer!

- Salu...u...!

Ze gingen buiten. Een oogenblik daarna gleden zij voorbij het raam, en gingen langs de weide, over het slingerpad, na het hek achter zich gesloten te hebben.

Ze bereikten de groote baan; het vunzen hunner

[p. 41]

pijpen, hun slepende stemmen en hun dof-kloefende stappen verzwonden in de duisternis.