De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 5. De boekhandel van de Republiek 1572-1795

[p. 385]

Lijst van afkortingen

De met een * gemerkte afkortingen betreffen archivalia.

Aa (van der) = A.J. van der Aa, Biografisch woordenboek der Nederlanden (1852-1878) 21 delen.

AC = Amsterdamsche Courant (Gem. Archief).

Account = An account of the life and writings of Mr. John le Clerc (1711), zie deel II 184.

*AWD = Afschriften willige decreten (Gem. Archief).

Bachman = A. Bachman, Censorship in France from 1715 to 1750: Voltaire's opposition (1934).

Bappert = W. Bappert, Wege zum Urheberrecht. Die geschichtliche Entwicklung des Urheberrechtsgedankens (1962).

Barber A = G. Barber, ‘Aspect of the book trade between England and the Low Countries in the eighteenth century’ (Documentatieblad Werkgroep 18e eeuw no. 34-35 (april 1977) 47-63).

Barber B = G. Barber, ‘Books from the old world and for the new: the British international trade in books in the eighteenth century’ (SV CLI-CLV (1976) 185-224).

Barber C = G. Barber, ‘The Cramers of Geneva and their trade in Europe between 1755 and 1766’ (SV XXX (1964) 377-413).

Barber F = G. Barber, ‘French Royal decrees concerning the Book Trade 1700-1789’ (Australian Journal of French Studies III (1966) 312-330).

Barber P = G. Barber, ‘Pendrid abroad, a view of the late 18th-century book trade in Europe’ (Studies in the book trade in honour of Graham Pollard (1975) 231-277).

Barbier = Dictionnaire des ouvrages anonymes par A.-A. Barbier, 3e éd. (1872-1879) 4 delen.

Barnes = Annie Barnes, Jean le Clerc (1657-1736) et la République des lettres (1938).

Barthélemy = Ch. Barthélemy, La comédie de Dancourt 1685-1714. Etude historique et anecdotique (1882).

Bayle Lettres = Lettres choisies de M. Bayle avec des remarques (1714) 3 delen.

Bayle Nouv. Lettres = Nouvelles lettres de Mr. P. Bayle (1739).

Bayle O.D. = Oeuvres diverses de Pierre Bayle, à Rotterdam. Nouvelle édition augmentée (1737) 4 delen.

Beaufort = H.L. de Beaufort, Het auteursrecht in het Nederlandsche en internationale recht (1909).

Beckmann = J. Beckmann, Literatur der älteren Reisebeschreibungen. (1807-1810) 2 delen.

Begrafenisceduul = gedrukte aansprekerslijsten (Gem. Archief).

Berghmann = G. Berghmann, Nouvelles études sur la bibliographie Elzévirienne, Supplément à l'ouvrage sur les Elzevier de Alphonse Willems (1897).

Bernus = A. Bernus, Notice bibliographique sur Richard Simon (1882).

Bibl. Mazarine = Bibliothèque Mazarine Parijs.

Bibl. Nat. = Bibliothèque Nationale Parijs.

Bierens de Haan = D. Bierens de Haan, Bibliographie Néerlandaise historique-scientifique des ouvrages importants, dont les auteurs sont nés aux 16e, 17e, 18e siècles, sur les sciences mathématiques et physiques avec leur applications (1883, reprint 1960).

Birn L = R.F. Birn, ‘Livre et société after ten years: formation of a discipline’ (SV CLI (1976) 287-312).

Birn R = R.F. Birn, ‘Pierre Rousseau and the philosophers of Bouillon’ (SV XXIX, 1964).

Blagden, zie Hodgson.

Blagden = C. Blagden, ‘The memorandum book of Henry Rhodes, 1695-1720’ (The Book Collector (1954)

[p. 386]

28-38 en 103-116).

Blum = R. Blum, ‘Vor- und Frühgeschichte der nationalen Allgemeinbibliographie’ (Archiv für Geschichte des Buchwesens 2 (1960) 233-303).

B.N. = Bibliothèque Nationale Parijs.

Bock (de) = E. de Bock, Het Nederlandsche boek, overzicht van zijn geschiedenis (1939, Brussel).

Bodel Nijenhuis = J.T. Bodel Nijenhuis, De Wetgeving op drukpers en boekhandel in de Nederlanden tot in het begin der XIXde eeuw (1892).

Boekzaal = De Boekzaal van Europe 1692 etc.

Bonno = G. Bonno, Lettres inédites de Le Clerc à Locke (1959).

Bossuet - Correspondence de Bossuet, ed. Ch. Urbain et E. Levesque (1909-1923), 14 delen.

Briels = J.G.C.A. Briels, Zuidnederlandse boekdrukkers en boekverkopers in de Republiek der Verenigde Nederlanden omstreeks 1570-1630 (1974).

*brieven Le Clerc = op UBA.

Br. M. = British Museum Londen.

Broome = J.H. Broome, ‘Pierre Desmaizeaux, journaliste, Les nouvelles littéraires de Londres entre 1700 et 1740’ (Revue de l'histoire comparée XXIX (1955) 184-204).

Bruckner = J. Bruckner, A bibliographical catalogue of seventeenth-century German books published in Holland (1971).

Brunet = J.C. Brunet, Manuel du libraire et de l'amateur de livres, 5e éd. (1860-1880).

B.U. = Biographie universelle ancienne et moderne (s.d.).

Buckley = voor titel zie noot 437.

Budé (de) = E. de Budé, Lettres inédites, adressées de 1686 à 1737 à J.-A. Turrettini théologien Genevois (1887), 3 delen.

Buisman = M. Buisman J. Fzn., Populaire prozaschrijvers van 1600 tot 1815. Romans, novellen, verhalen, levensbeschrijvingen, Arcadia's, sprookjes. Alphabetische naamlijst (1960).

B.V. = Bibliotheek van de Vereniging ter bevordering van de belangen des boekhandels (afdeling UBA).

BWPGN = Biografisch Woordenboek van Protestantsche godgeleerden in Nederland A-L (...-1943, wordt vervolgd), 5 delen.

Carter-Buday = H. Carter und G. Buday, ‘Nicholas Kis and the Janson types’ (Gutenberg Jahrbuch (1957) 207-212).

Carter L = H. Carter, ‘Archbishop Laud and scandalous books from Holland’ (Studia Bibliographica in honorem Herman de la Fontaine Verwey (1966) 43-55).

Catalogus Enschedé = catalogus op naam van drukkers en uitgevers van fiches, geknipt uit catalogi (BV).

Cat. Boursault = Oeuvres Boursault, 1721, II achterin (zie deel II 256).

Cat. Huet = Memoires sur le commerce des Hollandois, 1717, achterin (zie deel II 224).

Cat. Kon. Akad. = Catalogus van de boekerij der Koninklijke Akademie van Wetenschappen, gevestigd te Amsterdam (1858-1891), 4 delen.

Cat. La Placete = Jean La Placete, Essais de morale, 1716, IV achterin (zie deel II 218).

Cat. Longus = Les amours pastorales de Daphnis et Chloé, 1717, voorin (zie deel II 233).

Cat. Piganiol de la Force = Piganiol de la Force, Nouvelle description de la France, 1719, V achterin (zie deel II 249).

Cat. Roger = zie Lesure.

Cat. Steele = R. Steele, Bibliotheque des dames, 1719, II voorin (zie deel II 221).

ceduul = zie begrafenisceduul.

Chartier-Roche = R. Chartier et D. Roche, ‘Le livre un changement de perspective’ (Faire de l'histoire, nouveaux objets, sous la direction de Jaques le Goff et Pierre Nora III (1974) 115-136).

Chauffepié = J.G. de Chauffepié, Nouveau dictionnaire historique et critique pour servir de supplement ou de continuation au dictionnaire historique et critique de Mr. Pierre Bayle (1750-1756) 4 delen.

Churchill = W.A. Churchill, Water marks in paper in Holland, England, France etc. in the XVII and XVIII Centuries and their interconnection (1935, reprint 1967).

Clarke = J.A. Clarke, ‘Abbé Jean-Paul Bignon, “Moderator of the Academies” and Royal Librarian’ (French

[p. 387]

historical studies VIII (1973) 213-235).

Cohen-de Ricci = H. Cohen, Guide de l'amateur de livres à vignettes du XVIIIe siècle, 6e éd., revue par Seymour de Ricci, Premiere partie (1912).

Coleman = D.C. Coleman, The British paper industry 1495-1860. A study in industrial growth (1958).

*Coll. Marchand = collectie Marchand (UBL).

*Coll. succ. = belasting op de collaterale successie (Gem. Archief).

Conlon = P.M. Conlon, Prélude au siècle des lumières en France: répertoire chronologique de 1685 à 1715 (1970-1975) 6 delen.

Conlon V = P.M. Conlon, ‘Voltaire's literary career from 1728 to 1750’ (SV XIV, 1961).

Cordier = H. Cordier, Bibliotheca Sinica. Dictionnaire bibliographique des ouvrages relatifs à l'Empire Chinois (1881-1895), 2 delen.

Corr. Adm. = zie Depping.

Coyecque = E. Coyecque, Inventaire de la collection Anisson sur l'histoire de l'imprimerie et la librairie principalement à Paris (1900) 2 delen.

Cuper = G. Cuper, Lettres de critique, d'histoire, de littérature etc. écrites à divers savans de l'Europe. Pub. sur les originaux par M.d.B. (1742).

Darlow and Moule = T.H. Darlow and H.F. Moule, Historical catalogue of the printed editions of Holy Scripture in the library of the British and Foreign Bible Society (1903-1911), 2 delen.

Darnton A = R. Darnton, ‘Le livre français à la fin de l'Ancien Régime’ (Annales (1973) 735-744).

Darnton D = R. Darnton, ‘Reading, writing and publishing in eighteenth-century France: A case study in the sociology of literature’ (Daedalus (1971) 214-256).

Darnton E = R. Darnton, ‘The encyclopédie wars of the prerevolutionary France’ (American historical Review LXXVIII (1973) 1331-1352).

Davies = D.W. Davies, ‘The geographic extent of the Dutch book trade in the seventeenth century’ (Het Boek, Nieuwe Reeks, XXXI (1952-1954) 10-21).

*DB = Desolate Boedelskamers (Gem. Archief).

DBF = Dictionnaire de biographie française A-D (1933-1961) 9 delen.

deel I-V = De Amsterdamse Boekhandel 1680-1725 (1960-1978), 5 delen.

Depping = Correspondance administrative sous le règne de Louis XIV, recueillies et mise en ordre par G.B. Depping (1850-1855), 4 delen.

*Deutzenhofje = archief van regenten van het Deutzenhofje (Gem. Archief).

Dibon = Pierre Bayle, le philosophe de Rotterdam, Etudes et documents publ. sous la direction de Paul Dibon (1959).

Diderot = Diderot, Lettre sur le commerce de la librairie, commentée par Bernard Grasset (1937).

Dietz = A. Dietz, Frankfurter Handelsgeschichte III en V (1921, 1925).

Dillen (van) = J.G. van Dillen, Bronnen tot de geschiedenis van het bedrijfsleven en het gildewezen van Amsterdam I 1512-1611 (1929), II 1612-1632 (1933) en III 1633-1672 (1974).

Doorman = G. Doorman, Octrooien voor uitvindingen in de Nederlanden uit de 16e tot 18e eeuw; met bespreking van enkele onderwerpen uit de geschiedenis der techniek (1940-1942), 2 delen.

dr. = druk.

Dreyfus = Type specimen facsimile's, general editor J. Dreyfus I (1963).

Dubosq = Y.Z. Dubosq, Le livre français et son commerce en Hollande de 1750 à 1780 (1925).

Dupront = A. Dupront, ‘Livre et culture dans la société française du 18e siècle’ (Livre et société dans la France du 18e siècle I (1965) 185-238).

E. = catalogus Enschedé, zie aldaar.

Enschedé F = Ch. Enschedé, Fonderies de caractères et leur matériel dans les Pays-Bas du XVe au XlXe siècle. Notice historique principalement d'après les données de la Collection typographique de Joh. Enschedé en Zonen à Haarlem (1908).

Enschedé P = J.W. Enschedé, ‘Papier en papierhandel in Noord-Nederland gedurende de zeventiende eeuw’ (Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen VII (1909) 97-111 en 173-231).

Fajn = M. Fajn, ‘Marc-Michel Rey: boekhandelaar op de Bloemmark (Amsterdam)’ (Proceedings of the

[p. 388]

American Philosophical Society, vol. 118 (1974) 260-268).

Febvre-Martin = L. Febvre et H.J. Martin, L'apparition du livre (1958).

*ff = Fonds français op Bibi. Nat. Parijs.

Fontaine Verwey = H. de la Fontaine Verwey, Uit de wereld van het boek, II Drukkers, liefhebbers en piraten in de zeventiende eeuw (1976).

Funck-Brentano = F. Funck-Brentano, Les lettres de cachet à Paris. Etude suivie d'une liste des prisonniers de la Bastille (1659-1789) (1903).

*G.A. = Gilden archieven Amsterdam.

*G.A.L. = Gilden archieven Leiden.

*G.A.U. = Gemeente Archief Utrecht.

Gay = J. Gay, Bibliographie des ouvrages relatifs à l'amour, aux femmes, au mariage et des livres facétieux, pantagrueliques, scatalogiques, 4e éd. (1894-1900) 4 delen.

gaz. = z.g. gazette d'Amsterdam (Bibl. Nat. Parijs).

Gelder (van) = H.A. Enno van Gelder, Getemperde vrijheid (1972).

Gelder (van) = H.A. Enno van Gelder, Vrijheid en onvrijheid in de Republiek. Geschiedenis der vrijheid van drukpers en godsdienst van 1572 tot 1798, I van 1572 tot 1619 (1947).

Georgi = Th. Georgi, Allgemeines Europäisches Bücher-Lexicon (1742) 4 delen, met Supplement 1739-1747 en overgeslagen boeken (1750), en V Frantzösischen Auctores und Bücher (1753).

Gesamtkatalog = Gesamtkatalog der Preussischen Bibliotheken, mit Nachweis des identischen Besitzes der Bayerischen Staatsbibliothek in München und der Nationalbibliothek in Wien (A-Beedh.) (1931-1939) 14 delen.

Gibbs = G.C. Gibbs, ‘Some intellectual and political influences of the Huguenot Emigrés in the United Provinces, c. 1680-1730’ (Bijdr. en Mededelingen betr. de geschiedenis der Nederlanden, 90 (1975) 255-287).

Gigas = Lettres inédites de divers savants de la fin du XVIIe et du commencement du XVIIIe siècle. Publiées d'après les originaux conservés à la Bibliothèque Royale de Copenhague par. Em. Gigas (1890-1893) 2 delen: I Choix de la correspondance inédite de Pierre Bayle, 1670-1700. II Lettres des Bénédictins de la Congrégation de St. Maur, 1652-1700.

Goldfriedrich = zie Kapp.

Goovaerts = A. Goovaerts, Histoire et bibliographie de la typographie musicale dans les Pays-Bas (1880).

*Groot Memoriaal = op Gem. Archief.

Groot Placaetboek = Groot Placaetboeck, vervattende de placaten, ordonnantien ende edicten van de... Heeren Staten Generael... Heeren Staten van Hollandt en West-Vrieslandt; mitsgaders van de Heeren Staten van Zeelandt (1658-1797) 9 delen met register.

Haag = Eug. et Em. Haag, La France protestante ou Vie des protestants français (1846-1859) 10 delen, 2e éd. A-Gasp. (1877-1888) 6 delen.

Handover = P.M. Handover, Printing in London, From Caxton to modern times (1960).

Hardonk = R. Hardonk, Koornmullenaers, pampiermaeckers en coperslaghers, korte historie der waterradmolens van Apeldoorn, Beekbergen en Loenen (1968).

Hart = H. Hart, Notes on a century of typography at the University Press Oxford 1693-1704, facs. ed. Harry Carter (1970).

Hasse = E. Hasse, Geschichte der Leipziger Messen (1885, reprint 1963).

Hatin = E. Hatin, Les gazettes de Hollande et la presse clandestine aux XVIIe et XVIIIe siècle (1865).

Hazard = P. Hazard, La pensée européenne au XVIIIème siècle de Montesquieu à Lessing (1946) 3 delen.

Heitjan = I. Heitjan, ‘Zum Besuch der Frankfurter Fastenmesse 1671’ (Gutenberg Jahrbuch (1963) 141-150).

Hellinga = W. Gs. Hellinga, Kopij en druk in de Nederlanden; atlas bij de geschiedenis van de Nederlandse typografie; met twee inleidende studies van H. de La Fontaine Verwey en G.W. Ovink (1962).

Hellinga B = W. Gs. Hellinga, ‘De catalogus van de boekhandel Blaeu uit 1659’ (In officina Joannis Blaev, Twee inleidende studies bij een kleine tentoonstelling van de Dr. P.A. Tiele-Stichting door H. de la Fontaine Verwey en W. Gs. Hellinga (1961) 13-51), ook als ‘The booksellers catalogue of Blaeu anno 1659’ (Quaerendo (1973) 106-116).

herenboekje = collectie Gem. Archief.

[p. 389]

Hodgson = N. Hodgson and C. Blagden, The notebook of Thomas Bennet and Henry Clements (1686-1719) with some aspects of book trade practice (1956).

Horst = D.J.H. ter Horst, ‘Een belangrijke verzameling Frankforter en Leipziger Mis-catalogi’ (Het Boek XXI (1932/33) 325-332).

Huguenot Society = Proceedings of the Huguenot Society.

Jacob = M.C. Jacob, ‘An unpublished record of a masonic lodge: 1710’ (Zeitschrift für Religions- und Geistesgeschichte XXII (1970) 168-171).

Jacob = M.C. Jacob, ‘Newtonianism and the origins of the enlightenment: a reassessment’ (Eighteenth century studies 11 (1977) 1-25).

Jacob = M.C. Jacob, ‘Clandestine culture in the Early Enlightenment’ (Album amicorum in honor of Henry Guerlac, edited by H. Woolf (1978) Cornell University Press).

Janmart de Brouillant = L. Janmart de Brouillant, La liberté de la presse en France aux XVIIe et XVIIIe siècles, histoire de Pierre Du Marteau, imprimeur à Cologne (1888).

Jay = zie Gay.

Jöcher = C.G. Jöcher, Allgemeines Gelehrten-Lexicon (1750-1751) 4 delen, met vervolgen.

Joly = C. Joly, Les voyages de Munster, d'Hollande, d'Osnabrugh, Varendorph, des Pais-Bas et de Cologne (1672).

Jones - S. Paul Jones, A list of French prose fiction from 1700 to 1750 (1939).

Jordan = C.E. Jordan, Histoire d'un voyage litteraire fait en 1733 en France, en Angleterre et en Hollande, 2e éd. (1736).

Kapp = Friedrich Kapp, Geschichte des deutschen Buchhandels (1886-1913) 4 delen, I Bis in das siebzehnte Jahrhunderts (1886), vervolgd door Joh. Goldfriedrich: II 1648-1740 (1908), III 1740-1804 (1909) en IV 1805-1889 (1913).

KB = Koninklijke Bibliotheek Den Haag.

Kirchhoff = A. Kirchhoff, ‘Der Ausländische Buchhandel in Leipzig im 18. Jahrhundert’ (Archiv für Geschichte des Deutschen Buchhandels, Neue Folge XIV (1891) 155-182).

Kleerkooper = KS.

Kleinschmidt = J.R. Kleinschmidt, Les imprimeurs et libraires de la république de Genève 1700-1798 (1948).

Knuttel = W.P.C. Knuttel, Catalogus van de pamfletten-verzameling berustende in de Koninklijke Bibliotheek (1889-1920), 11 delen.

Knuttel V = W.P.C. Knuttel, Verboden boeken in de Republiek der Vereenigde Nederlanden; beredeneerde catalogus (1914).

Koch = Joh. Koch, Brueys und Palaprat und ihre dramatische Werke (1906).

Koeman = C. Koeman, Atlantes Neerlandici, Bibliography of terrestrial, maritime and celestial atlases and pilot books, published in the Netherlands up to 1880 (1967-1971), 5 delen.

Kohier (1742) = Kohier van de personeele quotisatie te Amsterdam over het jaar 1742, uitgegeven en van een inleiding voorzien door Mr. W.F.H. Oldewelt (1945) 2 delen.

Kossmann = E.F. Kossmann, De boekhandel te 's Gravenhage tot het eind van de 18de eeuw (1937).

Kossmann B = E.F. Kossmann, De boekverkoopers, notarissen en cramers op het Binnenhof (1932).

Kossmann H = E.F. Kossmann, ‘Haagsche uitgevers van de zeventiende en achttiende eeuw’ (Het Boek, Nieuwe Reeks, XXIII (1935-1936) 101-118 en 223-241).

Krauss = W. Krauss, ‘Über den Anteil der Buchgeschichte an der literarischen Entfaltung der Aufklärung’ (Studien zur Deutschen und Französischen Aufklärung (1963) 73-155, ook in Sinn und Form XII (1960) n. 1 en 2).

Kruseman = A.C. Kruseman, Aantekeningen betreffende den boekhandel van Noord-Nederland in de 17de en 18de eeuw (1893).

KS = De boekhandel te Amsterdam voornamelijk in de 17e eeuw, Biografische en geschiedkundige aanteekeningen verzameld door M.M. Kleerkooper, aangevuld en uitgegeven door W.P. van Stockum Jr. (1914-1916) 2 delen.

*Kw. = Registers van kwijtscheldingen (Gem. Archief).

Labrousse = E. Labrousse, Inventaire critique de la correspondance de Pierre Bayle (1961).

[p. 390]

Labrousse B = E. Labrousse, Pierre Bayle, I Du Pays de Foix à la cité d'Erasme (1963).

Landwehr = J. Landwehr, Fable-books printed in the low Countries; a concise bibliography until 1800 (1963).

Lange = H.O. Lange, ‘De Hollandske Bogauktioner i deres første halve Aarhundrede’ (Nordisk Tidskrift för Bok- och Biblioteksväsen I (1914) 133-148).

Larkin = S. Larkin, ‘Voltaire and Prévost: a reappraisal’ (SV CLX (1976) 9-135, speciaal ‘A mythical collaboration’ 13-37 en 134-135).

Ledeboer = A.M. Ledeboer, De boekdrukkers, boekverkoopers en uitgevers in Noord-Nederland sedert de uitvinding van de boekdrukkunst tot den aanvang der negentiende eeuw (1872), Alphabetische lijst der boekdrukkers, boekverkoopers en uitgevers in Noord-Nederland (1876), en Alfabetische lijst der boekdrukkers, boekverkoopers en uitgevers in Noord-Nederland sedert het jaar 1440 tot het begin onzer eeuw, chronologisch register (1877).

Lelong = Jac. Lelong, Bibliothèque historique de la France; contenant le catalogue de tous les ouvrages, tant imprimez que manuscrits, qui traitent de l'histoire de ce roiaume, ou qui y ont rapport, uitg. Fevret (1768-1778) 5 delen.

Lepreux = G. Lepreux, Gallia typographica ou Répertoire biographique et chronologique de tous les imprimeurs de France depuis les origines de l'imprimerie jusqu'à la révolution (1909-1913) 7 delen.

Lesure = Fr. Lesure, Bibliographie des éditions musicales publiées par Estienne Roger et Michel-Charles Le Cène (Amsterdam 1696-1743) (1969).

Lesure K = Fr. Lesure, ‘La datation des premières éditions d'E. Roger (1697-1702)’ (Kongress-Bericht Bamberg (1953) 273-279).

Lettres = zie Bayle.

Leuven = L. Leuven, De boekhandel te Amsterdam door Katholieken gedreven tijdens de Republiek (1951).

Lombard = A. Lombard, L'abbé du Bos, un initiateur de la pensée moderne (1670-1742) (1913).

Lombard C = A. Lombard, La correspondence de l'abbé Du Bos (1670-1742) (1913).

Lottin = A.M. Lottin, Catalogue chronologique des libraires et des libraires-imprimeurs de Paris, depuis l'an 1470, etc. (1789).

Lüthy = H. Lüthy, La banque Protestante en France de la Révocation de l'Edit de Nantes à la Révolution (1959-1961) 2 delen.

Luyken = P. van Eeghen en J.H. van der Kellen, Het werk van Jan en Casper Luyken (1905) 2 delen.

Luzac = E. Luzac, Hollands Rijkdom (1780-1783) 4 delen.

Mackenzie = D.F. Mackenzie, The Cambridge University Press 1696-1712 (1966) 2 delen.

Maire = A. Maire, L'oeuvre scientifique de Blaise Pascal. Bibliographie critique et analyse de tous les travaux qui s'v rapportent (1912).

Malclès = L.-N. Malclès, La bibliographie, 3e èd. corrigée (1967).

*Marchand = collectie Marchand op UBL.

Martin = H.-J. Martin, Livre, pouvoirs et société à Paris au XVIIe siècle (1598-1701) (1969) 2 delen.

Martin L = H.-J. Martin, ‘Hier’ (Le livre Français (1972) 45-79).

Meijer = W. Meijer, ‘De strijd der refugées in Holland tegen het staatsbeleid van Lodewijk XIV’ (Tijdspiegel III (1904) 35-50).

Molhuysen = P.C. Molhuysen, Bronnen tot de geschiedenis der Leidsche Universiteit (1913-1924) 7 delen.

Montchrétien = A. de Montchrétien, Traicté de l'oeconomie politique dédié en 1615 au roy et la reine mere du roy avec introduction et notes par Th. Funck-Brentano (s.a.).

Morineau = M. Morineau, La balance du commerce Franco-Neerlandais et le resserrement economique des provinces-unies au 18ème siècle (Economisch Historisch Jaarboek XXX (1965) 170-235).

Morrish = P.S. Morrish, ‘A collection of seventeenth-century book sale catalogues’ (Quaerendo I (1971) 35-45).

Muller = F. Muller, De Nederlandsche Geschiedenis in platen; beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieplaten, zinnespreuken en historische kaarten (1863-1882) 4 delen.

Müller = K. Müller, ‘Gottfried Wilhelm Leibnitz und Nicolaas Witsen’ (Sitzungsberichte der deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin (1955) nr. 1, 1-45).

Murphy = T. Murphy, ‘Jean Baptiste René Robinet: The career of a man of letters’ (SV CL (1976) 183-250).

[p. 391]

*N.A. = Notarieel Archief (Gem. Archief).

Nicéron = J.P. Nicéron, Mémoires pour servir à l'histoire des hommes illustres dans la république des lettres. Avec un catalogue raisonné de leurs ouvrages (1729-1745) 43 delen.

NNBW = Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (1911-1937) 10 delen.

Nouv. lettres = zie Bayle.

Nijhoff = W. Nijhoff, Bibliographie van Noord-Nederlandsche plaatsbeschrijvingen tot het einde der 18de eeuw, 2de dr., bew. en aangevuld door F.W.D.C.A. van Hattum (1953).

Obreen = Fr. D.O. Obreen, ‘Notice sur Daniel de la Feuille; graveur, orfèvre, horloger et libraire à Amsterdam’ (Bulletin de la commission de l'histoire des Eglises Wallonnes VI (1894) 45 etc.).

Palau = Ant. Palau, Manuel del librero Hispano-Americano. Inventario bibliográfico de la productión científica y literaria de España y de la América Latina desde la invención de la imprenta (1923-1927) 7 delen, 2de druk (1948 etc.).

Paquot = Mémoires pour servir à l'histoire littéraire des dix-sept provinces des Pays-Bas, de la principauté de Liège et de quelques contrées voisines (par J.-N. Paquot) (1765-1770) 3 delen.

Peignot = G. Peignot, Dictionnaire critique, littéraire et bibliographique des principaux livres condamnés au feu, supprimés ou censurés (1806) 2 delen.

Petit = L.D. Petit, Bibliotheek van Nederlandsche pamfletten; verzamelingen van de bibliotheek van Joannes Thysius en de bibliotheek der Rijksuniversiteit te Leiden, met supplement H.J.A. Ruys (1882-1934) 4 delen.

Plant = M. Plant, The English book trade, an economic history of the making and sale of books (1939), 2nd ed. revised (1965).

Plomer = H.R. Plomer, A dictionary of the booksellers and printers who were at work in England, Scotland and Ireland, I from 1641 tot 1667 (1907), II from 1668 to 1725 (1922), III (with G.H. Bushnell and E.R. McDix) from 1726 to 1775 (1932).

Pollard = Gr. Pollard and A. Ehrmann, The distribution of books by catalogue from the invention of printing to A.D. 1800 based on material in the Broxbourne Library (1965).

Polman = P. Polman, Romeinse bronnen voor de kerkelijke toestand der Nederlanden onder de apostolische vicarissen 1592-1727, deel III 1686-1705 (1952).

Proost = Twee eeuwen Proost en Brandt (1942).

Pütter Beyträge = J.S. Pütter, Beyträge zum Teutschen Staats- und Fürstenrechte (1777).

Pütter Büchernachdruck = J.S. Pütter, Der Büchernachdruck nach ächten Grundsätzen des Rechts (1774).

Quéniart = J. Quéniart, L'imprimerie et la librairie à Rouen au XVIIIe siècle (1969).

Quérard = J. Quérard, Les supercheries littéraires dévoilées, 2de éd. (1869-1879) 7 delen.

Quesnel = Un Janséniste en exil. Correspondance de Pasquier Quesnel, prêtre de l'Oratoire sur les affaires politiques et religieuses de son temps, publ. avec des notes par Mme Albert le Roy (1900) 2 delen.

*R.A. = Rechterlijk Archief (Gem. Archief).

*R.A. Den Haag = Rechterlijk Archief (Gem. Archief Den Haag).

Rahir = E. Rahir, Catalogue d'une collection unique de volumes imprimés par les Elzevier et divers typographes hollandais du XVIIe siècle (1896).

Reed = T.B. Reed, A history of the old English letter foundries, ed. A.F. Johnson (1952).

Reed B = G.E. Reed, Claude Barbin libraire de Paris sous le règne de Louis XIV (1974).

Riemens = K.-J. Riemens, Esquisse historique de l'enseignement du français en Hollande du XVIe au XIXe siècle (1919).

Roberts = W. Roberts, The earlier history of English bookselling (1892).

Rostenberg = L. Rostenberg, ‘Robert Scott, Restoration stationer and importer’ (The Papers of the bibliographical Society of America (1954) 49-76).

Saint-Germain = J. Saint-Germain, La Reynie et la police au grand siècle d'après de nombreux documents inédits (1962).

Sautijn Kluit = W.P. Sautijn Kluit, ‘De Amsterdamsche Courant’ (Bijdragen voor Vaderl. Geschiedenis en Oudheidkunde N.S. V (1868) 1-84).

Sauvy = A. Sauvy, Livres saisis à Paris entre 1678 et 1701 (1972).

Scheurleer = Almanak der boekverkoopers, drukkers en binders, uitgaaf Hendrik Florisz Scheurleer (1761).

[p. 392]

*schoutsrol = schoutsrol (en copie schoutsrol) in R.A. (Gem. Archief).

Schwetschke = G. Schwetschke, Codex nundinarius Germaniae literatae bisecularis 1564-1765 (1850).

Scoville = W. Scoville, The persecution of Huguenots and French economic development 1680-1720 (1960).

Sérionne = Le commerce de la Hollande ou tableau du commerce des Hollandois dans les quatre parties du monde. Par l'auteur des intérets des nations de L'Europe (J. Accarias de Sérionne) (1768) 3 delen.

Sgard = Dictionnaire des journalistes (1600-1789) sous la direction de Jean Sgard (1976).

Short Title Catalogue = Short Title Catalogue of books printed in England, Scotland, Ireland, Wales and British America (1641-1700).

Sommervogel = C. Sommervogel, Bibliothèque de la compagnie de Jesus, nouvelle édition (1890-1932).

Staten van Holland = gedrukte resoluties van de Staten van Holland 1524 etc.

Steinberg = S.H. Steinberg, Five hundred years of printing (1955).

Stockum (van) = La librairie, l'imprimerie et la presse en Hollande à travers quatre siècles. Documents pour servir à l'histoire de leurs relations internationales. Recueillis et annotés par W.P. van Stockum Jr. (1910).

Streit = R. Streit, Bibliotheca Missionum (1916-1928) 28 delen.

Stuck = G.H. Stuck, Verzeichnis von aeltern und neuern Land- und Reisebeschreibungen (1784-1787) 3 delen.

SV = Studies on Voltaire and the eighteenth century (aanvankelijk Publications de l'Institut et Musée Voltaire, Travaux sur Voltaire et le dix-huitième siècle) (1955-...) ruim 170 delen.

Tassin = R.P. Tassin, Gelehrtengeschichte der Congregation von St. Maur, Benedictiner Ordens (1773-1774) 2 delen.

Taylor = Archer Taylor, Book catalogues (1957).

Thieme-Becker = U. Thieme und F. Becker, Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart (1907-1950) 37 delen.

Tiele = Bibliotheek van Nederlandsche pamfletten; eerste afdeeling, verzameling van Frederik Muller te Amsterdam, naar tijdsorde gerangschikt en beschreven door P.A. Tiele (1858-1861) 3 delen.

Turrettini = zie de Budé.

U.B.A. = Universiteitsbibliotheek Amsterdam.

U.B.L. = Universiteitsbibliotheek Leiden.

Uffenbach = Z.C. von Uffenbach, Merkwürdige Reisen durch Niedersachsen, Holland und Engelland (1753-1754) 3 delen.

V.E. = I.H. van Eeghen: Acta = ‘De Acta Sanctorum en het drukken van Katholieke boeken te Antwerpen en Amsterdam in de 17de eeuw’ (De Gulden Passer XXVIII (1951) 49-58). Amsterdamsche Courant = ‘De Amsterdamsche Courant in de achttiende eeuw’ (Jbk Amstelodamum 44ste deel (1950) 31-58). Blaeu = ‘De familie van de drukker Willem Jansz Blaeu in Alkmaar en in Amsterdam’ (Jbk Amstelodamum 64ste deel (1972) 75-93). Elsevier = ‘Une édition Elsevier inconnue: la Bible luthérienne de 1648’ (Studia Bibliographica in honorem Herman de la Fontaine Verwey (1966) 119-128). Gevangene = ‘De gevangene van de Mont-Saint-Michel’ (Spiegel Historiael I (1966) 104-110). Gilden = De Gilden, theorie en praktijk (1965) tweede druk (1974). Inventarissen = Inventarissen der archieven van de gilden en van het brouwerscollege, Archief der Gemeente Amsterdam (1951). Leidse professoren = ‘Leidse professoren en het auteursrecht in de achttiende eeuw’ (Economisch Historisch Jaarboek XXIV (1950) 179-208). Lindenberg = ‘Gijsbert Tijssens' toneelstukken en het bedrog in de achttiende-eeuwse boekhandel’ (Ondernemende geschiedenis, 22 opstellen geschreven bij het afscheid van Mr. H. van Riel als voorzitter van de Vereniging Het Nederlandsch Economisch-Historisch Archief (1977) 109-123). Montanus = ‘Arnoldus Montanus's book on Japan’ (Quaerendo II (1972) 250-272). Moses Abrahamsz = ‘Moses Abrahamsz, boekdrukker in Amsterdam’ (Studia Rosenthaliana VI (1972) 58-70). Schenk = ‘Petrus Schenk en zijn “afbeeldinge der voornaamste gebouwen van Amsterdam”’ (Jbk Amstelo-

[p. 393]

damum 66ste deel (1974) 117-136). St. Lucas = ‘Het Amsterdamse Sint Lucasgilde in de 17de eeuw’ (Jbk Amstelodamum 61ste deel (1969) 65-102). Steen = ‘Casper Pietersz Steen, een drukker van Hebreeuwse boeken in Amsterdam (1692-1703)’ (Studia Rosenthaliana I (1967) 51-65). Veiling Athias = ‘Een veiling van boeken van Athias in 1688’ (Studia Rosenthaliana II (1968) 30-41). Winter = ‘Antoni de Winter en de 100 ambachten’ (Mbl Amstelodamum 63ste jg. (1976) 25-30).

Vercruysse R = J. Vercruysse, ‘Voltaire et Marc Michel Rey’ (SV LVIII (1967) 1707-1763).

Vercruysse Rey = J. Vercruysse, ‘Marc-Michel Rey imprimeur philosophe ou philosophique?’ (Documentatieblad Werkgroep 18e eeuw no. 34-35 (april 1977) 93-121).

Vercruysse V = J. Vercruysse, Voltaire et la Hollande (SV XLVI (1966)).

Voet = L. Voet, The golden compasses (1969-1972) 2 delen.

Voorn = H. Voorn, De papiermolens in de provincie Noord-Holland (1960), De papiermolens in de provincie Zuid-Holland alsmede in Zeeland, Utrecht, Noordbrabant, Groningen, Friesland, Drenthe (1973).

Vries (de) = ‘De statistiek van in- en uitvoer van de admiraliteit op de Maaze 1784-1793, I De Statistiek van invoer, II De Statistiek van uitvoer’ (Economisch Historisch Jaarboek XXIX (1963) 188-259 en XXXX (1965) 236-307).

Wagenaar = J. Wagenaar, Amsterdam in zijne opkomst, aanwas, geschiedenissen, voorregten, koophandel, gebouwen, kerkenstaat, schoolen, schutterijen, gilden en regeringe (1760-1767) 3 delen.

Waller = F.G. Waller, Biografisch Woordenboek van Noord-Nederlandsche graveurs (1938).

Wallis = P.J. Wallis, ‘Book subscription lists’ (The Library, 5th series, XXIX (1971) 255-286).

Water = Groot Placaatboek vervattende alle de placaten, ordonnantien en edicten der staten 's lands van Utrecht; mitsgaders van de burgemeesteren en vroedschap der stad Utrecht tot het jaar 1728 ingesloten, uitg. Johan van de Water (1729) 3 delen.

Watts = G.B. Watts, ‘Charles Joseph Panckoucke, ‘l'Atlas de la librairie française’ (SV LXVIII (1969) 67-205).

Widmann = H. Widmann, Geschichte des Buchhandels, Teil I Bis zur Erfindung des Buchdrucks sowie Geschichte des Deutschen Buchhandels (1975).

Willaert = L. Willaert, Bibliotheca Jansonicana Belgica. Répertoire des imprimés concernant les controverses théologiques en relation avec le Jansénisme dans les Pays-Bas catholiques et le Pays de Liège aux XVIIe et XVIIIe siècle (1949-1951) 3 delen.

Willems = A. Willems, Les Elzevier, Histoire et annales typographiques (1880).

Williams = R.C. Williams, Bibliography of the seventeenth-century novel in France (1931).

W.N.T. = Woordenboek der Nederlandsche Taal (1882-...).

Wttewaall = Proeve uit een onuitgegeven geschrift: ‘Het welvaren der stad Leyden’ opgesteld in 1659 door Pieter de la Court, uitg. B.W. Wttewaall (1845).

Zesen (von) = Ph. von Zesen, Beschreibung der Stadt Amsterdam (1664).