De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 4. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven N-W, papierhandel, drukkerijen en boekverkopers in het algemeen

[p. 256]

Vincent (Ysbrand) 1640/41-1718

Geb. Amsterdam 1660/41, st. 8-, begr. Nieuwe Kerk 14-3-1718 (3de kl.), broer van vorige, tr. Angoulême 1682 Anne Yver, st. 7-, begr. Nieuwe Kerk 12-10-1742 (2de kl.).

In 1677 behoorde Ysbrand of Isbrand Vincent tezamen met zijn broer Levinus in compagnie tot de goede mannen als papierkoper, in 1688, 1694, 1704, 1710 en 1716 alleen. Eind 1685 - dus bij zijn vertrek uit Frankrijk - werd de compagnie, die hij met zijn broer had en waarvoor hij sedert 1679 in Frankrijk was gevestigd (zie Levinus Vincent), opgeheven. Sedertdien handelde hij alleen. Zijn commies in Frankrijk was zijn zwager George Bediou (Sabbe 192); op den duur moet hij echter steeds meer op het Hollandse papier zijn overgegaan, zoals o.a. uit een brief aan mevrouw Moretus van 1704 blijkt (Sabbe 196). De intieme relatie met de familie Moretus bleef tot zijn dood bestaan. In de correspondentie vindt men gegevens omtrent letters, omtrent prenten, omtrent een plaatpers en inkt daarvoor, die Ysbrand voor haar kocht, etc. (Sabbe 197-202). Op 15-7-1689 werd een curator over de goederen van Marie de Montelambert te Angoulême aangesteld door schepenen, nadat Ysbrand Vincent verzocht had f 73.13. -, die zij hem schuldig was en die hij wegens de oorlog niet kon krijgen, op haar goederen hier te mogen verhalen (R.A. 766, 127). In 1706 probeerde Ysbrand Vincent in Brussel gedaan te krijgen, dat de licenten op de invoer van papier uit Holland verminderd werden (Sabbe 207). Op 18-1-1706 verklaarde voor not. Meyer Pierre de Caux, gemachtigde van de erfgenamen van Guillaume Fontaine te Rouen, van Ysbrand Vincent f 890.4.8 te hebben ontvangen wegens papier, dat Vincent voor de overledene had verkocht (N.A. 5408, 247). Op 20-12-1707 verklaarden voor idem Jacques Desbordes en Pieter de Coup ten verzoeke van Ysbrand Vincent ten zijnen huize 6 pakken met ongebonden boeken te hebben gezien, die, in een schip naar Bilbao verscheept, voor Tessel door de storm waren beschadigd (N.A. 5415, 1317). Blijkens een schrijven van 18-7-1721 van de weduwe Vincent naar Antwerpen had haar man acht jaar eerder, dus ± 1713, juist toen Moretus een bezoek bij hem bracht, een verlies geleden van 15000 livres, waardoor hij in een zeer benarde toestand verkeerde. In 1721 was het de zoon Ysbrand, die tezamen met een ander niet genoemd persoon, alles wat hij bezat, had verloren. Vermoedelijk ging hij daarna in de papierhandel, die zijn moeder met zijn oudere broer dreef. (Sabbe 229). Op 18-1-1718 had Ysbrand Vincent voor not. de Marolles een contract van compagnieschap, ingegaan 1-1-1718, gesloten voor 4 jaar, met zijn zoon François Levinus Vincent. Dit contract is niet bewaard, maar wel de approbatie van de afrekeningen voor not. van Liebergen van 10-6-1723 door Anne Yver, die na de dood van haar man diens plaats had ingenomen. Later werd ook de jongere broer Ysbrand hierin opgenomen. (N.A. 6303, 48). Uit een codicil van 29-9-1739 voor not. Ardinois blijkt, dat Anne Yver op 1-5-1737 bij haar zoons Levinus en Ysbrand Vincent was ingetrokken en voordien en toen haar bezittingen (o.a. gedrukte en ongedrukte toneelstukken) grotendeels had verdeeld en verkocht (N.A. 9146, 828). Op 5-2-1744 vond voor dezelfde notaris de scheiding van de nalatenschap van Anne Yver plaats tussen de twee zoons en twee dochters en de kinderen van de gestorven dochter Anna, waarbij de broers inzage gaven van de boeken van 1-1-1717-1-11-1739. De boedel bestond uit twee obligaties ten laste van François Levinus Vincent, tezamen f 6000. - en een oud restant wegens 71 riem papier te Archangel, waarvan niets te verwachten was, ‘dewijl van verschydene door wiens handen deselve gepasseerd zijn, reets gefailleert of niets te verneeme is’. (N.A. 9172, 83).

François Levinus Vincent (geb. Parijs ± 1685, st. 19, begr. Nieuwe Kerk 25-11-1754 (3de kl.), zoon van vorige) werd als Ysbrand gedoopt en bleef in Frankrijk achter, waar hij werd opgevoed te Rouen onder toezicht van de koopman Antoni van der Hulst. Pas in 1698 slaagden de pogingen

[p. 257]

om hem uit Frankrijk te krijgen (voor zijn zuster Hester, geb. Angoulême 1684, was dit in 1697 gelukt). Uit de correspondentie met mevrouw Moretus te Antwerpen blijkt de gang van zaken. (Sabbe 189-194 en 205). Hier gekomen kreeg deze jongen blijkbaar de naam François Levinus of Levinus, daar in 1690 een broer van hem Ysbrand was gedoopt. Op 1-12-1706 werd hij lid van de Waalse Gem. als Levinus Vincent. Na de toetreding van zijn broer Ysbrand tot de compagnie (zie boven) is deze als voorheen weer Levinus en Ysbrand Vincent gaan heten. In 1736 tekende deze compagnie de beide rekwesten. In 1741 werden Levinus en Ysbrand Vincent geciteerd het boekverkopersgilde te kopen (G.A. 116), wat echter niet geschiedde. In 1742 woonden zij tezamen op de Oude Turfmarkt en werden getaxeerd op een inkomen van f 4000. - (kohier 1742 wijk 8, 1854). Op 30-12-1743 stonden zij voor not. Ardinois borg voor Samuel Luchtmans, boekverkoper te Leiden, ten behoeve van de erfgenamen van Michel Charles le Cène voor een obligatie door deze, ten behoeve van Jean Neaulme gepasseerd en slechts gedeeltelijk afbetaald (N.A. 9171, 1002). In 1746 tekende Levinus Vincent zonder de toevoeging Ysbrand de verklaring over de courtage, wat er op zou kunnen wijzen, dat toen de compagnie was opgeheven. Op 29-10-1750 werd Ysbrand voor f 2666. - voor 1/3 en François Levinus voor f 6116. - voor 2/3 eigenaar van vier zoutkassen, de zogenaamde Heinsiusketen op 't Realeneiland op de hoek van de Vierwindenstraat, welke tot 1743 eigendom van nakomelingen Heyns of Heinsius van hun oudtante Cathalina Vincent waren geweest (Kw. 5 M, 273 en 5 T, 154vo en 155). Toen had Levinus zich vermoedelijk al uit de papierhandel teruggetrokken, daar uit zijn test. van 24-7-1749 voor not. Ardinois daarvan niets meer blijkt (N.A. 9205, 350). Bij zijn overlijden in 1754 woonde hij op de Achtergracht bij het Utrechtse Veer. Uit de inv. van de nalatenschap van zijn zuster Catharina Vincent, weduwe van Pieter Bonné, die op 28-10-1754 was overleden, opgemaakt op 15-4-1755 voor not. Ardinois, blijkt, dat vrijwel alle familieleden geld bij haar hadden geleend, o.a. Levinus Vincent op 14-4-1750 f 6000. -, waarvan f 3000. - waren terugbetaald (N.A. 9239, 185).

Ysbrand Vincent (ged. Walenkerk 30-7-1690, begr. Nieuwe Kerk 20-8-1762 (1ste kl.), broer van vorige, ondertr. kerk 28-3-1726 Johanna Pauw, ged. Walenkerk 24-1-1697, dochter van Henrik Pauw, wijnkoper, en Elsabé Gaymans) handelde tezamen met zijn broer in compagnie als Levinus en Ysbrand Vincent in papier (zie boven). Toen hij op 6-2-1737 met David Raket Casparusz (zie aldaar) een overeenkomst sloot als papierleveranciers en drukkers van de W.I. Compagnie, trad hij voor zichzelf op; over de compagnie Levinus en Ysbrand Vincent werd niet gesproken. Hoelang hij de papierhandel nog voortzette, kan ik niet zeggen. Zijn zoons Ysbrand Vincent (ged. Walenkerk 15-1-1727, tr. 1749 Elisabeth de Harde) en Hendrik François Vincent (ged. Nieuwezijds Kapel 11-3-1729, st. 13, begr. Nieuwe Kerk 18-8-1786 (1ste kl.)) vinden wij niet meer als papierkopers genoemd.