De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 4. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven N-W, papierhandel, drukkerijen en boekverkopers in het algemeen

Reysschooten (Pieter van) 1655/56-1717, Geref.

Leven

Geb. Amsterdam 1655/56, begr. Nieuwe Kerk 30-8-1717 (4de kl.), zoon van Karel Pietersen, varensman, en Duyfje Thijs, ondertr. kerk 3-6-1678 Rebecca Schuyl, ged. Westerkerk 17-10-1659,

[p. 82]

st. 18, begr. Westerkerk 23-2-1724 (4de kl.), dochter van Matthijs Jansz Schuyl, lakenwerker, en Annetje Gerrits.

25-6-1718, 22-5-1720 en 11-2-1722 test. voor not. Blok (N.A. 7100, 7102 en 7105, 28).

10-5-1724 inv. van de nalatenschap voor idem, 4-7-1724 scheiding van de nalatenschap voor idem tussen de 6 erfgenamen, totaal f 29502.12. - (N.A. 7108, 95 en 7109, 119).

Adressen

1678 Kerkstraat, 1690 (vermoedelijk echter reeds veel eerder, daar zijn vrouw uit deze buurt afkomstig was) op de hoek van de Nieuwe Haarlemmersluis bij de Vismarkt (dr.), waar na de dood van zijn weduwe de schoonzoon Cornelis Oterlijk de zaak voortzette (kohier 1742 wijk 32, 5650 huur f 2000. -).

Boekhandel en drukkerij

8-12-1683 poorter als boekvergulder, 23-11-1689 gildelid met de bos, de weduwe betaalt jaarzang tot haar dood.

1718 legateerde de weduwe aan haar ongetrouwde dochters Caatje en Christina al het gereedschap tot de winkel, als mede de drukpers en de koperen platen, in 1720 na het huwelijk van Christina deze werkwinkel alleen aan Caatje, in 1722 dit alles als mede de ijzeren pers op de winkel aan Christina en Cornelis van Oterlijk.

10-5-1724 bij de inventaris werden de winkelwaren getaxeerd op f 3306.2. -, terwijl op de zolders voor f 8430. - opgeslagen lag. De winkelwaren bestonden vooral uit kerkgoed, daarnaast wat schoolgoed en school- en kantoorbehoeften. De parten in huizen werden getaxeerd op f 3760.-.

Uitgeverij

Van 1685 (E.) tot vermoedelijk aan zijn dood toe (Ledeboer) verscheen bij hem een klein aantal werken, waarvan verschillende tezamen met de andere deelnemers aan de Bijbelcompagnie.

9-1-1681 was hij gerechtigd deel te nemen aan deze Compagnie (KS 811). Als zodanig nam hij deel in de uitgaaf van een Frans Nieuw Testament (zie bij de weduwe Gijsbert de Groot), dat in 1701 verscheen, een Biblia in 1702 en Das Neue Testament Unsers Herr Jesu Christi, Verteutschet durch D. Martin Luther. Amsterdam/Gedruckt by Pieter van Ryschooten, Joannes van Heekeren, de Wed. G. de Groot, en Nicolaas Burgers, und ihre Compagnie 1705.

1690 verscheen bij hem een werk van Mr. Willem Bartjens, De vernieuwde cijfferinge... Vermeerdert en verbetert door Jan de Groot, schoolmeester tot Velsen (niet bij Bierens de Haan).

1696 verscheen bij hem 'T Groot Hoorns, Enkhuyser en Alkmaerder Liede-Boeck, versiert met veel mooye bruylofts-liedekens en gesangen.

1707 de adv. van Pieter en Karel van Rijschooten, boekverkopers op 't Water (KS 631), moet m.i. slaan op vader en zoon, ofschoon de vader toen stellig nog op de Haarlemmerdijk woonde. De zoon Pieter was enige jaren jonger dan zijn broer Karel en nergens blijkt, dat hij ooit deel nam aan de boekhandel.

Bijzonderheden

De naam op de uitgaven luidde steeds Pieter van Rijschooten. Zo noemde ook de kinderen en kleinkinderen zich in het dagelijks leven. Ik laat deze volgen, voor zover zij zich met de boekhandel bezig hielden, daar er dikwijls verwarring over de verschillende familieleden bestaat:

Andries Rempelaer (geb. Deventer 1679/80, begr. Nieuwe Kerk 20-10-1729 (4de kl.), ondertr. kerk 16-3-1708 Anna van Rijschoten, ged. Noorderkerk 6-9-1679, begr. Nieuwe Kerk 21-10-1747

[p. 83]

(4de kl.), dochter van Pieter) werd 17-12-1708 gildelid als boekdrukker en vertoonde zijn behuwd poorterceel (niet gevonden), betaalde jaarzang tot zijn dood. Bij zijn ondertrouw woonde hij op het Water, evenals de bruid (vermoedelijk was hij knecht bij haar vader of broer), bij zijn dood als meester-boekdrukker op de Kuip.

Karel van Rijschooten (ged. Zuiderkerk 18-3-1682, begr. Nieuwe Kerk 9-3-1723 (onverm.), zoon van Pieter, ondertr. kerk 16-3-1708 Cornelia Hasebroek, ged. Nieuwe Kerk 24-11-1688, begr. Nieuwe Kerk 20-11-1725 (4de kl.), dochter van Antony, zie aldaar; zij ging voor de tweede maal in ondertrouw kerk 30-3-1724 met Cornelis van der Stolk, geb. Amsterdam 1694/95, zoon van Cornelis van der Stolk) werd 13-3-1704 poorter als boekverkoper, 1-12-1704 gildelid met de bos. Hij was boekverkoper op het Water en handelde o.a. in boeken met betrekking op de zeevaart. Zijn uithangteken was De Delftsche Bijbel. Na zijn dood zette eerst de weduwe, later haar tweede man, Cornelis van der Stolk de zaak voort. Hij werd 19-5- behuwd poorter en 22-5-1724 gildelid bij compositie als boekverkoper (kohier 1742 wijk 18, 1454, huur f 900. -, getaxeerd inkomen f 2500.-).

Cornelis Oterlijk (ged. Noorderkerk 25-8-1694, begr. Eilandskerk 3-11-1750 (2de kl.), zoon van Arent Oterlijk, winkelier, en Wijva Roosekrans, ondertr. kerk 18-4-1720 Christina van Rijschooten, ged. Noorderkerk 9-5-1696, begr. Eilandskerk 25-5-1746 (3de kl.), dochter van Pieter) werd 12-2-1721 poorter als boekbinder en 2-10-1721 gildelid als boekbinder. Hij zette de zaak van zijn schoonmoeder hoek Haarlemmerstraat bij de Kleine Vismarkt voort (kohier 1742 wijk 32, 5650, huur f 500. -, getaxeerd inkomen f 2000. -). In deze zaak werd hij opgevolgd door:

Anthony van Rijschooten (ged. Oude Kerk 2-1-1711, begr. Eilandskerk 23-6-1773 (4de kl.), zoon van Karel (zie boven), ondertr. kerk 9-12-1735 Cornelia Rempelaer, ged. Oude Kerk 27-3-1715, begr. Eilandskerk 26-3-1785 (4de kl.), dochter van Andries) werd 18-5-1735 poorter als boekverkoper en 15-1-1753 gildelid. Hij deed de aangifte van het overlijden van zijn tante Christina van Rijschooten en was dus blijkbaar toen al in dienst bij zijn oom, Cornelis Oterlijk. Na zijn dood zette de weduwe de zaak voort. Van 1778 bestaat een uitgaaf tezamen met haar zoon (zie Ledeboer). Dit was Karel van Rijschooten (ged. Nieuwe Kerk 10-10-1736, begr. Eilandskerk 24-7-1801, ondertr. 7-5-1762 Catrina van den Bos, geb. Amsterdam 1739/40, begr. Oudezijds Kapel 2-2-1795 (3de kl.), dochter van Dirk van den Bos), die 11-12-1760 poorter werd als boekverkoper, 26-11-1762 gildelid. Hij bleef op hetzelfde adres wonen, maar hield met de boekhandel op na 1779 en was bij zijn overlijden stadsscheepmeester. In dat jaar verscheen bij zijn moeder en bij hem tezamen een huwelijkszang voor C. de Vries. Een zoon volgt:

Andries van Rijschooten (ged. Oudezijds Kapel 21-12-1738, st. Amsterdam 7-2-1814, zoon van Anthony) werd 28-12-1768 poorter als boekverkoper, 16-1-1769 gildelid en betaalde jaarzang tot en met 1806. Erbij staat aangetekend: ‘Uitgescheiden’ en ‘sedert 1805 is de firma A. van Rijschooten en Comp.’

Karel van Rijschooten (ged. Nieuwe Kerk 17-12-1721, begr. Eilandskerk 8-9-1775 (3de kl.), zoon van Karel, ondertr. kerk 1. 25-4-1749 Maria Françoise van den Port, geb. Leiden 1719/20, begr. Eilandskerk 3-7-1750 (3de kl.), 2. 12-5-1751 Catharina van Waning, ged. Noorderkerk 13-10-1728, begr. Eilandskerk 14-9-1775 (3de kl.), dochter van Abraham van Waning, kommenijswinkelier, en Johanna du Hen) werd 24-10-1746 poorter als boekdrukker en gildelid. Hij woonde bij zijn ondertrouw in 1749 in de Warmoesstraat, maar volgde zijn stiefvader Cornelis van der Stolk, die blijkbaar met zijn tweede vrouw, Catharina Houthuysen, Amsterdam verliet, op als boekverkoper in de Delftsche Bijbel op het Water. Bij zijn tweede ondertrouw in 1751 woonde hij daar reeds en nog bij zijn overlijden.