De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 4. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven N-W, papierhandel, drukkerijen en boekverkopers in het algemeen

Pain (Daniel) 1672/73-...., Waals

Leven

Geb. Fontenay 1672/73, lid Waalse gemeente p. examen 29-3-1690, 18-6-1696 attestatie naar Londen, zoon van Daniel Pain, gerefugieerd predikant, en Anne Facquelis, ondertr. kerk 14-10-1701 Marianne Desbordes, ged. Walenkerk 30-3-1684, dochter van Henry Desbordes, boekverkoper, en Marie Tremblay.

Adressen

10-5-1698 Voorburgwal bij de Stilsteeg (begraafboek Walenkerk), 6-4-1702 idem (A.C.); vermoedelijk na zijn vertrek in 1705 trok zijn vrouw in bij haar vader, waar ze nog in 1707 woonde (zie beneden).

Boekhandel

13-6-1698 gildelid, betaalt jaarzang tot en met 1705. Achter zijn naam staat in het contributieboek geschreven: ‘is in Engeland in de militie’ (bij doop van kind 29-7-1705 reeds weg, 3-1-1708 tijdelijk terug blijkens brief van De Lorme).

13-4-1702 veiling gebonden en 14-4-1702 veiling ongebonden boeken (Latijn, Frans en Nederduits), catalogus in de boekwinkel van H. Desbordes te krijg (A.C. 6-4-1702).

Uitgeverij en drukkerij(?)

Van 1698 tot 1701 verschenen een aantal uitgaven in het Frans en 1 in het Hollands met zijn naam, na zijn huwelijk enkele uitgaven tezamen met zijn schoonvader, de laatste in 1705.

9-6-1698 adv. hij de Histoire de Pologne et du Grand Duché de Lituanie (Gaz. en A.C. 19-6-). Van dit werk van J.G. Jolli, dat met het jaartal 1698 verscheen, bestaat ook een andere uitgaaf met iets andere titel en het jaartal 1699 op naam van Pain. Ik vermoed, dat het een nadruk is.

18-9-1698 adv. hij Memorien van Edmund Ludlow, etc. Uyt het Engelsch vertaald door Wm Séwel (A.C.). Dit boek werd op de veiling van 1702 met recht van copie verkocht, maar was vergeten in de catalogus en werd daarom toen in de adv. speciaal genoemd.

1699 verschenen bij hem de Traité de l'aumône van Jean La Placette, die meestal de Huguetan's als uitgever had, en Oeuvres diverses van Cyrano de Bergerac.

23-3-1700 gedaagd door de schout en veroordeeld tot een boete van f 1000. - en een jaar winkelsluiting wegens het drukken en distribueren van de Copie d'une lettre escritte par un gentilhomme à un de ses amis, sur le bruit qui court touchant la jonction du Duché d'Hanover avec celuy de Zel’ (Schoutsrol en Knuttel 14519). Jaques Amiot van Neufchatel (vergel. D.T.B. 545, 172) werd op dezelfde dag gedaagd en op 20-4-1700 veroordeeld tot een boete van f 1000. - wegens het laten drukken van dit werk. Op 16-3-1700 was hierover een verklaring voor not. Bocx afgelegd ten behoeve van de schout, waaruit men zou kunnen opmaken, dat Daniel Pain een eigen drukkerijtje bezat (N.A. 4446 en KS 1434, die de onjuiste datum 10 mei geeft).

1700 verschenen verder bij hem Conjecture de Nicolas de Cusa, cardinal, touchant les derniers temps... avec la traduction d'une pièce extraite des oeuvres mêlées de M. Baluze (par J. de Larrey), een Recueil de poëtes Gascons (met werken van P. Goudelin, Daniel Sage en J. Michel, die ook

[p. 32]

afzonderlijk verschenen) en D. Talon, Traité de l'autorité des rois touchant l'administration de l'église, een nadruk, met verandering van titel en naam van auteur, van een Parijse uitgaaf van 1669 van Le Vayer de Boutigny, De l'autorité du Roy touchant l'aage nécessaire à la profession solemnelle des religieux.

1700 verscheen de Bibliothèque volante, ou elite de pièces fugitives par le Sr. J.G.J.D.M., dat Barbier aan de reeds genoemde Jolli toeschrijft en voor een Parijse uitgaaf houdt, anderen aan Bayle.

1701 verscheen bij hem L'Eglise Romaine pleinement convaincue d'anti-christianisme... van de gerefugieerde predikant F. du Vidal (Journal de Trevoux II 57).

Januari 1702 tot en met maart 1705 gaf hij tezamen met zijn schoonvader Desbordes, die tot dusverre dat alleen had gedaan, iedere maand de Nouvelles de la republique des lettres uit. Daar vindt men enkele malen aankondigingen van uitgaven van Desbordes en Pain tezamen: In aug. 1703: ‘viennent de faire une nouvelle edition, de l'Indiculus universalis du P. Pomey, en Latin, en François & en Flamand. Cet ouvrage est beaucoup meilleur que le Janua linguarum.’ (pag. 239). In juli etc. 1704 (voorin) de uitgaaf van de Oeuvres de Molière (zie ook bij Brunel en H. Desbordes). Sedert juli 1704 gaven zij namelijk voorin ook een opgaaf van boeken, die bij hen te koop waren. Tenslotte in jan. 1705 (pag. 116, bespreking maart 1705 pag. 330), dat binnen enige dagen bij hen zal verschijnen de Conformité de la foi avec la raison van Isaac Jaquelot (Hist. des ouvr. des savans jan. 1705, 39).

Bijzonderheden

Of Daniel Pain, die 24-12-1681 lid werd van de Waalse Gemeente, identiek is met de vader van de boekverkoper, kan ik niet zeggen. Daniel Pain, de vader, werd begr. Walenkerk 10-5-1698. Op 28-5- werd zijn testament van 5-3-1698 geopend voor not. Hoekebak, 2-6- een inventaris opgemaakt en 22-10-1698 de nalatenschap gescheiden, waarbij de zoon Daniel als portie f 202.14. - kreeg, daar hij reeds op eerdere tijden tezamen f 1996.6. - had ontvangen (N.A. 5948). Op 10-1-1713 liet Henry Desbordes voor zijn schoonzoon Daniel Pain, ‘presentement au service en Espagne’, een inventaris opmaken van de nalatenschap van diens moeder, Anne Facquelis, waarin o.a. het huwelijkscontract van 7-1-1672 te Saumur wordt genoemd (N.A. 7961, 36 not. de Marolles).

1-6-1707 legateerde Henry Desbordes voor not. de Wilde aan zijn dochter Marianne een bedrag van f 4000. - aan koopwaren en van f 1000. - aan kleren etc. als compensatie voor de niet uitgekeerde bruidschat; zij zou verder haar legitieme portie krijgen en haar kinderen de rest van de volle dochterportie. Voor haar onderhoud bij hem zou men nooit iets van haar kunnen eisen, daar ze daarvoor de huishouding had gedaan (N.A. 6456, 206).