De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 3. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven A-M

Hoogenhuysen (Cornelis van) 1663/64-1741/42, Geref.

Leven

Geb. Nijmegen 1663/64, st. tussen 25-4-1741 en 14-8-1742, zoon van vorigen, ondertr. kerk 16-1-1688 Geertruy Oosthuysen, ged. Nieuwe Kerk 27-5-1668, begr. Karthuizer Kerkhof 29-5-1750 (onverm.), dochter van Johannes Oosthuysen, verfkoper, en Catrina Bouwmans.

25-4-1741 test. voor not. Morré (N.A. 11663, 49).

Adressen

1688 N.Z. Achterburgwal, 1690 Achterburgwal (Ledeboer), 1692 Nieuwe Leliestraat (dr.), 28-10-1701 Egelantiersgracht (D.T.B. 1169, 33), 1-10-1706 en 1707 Egelantiersstraat bij de Prinsengracht (KS 195), 29-8-1708 Egelantiersgracht (D.T.B. 1170, 394). Op 29-1-1717 werd hij eigenaar van een huis aan de noordzijde van de Egelantierstraat bewesten de Madelievenstraat bij de Baangracht voor f 1000. -, dat zijn weduwe op 17-12-1743 voor f 1000. - overdroeg (Kw. 4 K, 16vo en 5 M, 162vo). Blijkbaar bewoonde de familie het huis tot toen toe.

Boekdrukkerij en uitgeverij

1688 bij zijn ondertrouw van beroep drukker, 10-10-1695 werd Cornelis geciteerd om het gilde te kopen (G.A. 52), 12-11-1704 kleinpoorter als letterzetter, 17-11-1704 gildelid (waarschijnlijk, omdat zijn vader na 1703 niet meer lid was).

Van 1692 tot 1729 verschenen een aantal uitgaven, waarop in de een of andere vorm zijn naam vermeld staat. Het meeste zal hij echter in opdracht van anderen hebben gedrukt.

1692 zagen het licht Nuttelijke consideratien of sedige aenmerkingen over het heedendaags tabaksuigen... Alles door B.C. de Vries, met adres: ‘Amsterdam, Gedrukt bij Cornelis van Hoogenhuisen, in de Nieuwe Lely-straet. 1692. En zijn te bekomen bij Jacobus van Nieuwenveen, boekverkoper in de Nieuwstraat, terselver stede.’

1693 en 1694 staat zijn adres vermeld op uitgaven van Franse preken van J. Bernard (Knuttel 13955) en van Estienne de Martin de Pralins (E.).

1698 drukte hij voor Cornelis van Eeke De Koninklijke Harp-liederen, met adres: ‘T'Amsterdam, Bij Cornelis van Hogenhuysen gedrukt voor den autheur, 1698’.

22-8-1702 werd hij gedaagd door de schout wegens het drukken van nieuwe tijdingen (erbij aangetekend: ‘Niet te vinden’).

[p. 161]

10-10-1702 veroordeeld tot een boete van f 50. - wegens het drukken van Brieven van Landauw en van nouvelles tegen de keur (Schoutsrol).

1-10-1706 werd de kruier Jacobus Fonteyn gestraft met 14 dagen zitten te water en brood wegens het omlopen met het Nieuwe Lanterluespel, dat hij gekregen had van de zoon van Hoogenhuysen vooraan in de Egelantiersstraat bij de Prinsengracht (R.A. 355, 258vo en 259vo).

26-5-1707 werd de nachtwerker Philip Pieterse, die gearresteerd was wegens het omlopen met de Antwerpse courant, die hij voor 5 st. het boek van Cornelis van Hoogenhuysen had gekregen, cum capitulo ontslagen (R.A. 357, 26).

1707 drukte hij een uitgaafje na van de Rotterdamse boekverkopers Elias Yvans en Pieter van der Veer, Bericht en opmerkinge, wegens de staat van een buyten-gewone, zo genaamde slaap-ziekte, te Stolwijk voorgevallen. Aan het origineel voegde hij 5 regels toe. (U.B.A. 639 F 36).

1707 drukte hij de twee eerste delen van Jan van Gijsen, Alle de dichtwerken bestaande in desselfs ernstige en boertige heldendichten. In 1710 drukte hij ook nog diens Amstels kerksieraad (Knuttel 15928), maar daarna nam zijn vroegere leerjongen Jacobus van Egmond dat van hem over (KS 195-196).

1711 drukte hij een Hebreeuws boek (E.), 1713 en 1729 uitgaven van Christiaan Meyer, een bekeerde Jood uit Hamburg, waarin ook teksten in het Hebreeuws zijn opgenomen. Een uitgaaf van Christiaan Meyer, die in 1721 het licht zag, draagt het adres: ‘T'Amsterdam bij Rynier van Lier, boekverkoper op de Haarlemmer-straat 1721.’ Het komt mij voor, dat deze ook bij Cornelis van Hoogenhuysen gedrukt moet zijn.

1712-1714 drukte hij enkele korte geschriften van Daniel Waeywel, ook in Franse vertaling (Bierens de Haan 5223-5225).

Ledeboer vermeldt ook nog een Spaanse uitgaaf met zijn adres. Ofschoon de weduwe het huis na de dood van haar echtgenoot verkocht, zette zij toch blijkbaar de drukkerij voort. In de catalogus van 30-11-1905 van Bom te Amsterdam vindt men een folioblad vermeld, dat door haar werd gedrukt: Executie die wesen zal op Saturdag den 12 Maart 1746 in de Watergraeffs-, of Diemer-Meer van de onderstaende perceelen te weeten van de vermaarde herberg genaamt Rosendaal, aen den Ringdijk.

Bijzonderheden

Een dochter van Cornelis van Hoogenhuysen, de 22-jarige Cornelia, trouwde in 1725 met de meester-beeldhouwer Jurriaan Bakels. Op 25-9-1741 werd hij op het Leidse Kerkhof begraven, komend uit de Utrechtse dwarsstraat. Op 15-6-1742 ging zij opnieuw in ondertrouw, met de 21-jarige Jan de Wolff. Zij woonde toen weer in de Egelantiersstraat. Jan de Wolff was boekdrukkersknecht bij haar vader geweest en samen met een andere knecht, Marten van Engelen, getuige bij diens testament op 25-4-1741.

Op 14-8-1742 werd hij behuwd poorter (ofschoon zijn overleden schoonvader slechts kleinpoorter was geweest) als boekdrukker en op 28-11-1742 als zodanig gildelid. Cornelia van Hoogenhuysen werd op 27-3-1769 van de Voorburgwal op het Karthuizerkerkhof begraven. Bij zijn hertrouwen in 1777 woonde Jan de Wolff op het Singel. Zijn schoonmoeder, Geertruy Oosthuysen, overleed in 1750 in het Besjeshuis; waarschijnlijk heeft Jan de Wolff de bovengenoemde druk van 1746 voor haar gedrukt. Zijn naam vond ik niet op drukken vermeld. Hij betaalde jaarzang tot en met 1787 op naam van Pieter Knuyt. Dan is aangetekend: ‘Deze naam word niet meer gebruikt’.