|
| |
Elsevier (Daniel) 1626-1680, Waals
Leven
Ged. Leiden 14-8-1626, lid Waalse Gem. met attestatie van Leiden 30-5-1655, st. Amsterdam 13, begr. Pieterskerk Leiden 20-10-1680, zoon van Bonaventura Elsevier (st. 1652), boekverkoper te Leiden, en Sara van Ceulen, tr. Utrecht 4-2-1655 Anna Beerninck, lid Waalse Gem. 30-5-1655 met attestatie van Utrecht, st. Amsterdam, begr. Pieterskerk Leiden 15-3-1680, dochter van Frederik Beerninck en Barbara Elsevier.
31-1-1655 huw. voorw. voor not. Gerrit Houtman te Utrecht.
10-12-1657 test. voor not. Touw (N.A. 1459).
1662 etc. overman van het gilde.
26-6-1677, 24-10-1680 en 5-3-1681 acten van voogdijschap voor not. Stafmaker Varlet (N.A. 4737, 247, 4740, 719 en 4741, 116).
24-6-1681 inv. nalatenschap voor idem (N.A. 4734).
| |
Adressen
De Elseviers woonden steeds op het Water in huurhuizen. Willems (LXIV) noemt de eigenaren van de twee eerste huizen. De eigenaar van het derde huis kon hij niet achterhalen. Uit het kohier van 1674 maak ik echter op, dat Daniel Elsevier toen moet hebben gewoond in het huis van de erfgenamen van burgemeester Backer tussen Zoutsteeg en Baafjessteeg, naast het hoekhuis van de eerste steeg. Waarschijnlijk woonde hij daar al in 1665, toen hij vermeld werd als te wonen bij de Papenbrug.
| |
Boekhandel
Willems geeft uitvoerige bijzonderheden over de boekhandel van Louis Elsevier en zijn aangetrouwde neef Daniel Elsevier. Ik zal mij hier beperken tot een kort resumé, maar daarnaast een aantal acten noemen, die Willems niet kende.
1652-1655 zette Daniel Elsevier samen met zijn neef Jan Elsevier te Leiden de boekhandel van hun vaders, Bonaventura en Abraham voort. Na zijn huwelijk met zijn achternicht Anna Beerninck sloot hij een compagnieschap met haar oom Louis Elsevier, die al sedert 1638 in Amsterdam was gevestigd en daar waarschijnlijk sedert 1640 een drukkerij had. Willems veronderstelt, dat de compagnieschap een aanvang nam met 1-5-1655. Daniel Elsevier woonde echter al bij zijn ondertrouw op 13-2-1655 op het Water. Op 10-6-1655 werd hij gildelid. Louis Elsevier trok zich, naar Willems aanneemt, in 1664 terug uit zaken. Een acte hieromtrent is in dat jaar voor not. Touw niet verleden. Wel vond ik een algemene procuratie van Louis op Daniel van 3-3-1667 voor deze notaris (N.A. 1457, 291). Louis Elsevier overleed in 1670. Blijkens een acte voor not. Stafmaker Varlet bedroeg de nalatenschap na de ten gelde making van de onroerende goederen een som van f 87099.16.6, o.a. had hij op 27-2-1666 f 3000. - van Laurens van der Hem geleend (N.A. 4743, 123).
| |
| |
14-9-1657 burgemeesters schrijven naar burgemeesters van Frankfort op verzoek van Joan Blaeu, Louis Elsevier en de erfgenamen van Bonaventura en Abraham Elsevier, die bevreesd zijn dat hun winkels aldaar gesloten zullen worden als vergelding wegens arrest gedaan op enige vaten boeken van Thomas Witacker te Londen of diens erfgenamen (Missiven burg.).
23-12-1659 verklaring voor not. Touw van Louis Elsevier, dat Theodorus Falckijsen van Bichell (Bichl?) twee jaar met goed contentement heeft gewerkt op de drukkerij en in de boekwinkel en dat hij om meester-drukker te worden aan de knechten van de drukkerij een verering heeft gegeven volgens het gebruik van deze stad. (N.A. 1449, 1867).
1669 stelde Daniel Elsevier ter wille van zijn Franse relaties op de ‘Mémoire de Daniel Elzevier, de ce qu'on a fait et de ce qu'on pourra faire pour empêcher la vente des livres qui sont injurieux à des personnes de qualité et contrairs aux bonnes moeurs’ (Willems CCXXXV).
1669 komt Hendrik Wetstein bij hem in dienst, die o.a. een groot aandeel heeft in de samenstelling van de Catalogus librorum qui in bibliopolia Danielis Elsevirii venales extant. Amstelodami, Ex officinâ Elseviriana, 1674’. (U.B.A.). In 1676 begint Wetstein een eigen zaak.
5-3-1681 veiling van de lettergieterij (Willems LXXX, zie ook Jan Jacobsz Schipper).
10-3-1681 etc. acten voor not. Stafmaker Varlet betreffende moeilijkheden tussen de voogden, die Anna Beerninck heeft aangewezen (N.A. 4741, 118 etc. en 4742).
24-6-1681 van de inv. vermeld ik de posten, die de boekhandel betreffen. Achter vele vindt men geen geldbedrag, omdat nog afgerekend moet worden. Uiteraard neem ik deze vermeldingen niet over, evenmin als de verwijzingen naar de folio's in de boeken.
Vordere effecten des boedels sijnde coopmanschappen en winkelgoederen waar van bijzondere catalogen zijn gemaekt dewelke door mij notaris genomineert ende getekent zijn: Een packsolder met koopmanschappen A tot de hr. schepen Kloeks, catal. 1; een packsolder B ten huyse van de wed. van Bonaventura Elsevier, cat. 2; een packsolder C ten huyse van Hendrik Boom, cat. 3; een packsolder D ten huyse van de wed. Lestevenon, cat. 4; Boeken int sterffhuys: een van de uytlandse sorteringe bestaende in theologici, juridici, medici en miscellanei sijnde soo Latijnse, Franse, Engelse, Spaense als Italiaense talen, cat. 5, een van de ongebonde boeken in de winkel, cat. 6 (Nota op deselve zijn mede gestelt de atlassen en atlasdeelen op de zaal en boven in de cas etc.), een van de gebonde boeken soo op solder in de cas als in de winkel, cat. 7, een van de eygene gedruckte sorteringh ende auctores cum notis variorum op de onderste solder, cat. 8, een van de inlandse sorteringe soo in folio in quarto in octavo als in vierentwintigen op de derde solder, cat. 9, een van de selve in 12o mede inhoudende de Nederlandse boeken, cat. 10, een van de boeken soo in pacquetten als los op de sael, cat. 11; In de buyten winkels: boeken in de winkel tot Franckfort, cat. 12 (Op deselve zijn mede gestelt 11 Nederlantse bijbels tot Dantzik gelegen), boeken tot Parijs, cat. 13, boeken tot Rochel en Geneven, cat. 14, boeken tot Bordeaux, cat. 15, boeken op de auctie tot Leyden onvercoft gebleven, cat. 16; boeken van Franckfort op de wegh sijnde, cat. 17, boeken soo vol als onvoldruckt op de druckerij alhier sijnde, cat. 18 (Tot Lijden bij Sr. Jacobus Hackius is berustende Justinus cum notis Grevii etc. onvoldrukt met het papier tot de gansche druk, twelk mede op de voorgaende catalogus van no. 18 is gestelt), uytlandse Hooghduytse boeken in alle facultijten, cat. 19, een bael boeken van Nimwegen gekomen van Rijneri Smetsi erffgenamen, cat. 20, losstaende boeken
op de solders soo hier als daer gevonden, cat. 21; tot juffr. Piso nogh 804 stucks Titus Livius variorum in octavo.
Uytstaende schulden volgens het cladboek van den jare 1681: 14-1 Do. Kine capellaen van de princesse van Orangie in den Hage f 19. -; 20-1 Juffr. van de Pol op de Nieuwendijck f 1.10. -; 21-1 Do. Nicolaus Colvius Frans predicant f 3.10. -; 27-1 Hr. van Diest minister van den Cheurvorst van Brandenburg in den Haegh f 3.; 7-3 Mr. Pieter Arnoudts advocaat alhier f 8.10. -; 1-3 Mons.
| |
| |
Stichter in de Kalverstr. f 9. -; 3.3 Mons. van der Laen op de Raemgraft f 40.9. -; 7-3 Mons. Rieman op den Nieuwendijk bij de Kolksteegh f 60. -; 12-3 Mons. Glanius corrector f 1.5. -; 5-4 Mons. Isaac Krop op de Achterburghwal f 29.10. -; 11.4 Mons. S. Corbiac de Nouclus te Parijs f 9. -; 17-4 Mr. Johan Schagen adv. tot Utrecht f 60. -; 18-4 Johan Fromond op de Warmoesgracht f 10.16. -; 21-4 Hr. Pieter Elsevier tot Uyttrecht f 193.4. -; 24-4 Hr. Everhard Schot schepen alhier f 47. -; 24-4 Moyses Pereyra Joods koopman f 27. -; Hr. pensionaris Hop f -.12. -; Thomas Jolly te Parijs wisselb. van 75 3/5 escus op 22 aug. f 187.14.-.
Uytstaende schulden getrokken uyt het Amsterdammer boekverkoopers schultboek no. 2, rakende desen boedel alleen ende int geheel: Hendrik van Aaken, Pieter Aarenssen, Hendrik Boom ende wed. Dirck Boom, wed. wijlen Johannes van Soomeren, Johannes van Waesbergen en Soonen, Abraham Wolfgangh, Johan Henrick Wetsteyn, de erffgenamen van wijlen d'Hr. Joan Blauw, wed. van Joseph Bruyningh, Gerard Borstius, Joan Bouman, Willem van Beaumont's erffgenamen, Hendrik Donker, Samuel Eyckenbergh, Sr. du Fresne, Pieter le Grand, Adriaen Gaesbeek, wed. van Jacob van Meurs, wed. van Joachim van Metelen, Albert Magnus, Jan Riewersen, David Ruarus, wed. van Jan Jacobsz Schipper, Joan Schot, Gerbrand Schagen, Jeronimus Sweers, Jan Clasen ten Hoorn, wed. van Jacobus de Jonge, Thimotheus ten Hooren f 12.6. -, Fredrik de Wit, de compagnons in het Corpus Juris, Barbara ende Louis Elsevier f 72.3. -, Harman Jansz boekbinder in de Jonge Roelofsteegh, Romijn de Hoge.
Uytstaende schulden getrocken uyt het Amsterdammer boekvercoopers schultboek no. 1 rakende desen boedel alleen ende int geheel: wed. van Abraham van der Burgh, Casparus Commelijn, Marcus Doornick, Andries Fries erffgen., Cornelis Jansz Swol, Jean Maximiliaen Lucas (dan hij wesende gefalyeert soo en sal van de schult geheel niets komen), Abraham Lucas, Paulus Matthijsen, wijlen Joost Pluymert (item desselfs wed., dogh alsoo se geheel is komen tot armoede te vervallen soo sal daer niets te verwachten wesen), Steven Swart (NB en volgens een reek. door hem overgelevert van de jare 1670 ende 1675 ter somme van f 22.11. - zal hij moeten hebben gelijk de affrekeningh sal uytwijsen), Isack de la Tombe is schuldigh f 47.6. -, Jacobus Wagenaer (dogh soo als iets sal schuldigh blijven soo sal bij de erffgenamen wijnigh te halen wesen), wed. van Abraham de Wees. Uytstaende schulden getrocken uyt het Amsterdammer boekvercoopers schultboek get. Lra A rakende desen boedel alleen en int geheel: Paul Marret tot Mompelliers f 220.18. - Frans gelt, George West tot Oxfort f 304. -, Jacobus Borrevelt (dan is te niet gegaen en verdorven), Henrick Dimock (?) tot Oxford f 22. -, Henry Morlocke tot Londen f 900.9. -, Hendrik Prigge te Franeker f 25.18. -, Joan Collen tot Groeningen, Everhard van Eden tot Uttrecht f 129.19. -, Joachim Frielingh tot Groeningen f 232.4. -, James Good tot Oxford f 233.10. -, Simon van Rhee tot Deventer f 22.19. -, Hendrik Kluppel tot Enkhuysen f 35.4. -, Daniel Ooyent te Bordeaux f 87.10. -, Moyses Pits tot Londen, Jaques le Blois en Hugla, Broer Appelaer tot Uttrecht, Johannes Carels tot Deventer f 291.15. -, Eduard Story te Cambridge f 639.5. -, Guilliam
en Henry Streel te Luyck f 283.17.8, Hendrik Bekke, Johan Dose tot Hamburg f 292.8. -, Hironimo Nempe tot Leuven, Hendrik Versteges wed. tot Uytrecht, Johan Berthelin te Rouaen f 317.17. -, Jan Takens tot Groeningen f 87.7. -, Pieter van den Bergh, de wed. van Theunis Jacobsz Lootsman, Jean Lesnier te Saumeur, Lucas Blum tot Munster (is gestorven en de boedel aenvaert onder beneficie) 62.3. -, Hendrik Alberts tot Wesel f 16.11. -, Jacob van Wallendael te Rochel f 92.10, John Wilmot f 66. -, Jan Wellens te Franeker (in boeken f 17.7. -), Cornelis Jacobsz tot Uytrecht f 40.10. -, Johannes van den Bergh, Robbert de Ninville te Parijs (wanneer maer iets te halen sal wesen), Jacobus van Doyenburgh tot Uyttrecht (volgens obligatie waervan op den 1 maert 1671 nogh renten heeft betaelt. Nota dese obligatie is bevonden aan Fredrik Beerning vertransporteert te sijn bij notariale transporte) f 1000. -, idem f 100. -, Jaques Voorn f 301.2.8, Aernout Leers in den
| |
| |
Haegh, Jan Jansz tot Wesel f 30.2. -, François en Balthasar Vivien tot Brussel f 409.3. -, Hendrik Lange tot Koninghsbergh f 56.6. -, Aeltye Sebusch wed. Kock tot Embden f 70.9. -, Daniel Kock tot Embden f 302.2. -, Philip Hendrik Kam tot Cel f 12.10. -, Daniel Asendorp tot Duysbergh f 181.4.8, Michiel Cubach te Luneburgh f 104.15. -, Thomas Bowman tot Oxford f 203.10. -, Hendrik Cruydner tot Groningen f 17.2. -, Octaviaen Pullein tot Londen (dan de man is verstorven en verdorven) f 292. -, Octaviaen Pullein de jonge (mede geweest hebbende boekvercooper tot Londen) f 744.13.8, Louis Elsevier ofte sijne erffgenamen, Jaques Meursius tot Antwerpen, Andries de Ruyter f 14. -, Cornelis Coesvelt tot Uytrecht f 245. -, Abraham Arondeus in den Haegh, Abraham van Lancom f 1.14. -, Thomas Henryck Haversteyn tot Hanover f 1090.3.8, Johannes Vogelpoots wed. tot Wesel f 98.9.8, Christiaen Wenkstern tot Stockholm f 1007.2.8, Johan Matthias Hovius tot Luyck, Arnoud Leers in den Haegh, de wed. van Abraham Caps tot Hamburg f 13.7. -, Jaques Lucas te Roaen f 764.8. -, Francois Bronckhorst tot Groeningen f 44.5. -, Pieter Haubold tot Coppenhagen, Daniel Geselle in den Haagh, Nicolaes Hervelt tot Nimwegen f 270.-.5, Dominicus Lens tot Groeningen, Statius Wessels te Lubek f 75.2. -, Georgh Rostman tot Lubek f 143.1. -, Daniel l'Erpemere te Saumur (voor restant van een obligatie van dato Saumur 1678 den 9 maert groot ll. 1200, rest nogh te betalen ll. 600 Frans gelt doen in Duyts gelt:) f 500. -, Jaques Boursse alhier
f 3.16. -, Michiel de Neufgermain tot Amiens f 274.19. -, Frans Kusen tot Gottenburgh f 16.2. -, Johan Schenk tot Gottenburgh f 360.5. -, René Peau te Saumeur f 444.3.8, Jan Carstens te Sleeswijck f 144.-.8, Jasper en Johannes Goris te Dordrecht, de wed. Huysmans tot Groeningen f 40.14.8, Menno Scipiones tot Norden f 39.16.8, Daniel Hegelmeyer te Nimwegen f 7.11. -, Jan Mommart te Brussel f 190.17. -, Boissat en Remeus de Lions (sijn gefalieert en is niets te bekomen), Borde Arnaud en Borde te Lions, d'erven van Johannes Bapt. Colpijn tot Ceulen, Elias Ratelbant alhier (is gestorven en den boedel insolvent), Theodore Duurkan in den Haagh (met de wed. moet affgerekent worden), Petrus Bellerus tot Antwerpen f 65.10. -, Piere le Petiet te Parijs f 129.3.8, Johannes Borstius tot Rotterdam f 23.16. -, Adriaen de Witte te Leuven, nu Regnault f 408.2. -, Adriaen Foppens te Brussel of Parijs, Isaac Pietersz Santema tot Dockum f 4.15. -, ... Garel te Montauban f 399.15. -, Estienne Michallet te Parijs f 150.19. -, Arnoldus van den Eynde tot Uyttrecht, Johannes Verbesselen te Uyttrecht f 85. -, Crispijn Hoekwater in den Haagh f 13.1. -, Johannes Heykoop te Uyttrecht f 64.17. -, Anthony Serhandres te Gendt f 92.9. -, Hironimus Gael in 's Gravenhage f 214.5.8, Jasper Doll in 's Gravenhage, Robbert Litlebury te Londen f 70.12. -, Hendrik Curio te Stokholm (voor restant volgens reek. hem gesonden ultimo december 1678 waer van de copij int boek is gespelt. Daartegens legt hier voor sijn reek. seekere partije boeken mij in commissie gesonden mede op die copye van
rekeningh gespecifiseert) f 395.1. -, Benyamin Loke tot Londen f 662. -, Jaques Terwen tot Uytttrecht f 56.2. -, Jean Lucas te Rouen, Hans Georg Volkens tot Hamburg f 133. -, Hendrik Rijnoisch tot Sutphen, Jean Crooke tot Londen f 252.1. -, Jean Martin tot London (met de wed. moet affgerekent worden), Lucas de Potter tot Antwerpen f 109.16. -, Otto Reuman tot Stralsund f 458.15. -, Jaques Alestry tot London (met dese man hadde in sijn leven moeten affgerekent worden nu is hij gestorven en insolvent soodat niets te verwachten is), Samuel Koningh tot Hamburg, Pieter Elsevier tot Uyttrecht f 1.16. -, Albert Magnus alhier (gebracht in het Amsterdamse boek no. 2), Jaques Manolt tot Rochelle f 1020.11. -, Olivier de Varennes te Parijs (met dese weduwe moet gerekent werden), Jean Dunmore te Londen, Jaques Fierens te Middelburgh (met de erffgenamen van dese man moet gerekent werden conform copye van reek. aen Johannes Meertens gesonden den 10 november 1671), Arnoud Leers wed. tot Rotterdam (moet gerekent worden van 1669 aff tot dato deses), Christiaen Guth tot Hamburgh f 26.10. -, Christiaen Cassube tot Coppenhagen f 180.9. -, Jacobus van Doyenburgh te Uyttrecht f 8.8.8, Mons. Bichon
| |
| |
te Saintes f 58.2. -, Thomas Brouwn tot Edenburgh f 60.9. -, Abraham Castelijn te Haerlem f 27.4.8, Lot de Haes f 42.11. -, Andreas Pralard te Parijs, Dionis David te Parijs f 3191.10. -, Jacob Jansz tot Embden f 13.19. -, Jean Bellere tot Luyck f 401.4. -, Cornelis van Vechten tot Uyttrecht, Hendrik van Wieringen f 5.10. -, Felix Lopes de Haro tot Leyden, Jean de la Costa en Suarth tot Lisbona (met dese man is affgerekent tot Lisbona door Simon Granaet dogh tot nogh toe heeft men geen copy van de affrekeningh kunnen krijgen), Johannes Tongerlo in den Haegh, Mons. Boé a Bourdeaux f 500.10. -, Walters Ketleby tot London f 37.11. - (dan is te noteren dat wij van hem in commissie hebben Mori opera philosophica gelijk blijckt bij het facteurboek a f 20. - = f 300. -), Steven du Mont in 's Hertogenbos f 31.8. -, Daniel Pauli te Coppenhagen f 533.1. -, Simon Pauli te Straetsburg (dan daer is tot Frankfort in de Paesmisse 1680 affgerekent en bekentenisse van sijn hant genomen en sal bij de Franckfoorder reek. gevonden moeten worden), Jean Gellibrant tot London f 809.1.8, Gemer van Cappel tot Dordrecht f 54.12.8, Lambert Merchand, Johannes van Waesbergen d'Oude f 335. -, Dionis Thierry te Parijs, Sebastiaen Malre Cramoisy te Parijs, Centurion Lucas te Rouen, Jean Anton Hugetan & Comp. te Lyons, Mons. Quinet te Parijs, Mons. le Gras te Parijs (in change ll. 63.6. -), Anthony Moetyens tot Nimwegen f 135.3. -, Jean de la Costa en Jaques Schwarz te Lisbon (aen dese lieden is reek. gesonden en is ook met hun gerekent door Sr. Simon Granaet tot Lisbona die ook obligatie voor het restant heeft ontfanghen dogh namaels hoe de affreek.
gedaen is overgeschreven; ondertusschen is Schwart doorgegaen dat men niet weet waer hij gebleven is en de la Costa is komen te overlijden insolvent), Johannes van Gelder te Leyden (is sedert wijnigh tijt insolvent comen te overlijden), Mons. Roquette te Nismes f 1968.5. - (dan dient genoteert te worden dat het restant wel f 1000. - minder soude kunnen wesen, vermits daer insteekt een somme van 2300 Frans geld te betalen in 4 payementen van 6 tot 6 maenden, waervan de eerste vervallen soude 1-7-1678 ll. 600 etc. ende laaste van ll. 500 1-1-1680. Nu vinde ik de betalinge van de eerste termijn op den 2-6-1678 op deses mans credito aengetelt en op den 1-2-1680 die van de laatste, twelk mij doet geloven de tweede en derde mede al betaelt geweest te sijn), Samuel Otto tot Hamburg f 88.5. -, Michiel Volck tot Hamburgh f 156.0.8, Abel Simons van der Storck, Dirck Goris tot Dordrecht f 305.17.8, d'erffgenamen van Gabriel Vinacesi tot Bressia f 167.5.8, Tyerck Everts tot Groeningen f 59.18. -, Dirck van Aeckersdijck sijne erffgenamen f 206.5. -, Spencer Hickman te London f 1883.12. -, Willem van Hattem getrout met de wed. Lomeyer tot Sutphen f 258.1. -, Louis en Daniel Elsevier, Melis Spinecker te Groeningen f 131.1. -, Christiaen Gertsen te Coppenhagen, Joh. Adolph Hertel te Hamburgh f 1085.4. -, François van Hoogstraten te Rotterdam, Anthoonie Gunther Swaertveger tot Bremen, Philip Vleugaert te Brussel, Henry Friecx tot Brussel, Jan van Hees tot 's Hertogenbos f 4. -, Arnoud Doude a Lillo, Pieter de Dobbeler tot Brussel, Ulrick Wetsteyns weduwe te Lubeck f 172.9.8, Pieter Vleugaert te Brussel, Jean Crosley te Oxford f 309.18. -, Huygh Ellis tot Oxford (en heeft nogh niet betaelt £8.10. -
gelijk hij hadde belooft a f11. -) f 93.11. -, Gillis Horthemels te Middelburgh f 610.18.-.
Uytstaende schulden getrocken uyt het schultboek Lra B rakende desen boedel alleen en int geheel: Jurian van Poolsum te Uyttrecht f 24.18. -, John Luderwalt te Maegdeburg (met dese man is in mayo 1680 binnen Lypsigh affgerekent en 2 wisselbrieven genomen die onder de verdere papieren sigh sijn bevindende te samen ter somme van...), Georgh Lachner te Wien f 289.18.8, Marcus Pardoe te London f 1318.10. -, Henry Bonwicke te London f 59. -, Thomas Jolly te Parijs, de wed. van Adrianus Severinus tot Leyden f 14.13.8, Guillaume de la Cour a Bourdeaux f 284.3. -, Henry des Bordes te Saumur f 1628.4.8 (Item 10000 bladen bij mij uyt sijn sorteringe te verkiesen. Den 18 maert 1679 ontfangen 10008 bladen daertegens Mons. Belly te Parijs a fo. 16 voor restant ll. 761.16.3 Frans gelt die doen hier:) f 634.17. -, de wed. en erffgenamen van Alexander Hartungh
| |
| |
te Wien f 1150.18.8, Fredrik Leonard te Parijs f 607.3. - (en hebben wij van hem in commissie 50 Martyris epistola fol.), Wiliam Cooper te London f 15.16. - (dan is te noteren dat dese hem misschien geconsenteert sijn te mogen korten op de geheele partije), Jacobus Mouque tot Leyden f 140.5. -, Pieter Hagen in den Haegh f 33.14. -, Daniel Horthemels te Parijs f 569.11.6, Balthasar Moreti wed. ende erffgen. tot Antwerpen, Anisson & Comp. te Lyons, John Creed tot Cambridge f 861. -, Henry Dickenson tot Cambridge f 1322.15. -, Richard Davids tot Oxford, Mijnardus van Dreunen tot Uytttrecht, Michiel van Steyningen in den Haegh f 11.15.8, Pieter de Graeff te Leyden, de wed. van Arnoud Leers tot Rotterdam, Rudolph van Zijll te Uytttrecht, François Muguet te Parijs, Colonier et Posuel tot Tholouse f 1242.10. -, Estienne Marett a Monpeilliers f 201.12. -, Adriaen Moetyens in den Haagh, Fleury Bruel te Nismes f 645.16. -, Louis Bellaine te Parijs, Gerard Weymans tot London, Cornelis Boutesteyn te Leyden, Johannes Beuns te Stockholm f 655.10.8, Daniel Steuker in den Haege, Johannes Steuker in den Haegh, François Foppen te Brussel, Henry Fricx te Brussel, Daniel Gaesbeek te Leyden, Christiaen Geertsen te Coppenhagen, Cornelis de Graeff in den Haegh f 78.19.8, Jacobus Hackius te Leyden, Johan Fredrick Hagen te Aernhem sijne weduwe, Jaques de Heuqueville te Vannes f 328.9. -, François van Halma tot Uyttrecht, Samuel Mearne te London f 5720.17. -, Charles Mearne te London, Johannes van der Linden te Leyden, Godfried Liebefert te Stockholm f 2823.8. -, Isaac Neranus te Rotterdam, Johannes Ribbius tot Uyttrecht, Pierre Savouret te Rochel,
Regnerus Smetius tot Nimwegen (is gestorven en moet met sijne erffgenamen werden affgerekent en staat een bael commissiegoet gereet om door de erffgenamen weder gesonden te worden en is comen t'erriveren), Johannes Tongerlo in den Haegh, Jeronimus van der Dussen tot Antwerpen, Jean Baptista Verdussen tot Antwerpen, Hendrik Volkers tot Hamburg f 217.18. -, Joachim Wilde tot Rostock, François Fievet te Reyssel f 341.5. - (dese man heeft f 200. - geremitteert aen mons. Bergheyk die deselve niet wil betalen als aen de voogden selve), Wolf Mourits Enter en erffgenamen van Johan Andreas Endter tot Nurenburgh (reek. van Amsterdam) f 74.1.8.
Uytstaende schulden getrocken uyt het studentenboek rakende desen boedel int geheel: Barbara Beerninck tot Uyttrecht, Daniel Stephani tot Berlijn f -.18. -, Mons. Magirus gouverneur van den baron van Schwerijn f 5.18. -, de erfgenamen van van de Venne f 9.17. -, Burgermeester van Maerseveen f 16.18. -, de Hr. Adriaen Pauw heer van Bennebroek f 113.13. -, l'abbé de Chalmer te Nantes f 55.4. -, Mons. Gaillard pred. in den Bosch f 5.10. -, Do. Comenius, Nicolas van Royen tot Uytttrecht f 4.2. -, de Hr. Johan Staelsprenger in den Ham f 23.8. -, De colonel Schweyn aen D.E. f 44.14. -, Tobias Andreas te Groeningen f 26.5. -, de wed. van den adv. Paulus Bisschop f 10. -, l'Arcebault tot Bourdeaux, de Hr. Wermelskerk burgermeester tot Norden f 99.19. -, Paulus Roepers f 38.10. -, Gaultier tot Rochel, Jacobus Gronovius te Lijden f 316.19. -, Sijn Excell. Borry f 29. -, La Font, Mons. Jannot f 83.6. -, de Provessoor Grovius, Paulus Junius conrector tot Leyden f 30.11. -, Mons. Bonamy f 27.16. -, Johannes Hevelius f 27.18. -, de Hr. Schultingh professor tot Nimwegen f 6.6. -, de Hr. Pagestecher tot Bentheym f 17.12. -, De Gorin te Parijs, de Hr. Jacob Potter tot Berlijn f 25.13. -, de Hr. Hackebergh tot Berlijn f 26.6. -, de Hr. Wevelinckhoven f 41.7. -, Hedwigh comtesse de Hollande Brederode f 50.13. -, Isaacus Vossius, de Hr. Burgermeester Hoogers tot Deventer f 128.8. -, de Hr. advocaat Wilthuys tot Groningen f 125.11. -, L'Sieur Bidal a Paris
f 89.14. -, L'Evesque de Lacon f 13.2.8, monsieur Daille le Jeune predicant te Charenton f 438.6.8, de Hr. Professor de Ray f 6.15. -, Jaarus Gerrits tot Tonningen f 76.10. -, Cousin Forchand, de Hr. Occo f 7.5. -, de Hr. Andreas Marquard te Stralsund f 30. -, de Hr. Bisschop Paderborn en Munster f 59.12. -, de Hr. Ezechiel Spanheym f 392.2. -, de Hr. Joan de Kies van Wissen f 12. -, de Hr. François de Kies f 15. -, de Hr. Patin te Padua f 144.8. -, monsieur Mignot te Marseille f 135. -, Du Cros f 164.11. -, Burlemachi
| |
| |
predicant tot Geneve, Jacob Servaes tot Uyttrecht f 64. -, de professor Francius f 1. -, de professor Rijcke te Leyden f 9. -, Nicolaus Hemsius, Michiel Abbeste tot Coppenhagen f 12.18. -, de overleden Cheurvorst van Heydelbergh f 49.11. -, monsieur Fuchs president van den dominen van de Cheurvorst Palatin f 66.8. -, Juff. Elisabeth de Dieu, Cornelis de Lange de Jonge f 142.2. -, de Hr. burgermeester Cornelis de Lange f 42.11.8, Bonavontura de Lange f 23.9. -, Charlo Dati te Florence f 226.10. -, de heer Heugh ambasadeur van Deenmarken f 432.16. -, Dr. Daniel de Dieu, Jonker van Jaersvelt (verscheyden sonder prijsen), Otto Menkenius tot Leypsigh, Wolffgangh Andreas Endter f -.19.8, monsieur Belmonte f 118. -, Johannes Eylbracht tot Nimwegen (dan hier in steeken f 300. - voor kostgelt die sijn vader segt behoorlijk bet. te hebben en quittantie te kunnen toonen, soude also dese partije f 300. - minder wesen), Justus Beernincks kinderen, de Hr. Fredrik Benedictus Carpzes tot Leypzigh f 126.4. -, de Hr. Johan Baptista van Steenbergen in sijn leven raad fiscaal tot Mechelen f 3.14. -, Thomas Hijde bibliothecaris tot Oxford, Bernardus Scholten f 3.8. -, Wolfsbergen ofte Louis Elseviers erffgenamen, Dr. Wijdner te Creutsenach f 147.4.12, monsieur le Moine tot Leyden f 13.11. -, de Hr. Schade f 73.3. -, monsieur Gorin de St. Amour, Moeye Maria Elsevier, Mons. Durval tot Bergen in Henegouwen f 56.18.8, Leibnits bibliothecaris te Hanover, Frederik Beerninck, Willem van Doeyenburgh, de Hr. Pieter Kloek f 34. -, de kolonel Storf f 31.3. -,
Samuel van der Helst f 85.12.8, de professor Dinghenus tot Loven, Simon en Louis de Sousa f 365.7.-.
Uytstaende schulden getrocken uyt het Franckforder schuldboek rakende desen boedel alleen en int geheel: Petrini hairedes tot Basel f 26.16. -, Martin Muller tot Naumburgh f 25.2. -, Herman Velsteyn (dogh is een doode post te rekenen) f 68.2. -, Josias Felgibel te Breslau f 42.11. -, Paulus Furst wed. tot Nuremberg f 87.16. -, Leonard Chouet (in boeken f 39.1. -), Balthazar Kuhn (in boeken f 2.6. -), Johan Breyers wed. en consorten f 39.14. -, Johan Widerfeld erven (in prijs f 13.7. -) f 28.15. -, Salomon Reyher f 25.7. -, Timothei Ritsch erffgenamen f 47.5. -, August Johan Becker f 21.17½. -, de baron van Boineburgh f 10.10. -, Johan Nauman (voor rest Hollands f 22.17.8) f 13.15. -, Andreas Binge (in prijs f 43.10. -), Michiel Dernen f 9.2. -, Job Wilhem Fincely erffgenamen (f 2.14. -). Joh. Grossens hairedes f 49.12. -, Anton Gunther Swaertfeger f 18.10. -, Henningh Grossens erffgenamen f 10.8. -, Johan Peter Zubrod (in prijs f 94.11. -), Georgh Wolff (Hollands f 105.12. -:) f 63.8. -, Johan Luderwalt (wegens twee wisselbrieven belopende tweehondert en eenige rixdaalders), Johan Bielke f 64.18. -, Thomas Matth. Gozens erven (prijs f 9.19. -) f 4.19. -, Johan Martin Hallervoort (prijs f 2.18. - en Hollands f 143.16. - doen Duyts gelt:) f 86.5.2, Martin Gabriel Huebner f 64.11. -, Johan Eberhard Zetzner (prijs f 17.7. -) f 44.19. -, Hans
Christoph Kanitsch f 40.10. -, Benyamin in Hempel f 13.12. -, Joh. Theodore Fleyscher (prijs f 13.14 &) f 99.1. -, Joh. Godfried Zubrod f 43.6. -, Michiel Rusworm (in prijs f 58.6. -) f 50.3. -, Mag. Otto Faber f 3.15. -, Johan Conraad Emmerik f 21. -, Fredrik Luderwalt f 48.5. -, Johan Fritschens wed. f 155.17. -, Frederik Knoch f 24. -, Pieter Ketteler f 3.4. -, Tobia Mery erven & Elerd Schumacher f 342.5. -, Jeremias Schrey & Meyer f 58.2. -, Johan Zieger f 63.3.2, Johan Jacob Bodmer f 6.11. -, de Cheurvorst Paltsgraeff (Holl. 64.0.8 zijn Duyts gelt:) f 37.18. -, Johan Adam Kastner (in prijs f 9.8. -). Friderick Wilhelm Schmuck f 51.13. -, Johan Herm. Weyer f 3.15. -, Eman. Konig en Soonen f 14.6. -, Johan Albrecht Dolhoff f 14.4. -, Johan Georg Schwander (in prijs f 29.3. -), Godfried Schultsen f 34.9. -, Gabriel Torman f 29. -, Johan David Zunner (heeft aengenomen te betalen aen Frans Malopert voor reek. van dit sterffhuys van f 110. -, daer van nogh geen advijs hebbe off betaelt is off niet, deselve betaelt wesende moet nogh betalen in de aenstaende misse) f 238.2. -, Simon Pauli (is voor rest schuldigh ten minste nogh f 1500. - Hollans sijnde in Duyts gelt:) f 1900. -, Nicolaas Forster f 15.6.2, Johan Georgh Wildeysen f 9.11. -, Johan Michel Rudiger f 3.10. -, Wolf Morits & Joh.
| |
| |
Andr. Endter erven f 198.3.2, Daniel Gorlin f 15. -, Engelbert Kinckius f 24.2. -, de weduwe van Paulus Furst f 117.12.½, Michiel & Johan Friderigh Endter f 111.2.-.
Uytstaende schulden getrocken uyt het schultboek get. met de letter A rakende Louis en Daniel Elsevier elk voor een gerechte helfte: Michiel Feremans in den Briel, Jan Pietersz Kuypen f 9.5.8, Gerrit de Lange f 58.6. -, Thobias Silverlingh te Cleef f 699.5. -, Jores François tot Leuven f 100. -, Jan Takens tot Groningen f 128.15. -, Samuel Harinckhoek f 96.12. -, Nicolaes van Ravesteyn (de man is doot en te niet), Jan Paulusen Versparen tot Swol f 115.10. -, Abraham Pantinus f 52.4. -, Fincent Caymar tot Dordrecht f 6.16. -, Johannes Duringh tot Franeker f 101.1. -, Philip Brigs tot London f 1031. -, de weduwe van Theunis Jacobsz f 69.2. -, Octaviaen Pulleyn te London (alsoo de man insolvent is gestorven soo is niets van hem te halen), Cornelis de Leeuw alhier (langh doot), Nicolaes Hercules te Leyden f 8.8. -, Hendrik van Bronkhorst tot Zwol f 13.16. -, Jean Misson tot Middelburg f 39.9. -, Samuel Brown in den Haegh (naer Engeland vertrocken en daer gestorven), Hendrik Doncker, Jan Wilting tot Amsterdam (dan dese man is gestorven en bedorven) f 21.18. -, Lambert Paspoort (langh gestorven en verdorven), Paulus Matthijsz, David van Wesel f -.14. -, de wed. Colom f 9.1. -, Hendrik Prins (open rekeningh, dan is doot en sijn boedel onder benefitie bij Elis. Wijerstraten aenvaert, die mede is gestorven en wiens boedel mede onder benefitie geaenvaert is), Robbert Broun tot Edenburgh f 89.18. -, Christoffel Wenckstern tot Stockholm f 1400.12. -, Joan Collen tot Groningen, Jean Matth. Hovius te Luyck, Jean Berthelin te Roaen, Casparus Commelijn, Gillis Cock, Michiel Cubach te Luneburgh
f 383.16. -, Peter Cohler te Bremen f 599.4. -, Joost Kohler ibidem Junior f 518.13. -, Nicolaes Herrevelt te Nimwegen f 175. -, Theodore Falckeysen in boeken f 20736.11. -, Theodore Falckeysen in boeken netto f 136.13. -, Theodore Falckeysen in gelde f 3371.15.10 (dese man is te Basel door de justitie gerecht ende zijn goet geconfisqueert), Jan Pietersen tot Norden f 178.3. -, Johan Georgh Schwander te Osnabrugge (die man scheijnt iets te moeten hebben over boeken in commissie gelevert, dan geloven geliquideert te wesen, alsoo noyt tot Frankfort daerom heeft gesproken), Adriaen van Damme tot Uytttrecht f 15. -, Jasper Goris tot Dordrecht f 74.15. -, Combi & la Nou te Venetiën f 33.3. -, Johannes Crucquius te Enkhuysen f 42.15. -, Abraham de Wees, Daniel Cock tot Embden f 31. -, Jeremias Mamphras tot Stettin f 55.14. -, Ernestus Back f 23.6. -, Juan de Ribera te Sevilien f 560.15. -, Menno Scipiones tot Norden f 33.6. -, Joris Buys in de Wolvestr. f -.18. -, Pieter Niellius f 6.10. -, Pierre Chouet te Geneve (ll. 301 Frans gelt sijn gelden soo tot Franckfoort betaelt sijn geworden en misschien voor goederen die in het facteurboek sijn aengetekent en hier vergeten over te dragen), Willem van Beaumont f 5.11. -, Georgius Hoffman tot Lubeck f 722.18. -, de Hr. Joan Blauw (staen onafgerekende rekeningen).
Uytstaende schulden getrocken uyt het schultboek getekent met de Letr. B rakende Louis ende Daniel Elsevier yder voor een gerechte helfte: Joost Pluymert, Cornelis Jansen, Hendrik Tyarcksen de Vries f 3.10. -, Joannes Cost te Deventer, Reynier Laurens tot Embden f 58.18. -, Guilliam Meys tot Nimwegen f 35.2. -, Johan Wolfert van Bulderen in den Haage f 51.1. -, Arent Woutersen tot Harderwijk f 227.3.8, Borde & Arnoud & Rigaud te Lyons, Barbier, Gurin & Comba te Lyons (voor rest in boeken ll. 278.3. -), Jaques van Meurs te Antwerpen, Johannis Goris, Jacobus van Borrevelt, Simon van Rhee tot Deventer f 288.1. -, Hendrik van Soest tot Antwerpen f 70. -, de wed. Huysmans tot Groningen f 99.17. -, Hieronymus Nempe tot Löven, Johan Valentin Rhete te Stettin f 103.14. -, Dirck van Bom tot Lijden f 54.6. -, Hendrik Beetken alhier (is niets van hem te halen), Centurion Lucas te Rouaen f 28.2.8, Gerbrandt Schagen alhier, Johannes Brouwer tot Uyttrecht f 14.9. -, Jean Marcus f -.12. -, Joachim van Frijlingh te Groeningen (is gefalyeert), Jean Gillot tot Groningen f 111.10. -, Robbert de Ninville te Parijs f 211.4. -, Conradus Cronenburgh tot Uyttrecht f 159.4. -, Augustinus Johan Becker te Lubeck f 16.16. -,
| |
| |
François Vivien te Brussel f 18.10. -, Joost Broersen Appelaer, Carlo Dati te Florence f 33. -, Johannes van den Bergh, Thomas Kusus weduwe tot Gottenburgh f 3.10. -, Herman Rinkenraad tot Uyttrecht f 29.12. -, Elias Ratelbandt alhier f 1.10. -, Abraham Andrisen tot Dordrecht f 56.9. -, Warnaer Rijsbeek tot Appingendam f 65.1. -, Eliseus Weyerstraten f 25.12. -, de wed. van Frans Moyaerd in boeken f 3.18. -, Jan Mommaert te Brussel f 96.16. -, Thomas Dicas(?) tot London f 407. -, Jean Lesnier te Saumur f 140.18.8, Mons. Sommaville te Parijs, Hendrik Versteegh f 27.5. -, Simon Piget te Parijs f 127. -, Hendrick Curio te Stockholm f 135.19. - (daertegens moeten de boeken aen ons in commissie gesonden wederom worden verantwoort belopende f 665. - in prijs), Gillis Chappin tot Rochel f 54.10. -, Hendrik Streel tot Luyck f 69.12. -, Thomas Horn te Leyden f 9.1. -, François Muguet te Parijs (in boeken f 217.10. -), Gooswijn van Duyn te Tiel f 62.8. -, Compagnie van den Nederlantse Bijbel (f 3.3. -. Dan ik vermeyne uyt de papieren gehouden over het drucken van desen bijbel en reekeningen daerover gedaen te kunnen sien dat se verrekent sijn en door juffr. Elsevier hebben moeten goet gedaen worden) f 36.16.-.
Uytstaende schulden getrocken uyt het studentenboek rakende Louis en Daniel Elsevier yder voor een gerechte helfte: de Hr. Klenck f 3.12. -, Isaac de Grutter tot Mastricht f 111.9. -, Monsieur Resif f 2. -, doctor Jacobus Martinius te Dansick f 10.6. -, de Hr. Franciscus Jacobus Cockius f 25.1. -, doctor Arnoldus Corvinus, Alexander Tollius professor tot Harderwijck f 12.10. -, D. Peterus Serrarius f 14.6. -, de Hr. van der Burgh f 20.18. -, de Hr. ten Grotenhuys f 15.19. -, monsieur de Courcelles f 21.19. -, Mons. de Courcelles a Noortwijk f 6.7. -, Mons. Stalpaert ijsercooper, Johan Hopfius predicant van de Lutherse gemeente tot Hoorn f 21. -, David Nassi (dese man is na America met vrou en kinderen vertrocken) f 151.3. -, Matthias Dogen, de Hr. Schrevelius rector scholae tot Leyden f 48. -, de Hr. Johan Oly rector tot Purmerent nu tot Sardam f 7.15. -, de Hr. Graaswinkel in den Haegh f 1.10. -, Do. Beuseus predicant te Nieuwenhoven f 17.18. -, Hieronimus Christianus predic. tot Wermenhuysen f 112.14. -, Martinus Crusius Luyters predicant tot Edam f 8.2. -, monsieur Grevius f 124.14. -, Isaacus Vossius, de Hr. commissaris Six f 1. -, Corn. Vergeer f 6.5. -, Pieter Elsevier te Uyttrecht, Grietye Elsevier tot Gouda, Justus Elsevier tot Naarden, Adriaen Elsevier, Philip Charles f 6.11. -, Cornelius van Voorden te Middelburgh f 9. -, de Hr. Dr. Wullen f 46.16. -, Gualterus Homma f 16.5. -, Christiaen Gravius spraakmester in de Nes in de Vergulde Roos f 51.19. -, de Heer
Saeckma f 15.10. -, messieurs La Lande f 10. -, mons. Chappuzeau f 2.10. -, Erasmus Bartholinus tot Coppenhagen f 17.4. -, Adriaen Trip f 18.2. -, Do. Paets predicant tot Reynsterwou f 12. -, Do. Bubenius predicant tot Sevenhoven f 16. -, Peresius te Loven f 10. -, Stephanus van Teffelen in de Nes bij prof. Faber f 22.9. -, Nathanael Duef tot Leyden f 365. -, de Hr. Professoor Arnoldus te Franeker, Dr. Abraham Muntingh te Groeningen f 6.18.8, Mons. Lauterbuch (dese man was steekint en is insolvent gestorven) f 5.3. -, de Hr. Rodenburgh int Blauwhuys f 20.10. -, Roosterman te Nimwegen f 16.10. -, Professoor de Grauw te Franeker f 25.10. -, Oomius te Purmerland f 28.14. -, de Hr. van Leeuwen tot Leyden f 45. -, de Hr. Arnold Gijsbert Pagestecher tot Benthem f 101.9. -, Do. Montanus predicant tot Schoonhoven f 7. -, de Hr. Anselmus tot Antwerpen f 210.5. -, Georgius Muller op de Keysersgracht f 2.8. -, de Hr. Jacob Wermelskerk burgermeester tot Norden f 10.18. -, Mons. Givery apothecaris f 4.10. -, Gualtherus en Jacobus Zeeman van Enkhuysen f 38.12. -, Adamus Olearus te Sleeswijk f 4. -, Seignette a la Rochelle f 7.18. -, de Hr. Johan Stalsprenger in den Ham f 25.16. -, Mons. Chaluel f 8.15. -, Nicolaes de la Halle f 109.1. -, Honywod f 99.7. - en f 6. -, de Commandant Swerin tot Colbergh f 92.8. -, Nicolaes van Royen f 3.18. -, Larcebaut tot Bourdeaux f 12.12.-.
Liquide gelderen: In banco f 2118.10.8; van boeken bij Hackius tot Leyden in de auctie vercoft
| |
| |
f 3854.14. -; schilderijen van den boedel publicquelijck int Heere Logement vercoft f 749.15. -; de Nederlandse bijbels in de Zon mede publicq vercoft f 2872.15. -; de Franse bijbels sijn in de Hantbooghs Doelen publicquelijck vercoft f 7390. -; de gegoten letteren aldaar vercoft f 2244.11.8; de lettergieterij aldaar vercoft f 4200. -; de papieren in 't sterffhuys publiquelijck vercoft f 3569.1.8, de tuyn in de Diemermeer op 18 juny publicquelijck vercoft (koper Isak Abarbanel) f 1525. -; van dit alles moeten nog de onkosten worden afgetrokken. François Malpart tot Franckfurt heeft nog onder zich 570 rijksdaalders ontvangen van Bernard Scholten wegens boeken aldaar op de Paasmis 1681 verkocht.
Illiquide actien voor den boedel: het geld, dat dagelijks inkomt en door Barbara Elsevier, die ook de huishouding ervan betaalt, wordt verrekend, daar de voogden buiten de stad wonen; de nog niet gescheiden landerijen in Vlaanderen en de Pfalz, gedeeltelijk van de voorouders van Daniel Elsevier afkomstig; het aandeel van de overledenen in de nalatenschappen van Louis Elsevier (waaraan ze echter ook veel schuldig waren), van Wilhelmina Beerninck, weduwe van Johannes de Bruyn, professor philosophie te Utrecht, en van Maria Elsevier, weduwe van Andries Helerus.
4-8-1681 verklaren de voogden voor not. Stafmaker Varlet, dat verschillende boekverkopers geprotesteerd hebben tegen de condities van de veiling der nagelaten boeken, eigen sortering en verder assortiment, welke reeds gedrukt zijn. Om hen niet af te schrikken hebben zij daarom de condities voor de boekverkopers van Amsterdam en de Zeven Provinciën gewijzigd. Zij, die beneden f 500. - kopen, zullen 14 dagen, zij die boven f 500. - kopen 4 weken voor collationeren krijgen. Wanneer eventuele deffecten niet kunnen worden aangevuld, zullen de verkopers alles terug kunnen nemen. De koper van de jongste partij mag, zo hij wil, de resterende exemplaren voor dezelfde prijs overnemen. De koper van een gehele druk zal het recht van copie en eventueel van privilege erbij hebben, evenals platen, figuren, deffecten etc. Betaling bij koop beneden f 300. - binnen 6 weken, beneden f 500. - binnen drie maanden in 2 term., beneden f 800. - binnen 6 maanden in 2 termijnen, beneden f 1500. - binnen 1 jaar in 4 term., beneden f 2000. - binnen 1½ jaar in 6 term., beneden f 2400. - binnen 2 jaren in 8 term., beneden f 3200. - binnen 3 jaren in 12 term., beneden f 4500. - binnen 4 jaren in 16 term., beneden f 6000. - binnen 5 jaren in 20 term., boven f 6000. - hetzij in 12 term. van 6 maanden, hetzij in 24 term. van 3 maanden. Bij wanbetaling 5% interest. Bij contante betaling een korting van 6% pro rato de tijd. De kopers moeten één of meer borgen stellen en binnen acht dagen het gekochte lichten en een notariële obligatie verlijden. Indien ze dit niet doen, zullen de verkopers tot hun kosten en schaden opnieuw mogen opveilen. De boeken zullen worden verkocht naar de volgorde van de catalogus, behalve de boeken, die nog op de pers zijn en
onvoldrukt en het Corpus juris in folio en octavo, daar hiervoor andere condities zullen gelden, die apart zullen worden voorgelezen aan het einde, wanneer deze boeken worden geveild. De gedrukte condities zullen op de veiling worden voorgelezen, daar ze wèl zullen gelden voor de boekverkopers, die buiten de Geunieerde Provinciën wonen. (N.A. 4741, 474). Volgens Graevius bracht de veiling f 120000. - op (Willems CCXLV); stellig was dit in feite veel minder, daar dit het totaal van de boekverkopersobligaties moet betreffen.
19-2-1682 obligatie voor idem van Andries Vinck van f 2935.7. - voor boeken gekocht op veiling van 4-8-1681, te bet. in 4 halfj. term. (N.A. 4742, 60).
20-2-1682 obligaties voor idem van Hendrik en de wed. Dirk Boom van f 15547.9.14 (12 halfj. term.), van Willem Goeree van f 3745.-.8 (16 driemaand. term.), met verklaring van Willem Goeree, dat hij op de veiling van 2-9-1682 nog voor f 107.12.8 heeft gekocht (N.A. 4742, 61 en los).
20-2-1682 obligatie voor idem van Hester de Weer, weduwe J. van Someren, van f 13477.3. -, te bet. in 12 halfj. term., met een afspraak over de betaling bij eventuele aankoop op een volgende
| |
| |
veiling. Deze obligatie is mede ondertekend door Pieter van Someren, J.J. van Waesberge, Gillis J. van Waesberge, Hendrik Boom, Abraham Wolfgank, en Johanna Veeris, weduwe Dirk Boom. Op 29-9-1684 verklaart Joan Blaeu, dat hij mede ingelaten is voor f 4955. - voor een portie in het Corpus juris, dat zij met Daniel Elsevier in compagnie hebben gedrukt, waarvan nog 8 halfj. term. moeten worden betaald. Met aantekening over de afbetaling van de 12 term. sedert 8-9-1684 aan de voogden van de kinderen van J. van Ravesteyn, tot 1689 toe. (N.A. 4742, 63).
27-6-1682 acte voor idem, waarbij Nicolaes Muys van Holy en Joannes Hooft worden gesteld tot arbiters in een geschil tussen Hendrik Wetstein en de wed. Jan Jacobsz Schipper met de voogden. De uitspraak, die bijgevoegd is, luidt dat de verrekening van de door Wetstein op de veiling aangekochte boeken zal kunnen geschieden met een obligatie, die de weduwe Schipper ten laste van de boedel heeft. (N.A. 4742, 291).
8-10-1682 verklaring voor idem van Jacob de Zetter als boekhouder van de likwidatie van de boedel (N.A. 4742, 477, zie ook Willems CCXV).
19-12-1682 verklaring voor idem omtrent geschillen tussen de voogden (N.A. 4742, 626).
21-12-1682 kwitantie voor idem voor Albert Magnus voor betaling van f 1356.2.8 voor boeken gekocht op de veiling van 17 november, in feite van f 1558.12. -, maar met aftrek rabat en vergoeding voor deffecten in een stedenboek (N.A. 4742, 629).
30-12-1682 verklaring voor idem over de afgifte van sleutels van de kist met effecten aan de gecommitteerden uit de crediteuren, Mr. David Doorninck en Hendrik Corff (N.A. 4742, 637).
31-12-1682 aanzegging door idem aan crediteuren om hun vorderingen op te geven, en wel aan Elisabeth Pelt, wed. Mr. Paulus Bisschop, aan Joannis Verboom, getr. met Elisabeth Bisschop, aan Sara en Elisabeth Elsevier, aan Mr. David Doorninck voor zichzelf en voor de erfgenamen van Joannes van Ravesteyn, aan Margaretha Schagen, weduwe van Mr. Laurens van der Hem, aan Levinus Vincent voor zichzelf en voor de wed. Balthasar Moretus, aan Hendrik Corff en Paulus Gijsberts in Comp., aan Jean du Peyrou en aan Joannes en Gilles Janssonius van Waesberge voor de erfgenamen van Joannis Janssonius en Eliseus Weyerstraten (N.A. 4742, 639).
21-5-1683 kwitantie voor idem van Cornelis Tromp voor uitbetaling van f 6000. - kapitaal en f 720. - rente volgens vonnis van 18-9-1682 ten laste van de boedel (N.A. 4743, 232).
9-8-1683 obligaties voor idem van Hester de Weer, wed. J. van Someren, van f 1866.6. -, van Joannes en Gillis Janssonius van Waesberge van f 1850.8. -, van Abraham Wolfgang van f 2496.4. - en van Hendrik Boom en Johanna Veeris van f 1269.9. - voor boeken, gekocht in de veilingen van 2 sept. en 17 nov. 1682, alle te betalen in 12 halfj. term., in aansluiting op de condities van de obligaties, door hen verleden op 20-2-1682 (die van de Waesberge's en van Wolfgang zijn niet bewaard), met telkens onderlinge borgstellingen (N.A. 4743, 376-383 en 430-432).
16-10-1683 acte voor not. J. du Hue over verrekeningen tussen de erfgenamen van Louis Elsevier en de erfgenamen van Daniel Elsevier (KS 1264). Het is mogelijk, dat het protocol van not. Stafmaker Varlet nog belangrijke acten over de afwikkeling van de boedel bevat. De index begint echter pas met mei 1691. Op de namen van de voogden van die jaren, Jacob Haringh en Hendrik van Aken (zie R.A. 766, 118vo 24-5-1689), vond ik 1691 etc. niets. Over de totale opbrengst van de nalatenschap vermeld ik iets bij Bijzonderheden.
| |
Uitgeverij en drukkerij
Over dit onderwerp is sedert 1822 een reeks van geschriften verschenen. Voor een litteratuuropgaaf uit recente tijd verwijs ik naar D.W. Davies, The world of the Elseviers 1580-1712, 's Gravenhage 1954, en naar een vertaald artikel van H. de la Fontaine Verwey, Die Elseviers und die Niederländische Buchdruckerkunst im goldenen Zeitalter (Imprimatur XII 1954-1955, 71-77), oor- | |
| |
spronkelijk verschenen als ‘De Elseviers en de Nederlandse Boekdrukkunst in de Gouden Eeuw’ ter inleiding van een catalogus van de ‘Tentoonstelling van de Olm tot de Roos, Haarlemsche Vleeschhal MCMLII’. Ik zal daarom niet nader op de uitgaven in gaan. Bij enkele boekverkopers, zoals o.a. Pieter le Grand en Abraham Wolfgang, zal ik de relatie tot de Elseviers bespreken. Slechts één punt wil ik hier nog aanroeren en wel, wanneer de boekhandel en drukkerij van de erfgenamen werd stopgezet. Daar van de Amsterdamse Courant en van de Haarlemse Courant geen exemplaren van 1681 en 1682 zijn bewaard, kan ik geen advertenties van de veilingen geven. Ik kan dan ook niet zeggen, of de drukkerij bij een van de bovengenoemde veilingen is verkocht. De enige tijdsbepaling wordt gegeven door de ondertrouwacten van de dochters. Op 26-3-1682 bij de ondertrouw van de oudste dochter, Barbara, woonden de kinderen nog op het Water, op 18 december 1682 bij de ondertrouw van een jongere zuster op de Keizersgracht. De drie andere zusters trouwden in 1684 en 1686 van de Rozengracht uit. In ieder geval zijn de zaken dus in 1682 stopgezet, misschien met 1 mei, de gebruikelijke verhuisdatum, misschien na de laatste veiling van 17 november.
| |
Bijzonderheden
Aangezien Willems zich vergist (CCXLIV) bij zijn opgaaf van de kinderen, geef ik hier over hen enige bijzonderheden. De oudste zoon Bonaventura was jong gestorven. De tweede zoon, Louis, trouwde in 1684 met Johanna de Roos. Op 2-9-1693 werd hij bij de Desolate Boedelskamer (209, 35) aangegeven. Uit de afwikkeling blijkt, dat hij als vaderlijk erfdeel niet meer dan ruim f 4000. - had gekregen, waarvan de voogden van 1681 tot 1684 f 1800. - voor hem hadden uitgegeven. De nalatenschap van Daniel Elsevier en echtgenote zal dus tenslotte ruim f 32000. - hebben bedragen. De jongere broer, Daniel, vertrok op 22-jarige leeftijd in 1694 als korporaal in dienst van de O.I. Compagnie naar Indië. Op 29-9-1694 gaven zijn broer en zusters toestemming hem f 600. - uit te keren uit de goederen, nagelaten door zijn ouders. (R.A. 772, 8vo). Vijf van de 6 dochters trouwden, Barbara met Jacob Haringh, Sara met Jacobus de Roos, Anna met Johannes Serwouters, Maria met Mr. Gerbrand Elias en Margaretha Wilhelmina met Michiel de Roos, terwijl Cornelia ongetrouwd bleef.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd