De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 3. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven A-M

Ceinglen (Gabriel de).... - 1684, Geref.?

Leven

Geb. vermoedelijk Angers uit de familie Urvoy, heren van Saint Glen (hij tekent echter de Ceinglen), begr. Nieuwe Kerk 25-2-1684, tr. 's Gravenhage Geref. Kerk 10-6-1669 Maria Patoillat, st. Rotterdam.

19-2-1684 test. voor not. Pieter de Wit (N.A. 4963, 85).

Adressen

1684 N.Z. Achterburgwal drie huizen van de Molsteeg, 1685 N.Z. Achterburgwal naast de Ster.

Uitgeverij

1683 (of eerder) tot 1685 gaf Gabriel de Ceinglen, later zijn weduwe de Nouvelles solides et choisies uit (Hatin 155), waarover de Engelse gezant op 16-3-1683 een klacht indiende (KS 1510). In het Br. M. zijn nog exemplaren van 1689 bewaard (937 a. 14 (51)). Of de Nouvelles Raissonnies/Du 14 Mai 1682, bewaard in Stockholm, hier iets mee te maken hebben, kan ik niet zeggen.

10-4-1684 schreef Bayle aan zijn broer: ‘Ce que vous appellez lardons, s'appelle ici la Gazette burlesque qui est dans le dernier mépris. Il y a d'autres petites feuilles de nouvelles raissonnées en prose dont l'auteur s'appelloit S. Guislain, qui faisoit aussi une gazette en françois et en prose sous le titre de Nouvelles solides et choisies. Il est mort depuis quelque tems. On m'a dit que sa veuve continuë la même chose’. (Lettres 1739). Ook in een brief van 18-1-1685 aan Lenfant betoont Bayle zich weinig enthousiast over deze Nouvelles, toen geschreven door Noel Aubert de Versé, Fleurnois en anderen (O.D. IV, 616).

29-8-1684 worden de wed. Gabriel Gelijn en Jacobus Hardenberg ‘over 't drucken en divulgeren van verscheide nouvelles’ door de schout gedaagd. (Schoutsrol).

16-7-1685 exemplaar van de courant van Swoll (Gem. Archief WW 0228) heeft achterop genoteerd: ‘Mijn Heer Shelton versoek ik UEd. hiervan kennisse te geven ende Juffrouwe Ceinglen wonende op de Nieuwe Sijds Aghterburghwal naest de Star. V Or. H. Bull’. (H. Bull was de Engelse consul te Amsterdam, vergel. Knuttel 12328).

19-11-1686 werd de ‘wed. S. Geleyn, Franse courante druckster’ 3 jaren de stad ontzegd en 200 zilveren ducatons boete opgelegd door de schout. (Schoutsrol).

[p. 63]

Uitgeverij te Rotterdam

Als opvolger van Jean François du Four vestigde de weduwe de Ceinglen zich te Rotterdam. Van 15-12-1689 dateert een Gazette de Rotterdam chés le Veuve de Saint-Glain avec privilege (Van Stockum Librairie 122-123). Op 5-12-1690 schreef Bayle aan Minutoli over haar: ‘On n'a pas conseillé à notre gazetiere de Rotterdam, la Veuve Saint Glain, d'insérer cette réponse (van Mr. Amelot op een Harangue van Valckenier); parce que nos réfugiez n'aiment pas à voir les choses où la France paroît parler vigoureusement, et récriminer avec insulte’. (O.D. IV, 646, zie ook Gigas I 574). Op 24-8-1691 gaven de Staten van Holland aan de weduwe van Gabriel de Saint-Glain privilege voor de Gazette de Rotterdam (KS 1518 en Hatin 165), later aan haar zoon.

Bijzonderheden

Madeleine Francès wijdde in La Revue des sciences humaines 1955, 407-420, een uitvoerige studie aan hem met de titel: ‘Un gazetier français en Hollande: Gabriel de Saint Glen, traducteur de Spinoza’. Hij was niet alleen de vertaler van het Tractatus theologico-politicus omstreeks 1670, dat in de loop der jaren onder verschillende titels het licht zag, maar ook de schrijver van de Vie de Spinoza omstreeks 1679, dat aan J.M. Lucas werd toegeschreven. In dit artikel vindt men interessante mededelingen over Ceinglen's relatie tot de Prins van Oranje, die hem, aanvankelijk kapitein in het Statenleger, naar Amsterdam moet hebben gezonden. Wanneer dit precies geschiedde, blijkt niet; wel staat vast, dat nog in 1673 een zoon van hem in den Haag werd geboren. Bij zijn dood noemt de Parijse Mercure galant hem ‘domestique du Prince d'Orange’. Madame Francès publiceert een brief van 19-12-1684 van de weduwe aan Bayle, waarin zij uit naam van een ‘personne de la première qualité’ hem verzoekt een schrijver aan te wijzen voor ‘un livre de réflexsions sur ce qui s'est passé depuis quelques années dans les cours de l'Europe’. Tenslotte deelt Desmaiseaux bijzonderheden mee over Ceinglen, die hij van een zekere Mr. Morelli heeft gehoord. (Bayle O.D. IV, 570, zie ook Oeuvres de St. Evremond V 1726, 274 en 275).