De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 3. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven A-M

Brigode Dubois (Arnold Joseph de),.... - 1741, Oud-Katholiek

Leven

Geb. Lille, st. Amsterdam 24-4-1741 (1ste kl.), begr. te Warmond.

1751 collaterale successie voor de helft van een huis f 7850.-.

Adressen

Blijkens de correspondentie van Quesnel woonde hij tot 1-5-1707 in de Jodenbuurt. Op 27-12-1706 schreef deze: ‘Je dois courir toute l'après-diner avec M. Lefèvre (schuilnaam voor de Brigode) pour chercher une maison pour nous. La nôtre est vendue à un juif, et on nous a signifié qu'il en fallait sortir, au premier de Mai prochain. L'usage est ici de donner cet avertissement un peu avant Noël, et, dans la semaine de Noël, il faut, et avec une diligence, chercher une maison; car après ce temps, on n'en trouve guère de commode. Je suis fâché que nous soyons obligés de quitter une si jolie maison, dans le quartier de la ville le plus agréable, éloignée du commerce et du bruit, à fort bon marché, et au milieu des juifs qui ne sont point au fait de nos affaires. Nous n'en aurons peutêtre point une aussi agréable, et il faudra certainement en donner sept a huit cents florins, ce qui va à onze ou douze cents livres de France. Il faut passer par là ou se loger dans une autre ville, ce qui serait impossible à M. Lefèvre à cause de son commerce’. 24-1-1707 hoopt Quesnel een huis van Aubert te kunnen huren, om het goedkoper te maken zonder de tuin, waarin men wel zal mogen wandelen. Op 8-4-1711 schreef Quesnel weer te moeten verhuizen, hoewel ze nog een jaar huur hadden. Het huis is namelijk verkocht aan de schepen Muyssart, die hen gevraagd heeft eerder te verhuizen. Ze gaan nu naar een kleiner en duurder huis, maar met een mooie tuin, aan de overzijde van de gracht, huur f 700. -. 18-5-1713 wonen ze aan de Prinsengracht op de Groenmarkt en wordt een beschrijving daarvan en van het huis gegeven. (Quesnel II 276/77, 278, 312, 318 en 325). Op 16-2-1715 draagt Philip Emanuel Lefebure, wiens familie ook uit Lille afkomstig was, voor f 12500. - aan de Brigode de helft van een huis op de Keizersgracht tussen Leliegracht en Prinsenstraat (thans no. 160) over en 27-1-1746 een aantal andere familieleden de andere helft voor f 5000. - aan Reynier Wilkens, sequester van wijlen de Brigode. Op 21-10-1751 werd dit huis, waar eertijds Rijssel in de gevel heeft gestaan, voor f 15700. - overgedragen aan Josua van der Poorten (Kw. 4 H, 282, 5 P, 424 en 5 V, 129vo). Dit huis bewoonde de Brigode tot zijn dood toe.

Boekhandel en uitgeverij

De Brigode, die al sedert 1688 in de kring van Quesnel vertoefde, hield zich al vóór zijn komst in

[p. 46]

Amsterdam, in 1704, met de boekhandel bezig. In augustus 1701 kreeg hij een berisping van de aartsbisschop van Mechelen wegens verspreiding van ‘livres pernicieux’. Op 6-11-1706 informeerde Quesnel of in Engeland Katholieke boeken mochten worden ingevoerd of mochten worden gedrukt. (Quesnel II 112, 175 en 273/4). In februari 1707 schreef Quesnel naar Engeland: ‘Je vous avais demandé, monsieur, s'il y avait quelques mesures à prendre pour faire arriver sûrement des livres chez vous, surtout des livres qui sont faits par des catholiques et qui viennent de France originairement. Comme je n'ai point reçu de réponse, j'ai pris le parti d'envoyer la caisse de livres à M. van Rhijn, à Delft, au lieu que je l'aurais pu faire embarquer à Amsterdam sans détour. Quand vous aurez besoin de livres ou d'écrits qui se trouvent en ce pays ou en France, adressez-vous à moi, je vous en prie. M. Dubois mon ami, qui demeure avec moi, fait trafic de livres et a commodité pour avoir ceux qu'il n'aura pas.’ (Quesnel II 280). Over de boekhandel en uitgeverij van de Brigode in 1707 en 1708 zie men deel II in de correspondentie van de Lorme, die hem steeds Dubois noemt. Op 19-10-1709 schreef Quesnel naar Engeland: ‘M. Dubois vous fera tenir quelques nouveaux écrits de ce pays. Il y en a un qui contient trois Entretiens au sujet du décret de Rome contre les Réflexions du P. Quesnel sur le Nouveau Testament, approuvées par M. le cardinal de Noailles. On attribue ce livre au P. Quesnel, et cela me parait assez probable’. Op 22-10-1711 schrijft Petitpied, een van de andere huisgenoten: ‘Mr. l'abbé de Saint Tropez, qui parle de sept personnes réfugiées chez un libraire, est mal informé de ce fait. Le prétendu libraire est M. Dubois, qui fait imprimer et vend des livres; mais il n'a point de boutique, et il n'est point du corps des libraires de cette ville. Ces sept réfugiés se réduisent à deux: M. Dupuis (= Quesnel) et M. Gallois (= Petitpied). Mr. de la Place (= Fouillon), qui était le troisième, est présentement à Anvers.’ Op 28-9-1719 schrijft Quesnel naar Frankrijk: ‘Je suis fâché de n'avoir point de voie pour vous envoyer au moins, à Paris, les nouveautés de ce pays. Quelques libraires en ont. Ils les cachent pour eux’. (Quesnel II 303, 318 en 431).

13-2-1713 werd Dubois geciteerd om het gilde te kopen (G.A. 90), wat echter niet gebeurde.

15-12-1727 werd de Brigode Dubois aangegeven bij de Desolate Boedelskamer. Van 16-19-12-1727 en 24-1-1728 werd een inventaris opgemaakt. De inboedel op het klopjeskamertje hoorde aan Elisabet Dutingh toe. Wat de boekhandel aangaat, vond men het volgende: in de pakkelder een klein baaltje met gedrukte papieren, 6 pakjes met kleine blokjes staal om letters van te maken, 148 pakken gedrukte papieren, op 't kantoor een partij gedrukte papieren, op de 2 zolders pakken gedrukte papieren en gedrukte boekjes, op de vliering een boekbindersbankje en een handpersje. Van de gedrukte boeken en papieren zou nog een catalogus worden gemaakt. Op 15-9-1728 werd met de crediteuren (veel Oud-Katholieken) een accoord gesloten voor 50% over een som van f 149794.16.10 (Adriaan Wittert was borg).

19-7-1741 op verzoek van Pierre de Brigode de Cantaleu te Lille en van Raymond Freres te Namen, de voornaamste crediteuren, wordt Reinier Wilkens als sequester benoemd, 19-7-1753 gedechargeerd (R.A. 1170, 29).

9-14-4-1742 veiling van gebonden en ongebonden boeken van de overledene (G.A. 117).

20-9-1752 fiat van schepenen om alle gedrukte boeken, welke onverkocht zijn gelaten, omdat van terzijde ter kennisse van de sequester was gekomen, dat daarop diverse personen recht hadden gesustineerd, publiek te verkopen en de opbrengst op de Desolate Boedelskamer te brengen (R.A. 931, 136vo).

24-10 - 30-12-1752 kwitanties van crediteuren voor not. van Heel. De zuivere opbrengst van f 15947.12.8 wordt verdeeld naar rato van het accoord van sept. 1728. Pierre de Brigode de Cantaleu is de broeder en enige erfgenaam van de overledene (N.A. 12811, 896).

[p. 47]

Bijzonderheden

Arnold Joseph de Brigode Dubois noemde zich ook Jean Baptiste Amout Joseph du Bois de Brigode.

28-6-1706 schrijft Petitpied: ‘Je tâche de ne faire aucune dépense tant soit peu inutile. Notre ménage est bien réglé; nous ne faisons qu'un petit ordinaire, mais suffisant et convenable à notre état et bon pour la santé. Cependant nous dépensons beaucoup; car tout est ici extrêmement cher, et l'on est fort chargé d'impôts. Sans doute on vivrait ailleurs à meilleur compte; mais on a ici des agréments et des commodités qu'on ne trouverait point ailleurs. De plus le change est énorme, et nous perdons beaucoup sur l'argent qu'on reçoit de France. Je compte qu'il nous faut à chacun par an, en ménageant bien, sept ou huit cents florins. Il faut pour cela douze cents livres de France. Pour notre dépense de l'année dernière, pour le loyer de maison, la nourriture et autres frais que nous faisons en commun, nous devons chacun à M. Lefèvre, qui a tout avancé, cinq cent trente florins. Il faut, outre cela, du linge, des perruques, des habits; il survient des maladies: il faut pour cela deux ou trois cents florins’. Op 22-10-1711 schrijft Petitpied nogmaals, dat zij ieder minstens f 600. - per jaar uitgeven. Sedert zij een huis van f 700. - huur hebben, zijn zij verhoogd in alle lasten. (Quesnel II 258 en 318).

14-2-1713 de Brigode voogd over de kinderen van Pieter Jacob Lefebure (R.A. 2041).

1719 beschrijving van de samenleving op de Keizersgracht door Pierre Sartre, Voyage en Hollande fait en 1719 (Bulletin de la Société de Géographie de Lille, 1896, pag. 46).

15-10-1724 vond ten huize van de Brigode de bisschopswijding van Steenoven door Varlet plaats (Haarlemse Bijdragen V, 267-274, LXI, 240 en M.Th.J. van der Vorst S.C.J., Holland en de troebelen in de Hollandse zending 1702-1727, Nijmegen 1960, p. 221 en 248).