De kleine Johannes. Deel 1

[p. 83]

VII.

Kil en grauw was de morgen. De zwarte, glimmende takken, door den storm ontbladerd, weenden in den mist.

Over het natte, neêrgeslagen gras liep de kleine Johannes haastig voort, voor zich uit starend naar den kant, waar het woud lichter werd, als had hij daar een doel. Zijn oogen waren rood van 't weenen en strak van angst en jammer. Zoo had hij den ganschen nacht geloopen, alleen zoekend naar het licht, - met Windekind was het veilig thuisgevoel weg. In elke donkere plek zat het spook der verlatenheid, - en hij durfde niet omzien.

Eindelijk kwam hij aan den boschrand. Hij zag over een weiland, waarop een fijne, klamme regen langzaam neêrstreek. Er stond een paard midden in, naast een kalen wilgenboom. Het stond onbewegelijk met gebogen kop, en het water droppelde traag van zijn glimmende zijden en uit de saamgeplakte manen.

Johannes liep door, langs het bosch. Hij keek met matten, angstigen blik naar het eenzame paard en den grauwen regennevel en kreunde zacht.

[p. 84]

‘Nu is alles uit,’ dacht hij; ‘nu zal de zon wel nooit meer terugkomen. Nu zal het altoos voor mij blijven zooals hier.’

Toch durfde hij in zijn wanhoop niet stilstaan, - dan zou het vreeselijkste komen, dacht hij.

Toen zag hij het groote hek van een buitenplaats en een huisje, onder een lindeboom met helder-gele bladeren.

Hij ging het hek in en liep door breede lanen, waar de bruine en gele lindebladeren in een dikke laag den grond bedekten. Langs de grasperken groeiden paarsche asters en andere kleurige herfst-bloemen verwilderd dooreen.

Hij kwam aan een vijver. Daarbij stond een groot huis met lage ramen en glazen deuren. Rozenstruiken en klimop groeiden tegen de muren. Het was overal doodsch en gesloten. Half ontbladerde kastanjeboomen stonden stil rondom, en op den grond, tusschen het afgevallen loover, zag Johannes de glimmend bruine kastanjes blinken.

Toen week het kille, doode gevoel van hem. Hij dacht aan zijn eigen huis, - daar waren ook kastanjeboomen, en altijd ging hij in dezen tijd de gladde kastanjes zoeken. Hij begon plotseling te verlangen, - alsof hij een bekende stem had hooren roepen. Hij zette zich op een bank bij het groote huis en schreide zich rustig.

[p. 85]

Een eigenaardige reuk deed hem opkijken. Er stond een man bij hem, met een wit voorschoot om en een pijp in den mond. Om den middel had hij strooken lindebast, waarmede hij de bloemen opbond. Johannes kende dien reuk zoo goed: hij deed hem aan zijn eigen tuin denken en aan den tuinman, die hem mooie rupsen bracht en spreeuweneieren voor hem uithaalde.

Hij schrikte niet, - al was het een mensch, die bij hem stond. Hij vertelde den man dat hij verlaten en verdwaald was, en dankbaar volgde hij hem, naar de kleine woning onder den geelbebladerden lindeboom.

Daarbinnen zat de tuinmansvrouw en breide zwarte kousen. Over het turfvuurtje op de haardplaat hing een groote ketel water te koken. Op de vloermat bij het vuur zat een kat met gevouwen voorpooten, juist zooals Simon gezeten had, toen Johannes van huis ging.

Johannes werd bij het vuur gezet, om zijn voeten te drogen. ‘Tik! - Tik! - Tik! - Tik!’ zeide de groote hangklok. Johannes keek naar den stoom, die suizend uit den ketel vloog, en naar de kleine vlammetjes, die vlug en grillig om de turven huppelden.

‘Nu ben ik onder menschen,’ dacht hij,

Dat was niet naar. Hij gevoelde zich kalm en

[p. 86]

rustig. Zij waren goed en vriendelijk en vroegen hem, wat hij nu het liefste wilde.

‘Het liefste wilde ik hier blijven,’ antwoordde hij.

Hier had hij rust, en als hij naar huis ging, zouden er verdriet en tranen komen. Hij zou moeten zwijgen, en men zou hem zeggen, dat hij kwaad had gedaan. Hij zou alles terug moeten zien en alles nóg eens moeten denken.

Wel verlangde hij naar zijn kamertje, naar zijn vader, naar Presto, - maar hij droeg liever het stille verlangen hier, dan het pijnlijke, moeilijke wederzien. En het was, of hij hier aan Windekind kon blijven denken, en thuis niet.

Windekind was nu zeker weggegaan. Ver weg naar het zonnige land, waar de palmen over de blauwe zee heen-buigen. Hij wilde hier boete doen en op hem wachten.

Daarom smeekte hij de beide goede menschen, of hij bij hen mocht blijven. Hij zou gehoorzaam zijn en voor hen werken. Hij zou helpen den tuin en de bloemen te verzorgen. Alleen dezen winter maar. Want hij hoopte in stilte, dat Windekind met de lente zou terugkomen.

De tuinman en zijn vrouw dachten dat Johannes was weggeloopen, omdat hij thuis hard behandeld werd. Zij hadden medelijden met hem en beloofden hem, dat hij blijven mocht.

[p. 87]

Hij bleef en hielp de bloemen en den tuin verzorgen. Een slaapkamertje gaf men hem, met een bedstede van blauwe planken. Daaruit zag hij 's ochtends de natte, gele lindebladeren langs het venster strijken en 's nachts de donkere stammen heen en weer wiegelen, waarachter de sterren schuilevinkje speelden. Nu gaf hij namen aan de sterren en noemde de helderste: Windekind.

Aan de bloemen, die hij meest allen kende van huis, vertelde hij zijn geschiedenis. Aan de ernstige, groote asters, aan de kleurige zinnia's, aan de witte chrysanthen, die zoo lang bleven bloeien in het ruwe najaar. Toen alle andere bloemen dood waren, stonden de chrysanthen nog - en zelfs toen op een morgen de eerste sneeuw gevallen was en Johannes vroeg naar haar kwam kijken, staken zij haar vroolijke gezichtjes op en zeiden: ‘Ja, we zijn er nog! Dat hadt ge niet gedacht!’ Zij hielden zich goed, doch twee dagen later waren zij allen dood.

Maar in de serre prijkten dan nog palmen en boomvarens en hingen de vreemde bloemtrossen der orchideeën in de vochtige zoelte. Met verwondering staarde Johannes in haar prachtige kelken en dacht aan Windekind. Hoe kil en kleurloos scheen alles dan, als hij buiten kwam, de natte sneeuw met de zwarte voetstappen en de ratelende, druipende boomgeraamten.

[p. 88]

Alleen als de sneeuwvlokken uren en uren achtereen zwijgend waren nêergezegen, zoodat de twijgen bogen onder het aangroeiend dons, liep Johannes graag in de violette schemering van het sneeuwbe-schaduwd bosch. Dat was stilte, maar geen dood. En het was bijna schooner dan zomergroen, als het blinkend wit der gekruiste takjes tegen den helderblauwen hemel afstak, of als een te zwaar beladen struik het sneeuwloof van zich afliet glijden, zoodat het, tot een schitterend wolkje verstuivend, daalde.

Eens op zulk een wandeling, toen hij zoo ver gekomen was, dat hij niets om zich zag dan sneeuw en sneeuw-dragende takken, - half wit, half zwart - en alle geluid en leven verdoofd schenen in het glinsterend donzen hulsel, gebeurde het, dat hij een klein, wit diertje snel voor zich uit meende te zien loopen. Hij volgde het, - het geleek op geen diertje, dat hij kende, - doch toen hij het wilde grijpen, verdween het schielijk in een boomstronk. Johannes tuurde in de ronde zwarte opening waarin het verdwenen was, en dacht: ‘Zou dat Wistik zijn?’

Hij dacht niet veel aan hem. Het scheen hem slecht, en hij wilde zijn boete niet verzwakken. En het leven bij de twee goede menschen deed hem weinig vragen. Wel moest hij 's avonds voorlezen uit een dik boek, waarin veel over God gesproken

[p. 89]

werd, doch hij kende dat boek en las gedachteloos.

Den nacht echter na die wandeling in de sneeuw, lag hij wakker in zijn bedstede en keek naar het koude schijnsel der maan op den vloer. Daar zag hij opeens twee kleine handjes, die boven de beddeplank uitkwamen en zich stevig om den rand haakten. Toen verscheen de punt van een wit pelsmutsje tusschen de twee handjes, en eindelijk zag hij een paar ernstige oogjes onder hoog-getrokken wenkbrauwen.

‘Goeden avond, Johannes!’ zeide Wistik. ‘Ik kwam u even herinneren aan onze afspraak. Gij kunt het boekje nog niet gevonden hebben, want het is nog geen lente. Maar denkt gij er wel om? Wat is dat voor een dik boek, waarin ik u heb zien lezen? - Dat kan het echte niet zijn. Denk dat niet.’

‘Dat denk ik niet, Wistik,’ zeide Johannes. Hij keerde zich om en wilde slapen. Doch het sleuteltje wilde hem niet uit het hoofd. En als hij voortaan in het dikke boek las, dacht hij er bij, en hij zag dan duidelijk dat het niet het echte was.