Brieven aan Henri Borel

[p. 134]

LIV.

Walden, Bussum, 31 Aug. 1914.

Beste Henri, dank je voor je brief van 25 Aug. Wij gaan niet naar Wijk aan Zee uit zuinigheid. Het is hier nu trouwens ook mooi genoeg - als we er maar kunnen blijven.

Ik heb Rang een behoorlijke bom terug gezonden (400 pond Pikrine). Zijn positie is onhoudbaar, en als wij weer bijeen koomen, zal hij moeten kapituleeren. Ik stuur je de correspondentie deze week. Tenzij je hier komt.

Gutkinds psyche ken ik genoeg om te weeten hoe hij ongeveer denkt. Van Rathenau kreeg ik een zeer verstandig briefje, Landauer schreef in de Sozialist, voorzichtig, een beetje vreemd, maar toch begrijpelijk. Hoe Däubler en Buber voelen weet ik niet, maar ik denk toch wel ongeveer als wij. De opinie van Bjerre - en zeeker ook van Wijk - heb je geleezen.

Ik heb gisteren telegraphisch mijn adhaesie betuigd aan een protest weegens Leuven. Ik hoop dat je ook hebt meegedaan. Is van Suchtelen in den Haag? Zijn adres is Prinsevinkepark 42. Ga hem eens bezoeken en vragen wie het organiseert en wie er meedoen.

De Serviër Mitrinovic is in Londen en stelt zich beschikbaar voor alle organisatorische arbeid. Hij is deserteur en kan dus niet naar Servië terug.

Ik heb hem allerlei adressen opgegeeven, Kropotkin, Wells, Shaw, Archer, Upward.

Wij moeten nu al aan 't werk ter voorbereiding van wat er na de vreede te doen zal zijn. Daarom zooveel mogelijk contact zoeken. De intuitieven hier gelooven nog altijd vast aan een débacle voor Duitschland, ook physisch. Ik geloof dat het heilzaam voor

[p. 135]

hen zou zijn, maar ik neem aan dat ze physisch winnen en dan eerst hun moreele neederlaag zullen voelen. Ik zou ze hun zin geeven om te toonen dat ze er niets aan hebben. Maar een teegenslag in 't veld zou natuurlijk de volksstemming veel sneller doen omslaan. Wat je over Azië zegt vind ik heel gewigtig. Wij moeten ook nu reeds daaromtrent onze actie voorbereiden. Als jij de zaak daar goed inziet, dan kunnen wij enorm veel doen. Want niemand hier gelooft zooiets. Men vertrouwt die gasten, zooals de waard hier zelf is. En als ons inzicht dan het juiste blijkt dan is daarmee onze invloed verzeekerd. Ik zal ook Tagore nog eens schrijven.

Ik hoop dat hij, na den oorlog, de roepstem zal hooren en hier koomen. En ook Upton Sinclair, met wien ik nu geregeld correspondeer.

Aan mijn drama kan ik gelukkig voortwerken. In sommige uuren ben ik verlamd, door wat Bjerre de ‘Welt-angst’ noemt. Maar ik overwin dat meer en meer.

Kom je nog eens hier? Het is makkelijker voor jou dan voor mij om naar den Haag te gaan. Ik kan hier niet zoo goed gemist worden. Maar als ik iets zou kunnen uitrichten dan ben ik natuurlijk dadelijk bereid.

Ik hoop gaauw van je te hooren

F.v.E.