De Drossaert Clercx, eene omwerking van De Teuten in de Limburger Kempen

[p. 191]

XI Hoofdstuk.
Onder in den zak vindt men de rekening.

Denkst du der Vorzeit fröhliche Stunden, da wein and gesänge
Labten das biedere Herz, hoben den freieren Sinn?
Weinst du die Tage, da Rittersinn wohnt'in muthiger Seele?

Der Burggeist von justi.

Hadden de Teuten, sedert de laetsle gebeurtenissen in den Gouden Leeuw, zich eenige maenden lang werkeloos gehouden, de Drossaert giste, met grond, dat het slechts eene kalmte was, waerop doorgaens de felste stormen volgen. De man had in 't uitoefenen zyner ambtsbezigheden ondervonden, dat er niets gedaen was, zoolang er iets te doen overbleef. Aen zynen dienstyver moeten de menigvuldige afwezigheden worden toegeschreven, welke Anna zoozeer verontrustten en waerover zy zich met de oude Liesbeth menigmael onderhield, gedurende de lange winteravonden. Als hy zich verzekerd had, dat Onversaegd weêrom

[p. 192]

op de beenen was geraekt, deed hy dezen in het oog houden en al zyne bewegingen bespieden, zoowel op gene, als op deze zyde der Maes; hy wist zeer wel, dat daer de bende was, waer het hoofd zich bevond, zoo niet in haer bestaen, ten minsten in hare ontkieming. Het zou hem gemakkelyk gevallen zyn den hoofdman te vangen en te doen regten; maer hy wenschte al de pligtigen met den hoofdman in eenen trok te snappen. Na langwylige onderhandelingen, wist hy eenen der bende tot klappen te overhalen; het huis van Klaes werd hem niet alleen aengewezen als de vergaderplaets der bende, maer de dag en het uer zelfs, waerop zy te samenkomen moesten, het zy om te beraedslagen, hetzy om eenen vastgestelden strooptogt te ondernemen! Daer nogtans de verklikker tot de ondergeschikten behoorde, kon hy nooit vooruit de bedreigde plaetsen aenwyzen; aengezien dit een geheim bleef tusschen de hoofden der bende, hetgeen slechts geopenbaerd werd op het oogenblik dat de togt begon.

Den dag van vyftienden december was byna ten halve, als de Drossaert een stukje papier ontving, waerop met potlood de volgende dubbelzinnige woorden geschreven waren:

Tegen twaelf, vyftien, vyf, is het peerd te nemen; er is spoed noodig¹!

De Drossaert wist oogenblikkelyk wat deze woorden wilden zeggen; sprong te peerd en nog eer de avond inviel, waren zyne maetregelen zoowel genomen, dat hy niet alleen over een aenzienlyke, gewapende magt konde beschikken, maer ook dat geen woord ontsnapte van al hetgene in het vliegende peerd gesproken wierd. Om dit doel te bereiken waren de takken van den Lindeboom wonderwel van pas gekomen; want Clercx had er iemand geplaetst, die de ooren niet voor sieraed alleen aen het hoofd had. Het geschreeuw van den nachtuil was toe te schryven aen de tegenwoordigheid van de schaer gewapende mannen,

1 De twaefde maend, vyftiende dag, het vyfde uer. De Schryver.

[p. 193]

die zich verscholen hadden gehouden in de schuer van Klaes, tot dat de man van den lindeboom afgleed en met hen, in aller yl, den weg insloeg naer Daniëlsweerd, waer de Drossaert wel persoonen en goederen kon beschermen, maer geen regterlyk gezag uitoefenen, aengezien het huis tot een ander grondgebied behoorde.

Met zynen gewoonen arendsblik had de ambtenaer voorzien, dat de bende zich in het huis van Klaes weêrom zoude vereenigen; ook was hy alreede in de schuer, als de dieven aenkwamen. Hen eventwel aenranden, terwyl zy alle vergaderd waren, scheen hem hoogstonvoorzigtig, omdat men zonder bloedvergieten niet mogt hopen te zullen gelukken. De Hoofden - zoo dacht hy - zal ik by den kop vatten, zoohaest de deur opengaet; en het buitengaen van Klaes, wiens bewegingen, om op te staen, alreede afgeluisterd waren, begunstigden dit ontwerp op de gelukkigste wyze. De acht Teutenhoofden en de huisgenooten uit het vliegende peerd weggevoerd zynde, behoorden er krachtdadige en spoedige maetregelen te worden genomen, ten einde de medepligtigen, die nu alle gekend waren, in handen te krygen, zonder veel opziens te baren.

Den zestienden december, reeds vroeg in den morgen, werd er in de omliggende gemeenten door de veldwachters uitgeroepen, dat denzelfden dag, ten één ure van den achternoen, de schutteryen zich moesten bevinden buiten de Boschpoort van Maeseyck op de heide, om in oogenschouw te worden genomen door de overheid, en aldaer belangryke afkondigingen te hooren doen.

Weinige mannen ontbraken aen den oproep; de pligtigen waren altoos de eerste ter plaets; want zy wilden geene aenleiding geven tot verdacht. Overigens was de aenhouding der Teutenhoofden voor de dieven nog een geheim. Wanneer de schutteryen vergaderd waren, kwam de Drossaert Clercx aengerend; hem volgden een vyftigtal wel gewapende mannen. Er werd een kring gevormd, de hoofdlieden der schutteryen lazen de namen der schutters af, en Clercx, eene lyst raedplegende, liet veertig-

[p. 194]

mael de woorden hooren: vat dien kerel by de krage! Veertig mannen waren vastgegrepen; juist degene die zich den avond te voren, onder het opperhoofd Onversaegd, ten huize van Klaes bevonden. De drie gekwetsten van den overkant der Maes hadden zich gehaest te sterven aen de gevolgen hunner wonden, nog eer de Teuten in het vliegende peerd gepakt werden!

Zoohaest de veertig medepligtigen gevat waren, zegde de Drossaert tot de hoofdlieden der schutteryen:

‘Heeren, maekt aen uwe gildegasten bekend, dat de belhamels der rooversbende gevat zyn en dat er prompte justicie zal gedaen worden! Nog loopen er wel eenige kerels, wier geweten niet geheel zuiver is; dat zy zich beteren, er wordt hun tyd vergund; maer voegt by, dat de overheden den draed vasthouden van geheel de helsche samenrotting en een waekzaem oog op den nastaert blyven vestigen! Dat de pligtigen beven; want de tyd is gekomen dat de brave man moet kunnen veilig en gerust slapen! Geene genade voor de roovers en moordenaers! Gy, heeren, neemt mynen hartelyken dank aen voor uwe bereidwillig- en nauwkeurigheid; keert huiswaerts, de schutteryen zyn gezuiverd van het venyn, dat ons allen met verderf en moord bedreigde!’

Na deze aenspraek, keerde de Drossaert huiswaerts met de gewapende magt en de gevangenen. De hopmannen traden tot hunne schutters; deden hun konde wat de Drossaert gezegd had; de trommels sloegen, de gelederen werden gevormd, en de landlieden-soldaten rukten binnen hunne gemeenten, waer menige schutter - om goede redenen - gemist werd. De eene zegde 's avonds tot den anderen, in huis en op straet, als zy zich tusschen vier oogen bevonden:

- Die Drossaert moet een slimme vent zyn: ik wist niet eens dat onze buerman Jan, Piet of Pauw een dief was en nogtans woon ik naest zyne deur, en zie, hy woont te Overpelt en weet dat alles op zyn duimken!

[p. 195]

- Wacht een beetje, antwoordde doorgaens de medeklapper, dat zal weldra op Siemkensheuvel uitloopen, en daer zullen wy gaen zien op welken toon onze buerman zingen zal, als hy de ladder beklimt; men zegt dat de galg zal te doen krygen!

Gedurende de drie, vier eerste dagen werd er van niets anders dan het aenhouden der dieven gesproken; vooral wanneer men vernam, dat de hoofden der bende met geheel het huisgezin van Klaes insgelyks gevangen waren. Langzamerhand versleet het groote nieuws en met kalmte wachtte men den dag der teregtstelling af.

Inderdaed begon, den dag na de aenhouding, het geregtelyk onderzoek; de verdachten, ondervraegd wordende, poogden in den beginne alle deelneming aen dieften en moorderyen te loochenen. Wanneer zy eventwel achtervolgens overhoord werden en dat men de punten op de i'es plaetste; wanneer men de uren tot zelfs de minuten, de plaetsen en omstandigheden aenwees, en de woorden welke gesproken waren geworden, van den beginne tot het einde aenhaelde, dan hield alle loochening op. Onversaegd gewaerdigde zich niet te loochenen - zoo drukte hy zich uit - hy toonde eene onbeschoftheid welke alle verbeelding te boven gaet. Fyngereuk hing den berouwvollen uit, ten einde aen de doodstraf te ontsnappen; maer de tranen, welke hy stortte, werden uit de oogen gewreven! Vooraen leugenstrafte zynen naem en toonde zich lafhartig! In een woord: alle de Teutenhoofdlieden schenen slechts moeds genoeg te hebben bezeten om, onder de bescherming der duisternis, tegen de goederen en het leven van hunnen evenmensch te handelen. Voor hunne regters waren zy klein, benauwd, lafhartig!

Er was een speciael geregtshof ingesteld; een procurator criminum verdedigde de beschuldigden in een geschrift, waerin hy slechts op genade aendrong! Maer door hunne barbaersche handelwyze, hadden de roovers alle hoop op genade verydeld. Ter uitzondering van Klaes en zyne twee dochters, werden alle de

[p. 196]

in hechtenis genomene veroordeeld om gehangen te worden. Er werden hun acht dagen vergund om zich met God te verzoenen, nu zy met de wereld niets meer te stellen hadden. Zy vroegen alle, zonder uitzondering, priesters, en gedurende deze acht dagen, hadden de paters Capucynen van Maeseyck genoegzame gelegenheid om hunnen yver voor het zielenheil der misdadigers te toonen.

De laetste dag van january 1788 brak heerlyk aen; de zon rees in vurigen glans hemelwaerts. Een ligte noordenwind streek over de kale heide. Van alle kanten stroomden menschenscharen naer Siemkensheuvel, om de Teutenbende te zien opknoopen.

Het kwartier voor middag, werden de veroordeelden ter strafplaets gebragt, tusschen een talryke schaer staetsdienaers. Nauwelyks was de klepel voor de twaelfde mael op de torenklok van Eelen gevallen, of men zag achtervolgens tien misdadigers - de eerste rotte uitmakende - de ladder beklimmen. De beul wierp hen eene hennippen koord om den hals, sliet den eenen na den anderen van de ladder, en gespeeld was het spel!

Negen en veertig waren er geregt; de vyftigste beklom reed. de ladder en de beul maekte de strop gereed, wanneer de kerel - het was Onversaegd die alle zyne makkers had zien sterven - te kennen gaf dat hy wenschte te spreken. Op een teeken van den Drossaert, werd hem dit verzoek toegestaen. Eensklaps heerschte er een doodsche stilte onder de ontelbare menigtes Onversaegd wierp een vasten blik op de toeschouwers en de volgende woorden sprak hy met klem uit:

‘Menschen, die hier vergaderd zyt, leert uit myn droevig einde, wat slechte voorbeelden te weeg brengen! Van myne jeugd af, was ik tot de deugd geneigd: van eenen persoon dien ik niet vloeken mag, hoorde ik met onschuld en deugd spotten, en langzamerhand spotte ik met onschuld en deugd! Later geraekte ik in 't gezelschap van roovers, en ik werd roover! van moordenaers, en ik werd moordenaer! van Godsverlooche-

[p. 197]

naers! en ik werd Godsloochenaer! Nu de afgrysselykste en schandelykste dood my tegengaept, openen zich myne oogen, maer eilaes, te laet! Hier op de wereld, waer ik zooveel euveldaden pleegde, geschiedt my regt! Aen allen die ik ontsticht, bestolen of bedrogen heb, vraeg ik om vergiffenis! Dat God myne arme ziele genadig en bermhartig zy! Menschen, bidt voor my armen zondaer!’

Hy zweeg; de beul wierp hem de koord om den hals, stiet hem van de ladder, sprong met de beide voeten tusschen de samengebonden handen, boog den kop met geweld voorover; Onversaegd stiet den lesten gil uit; de menschelyke geregtigheid was voldaen!

Stilzwygende keerden de toeschouwers huiswaerts, meest alle waren tot in de ziel getroffen door de woorden van den hoofdman.

Onder den tyd, dat de laetste lyder de ladder beklom, kwam een pelgrim, langs de heirbaen van Maestricht op Maeseyck, tegenover de galg gegaen. Een rondvormige hoed met afvallend breede boorden bedekte zynen schedel; eene gryze linnen rok, een paer afgesleten schoenen, een seijen broek, knoopkousen om de beenen, een grof hemd en afgesleten vestje maekten zyne kleedy uit. Op den rug hing eene reiszak; een zwart-bruine baerd omschaduwde zyn gelaet. In de eene hand droeg hy eenen roozekrans; in de andere den pelgrimsstaf.

Werktuigelyk wierp hy de oogen op de menigte, plotselings, vestigden zy zich op den lyder! Eene koude huivering bekroop hem, als hy de stem van Onversaegd hoorde, en een warme traen ontgleed aen het mannelyke oog! Hy sloeg de blikken grondwaerts en vervolgde zynen weg naer den kant van Maeseyck. Op een zekeren afstand, werd hy achtervolgd door eenen ruiter, die hem herkend had onder het boetelingshulsel. Vóór de Boschpoort haelde de draver den pelgrim in; deze zag om en stiet een luid gegil uit: Hubert Siemen en de Drossaert hadden zich herkend, en op dezes dringend verzoek, sloegen zy te zamen den

[p. 198]

weg in naer Overpelt! Weldra kwamen zy aen eene herberg; de Drossaert stapte met zynen vriend binnen; maer vruchteloos poogde hy hem iets te doen nuttigen. Ook weigerde hy het peerd te bestygen, dat hem de oude man aenbood; het dier mogt ledig den weg afleggen en volgde de beide mannen, die zich veel te vertellen hadden. Menigmael stapte het edele dier tot naest den pelgrim, dien hetzelve ook herkend had; legde den kop op 's mans schouders en scheen te willen zeggen:

Ik herken u; want gy hebt my en myn meester op de heide van de dood verlost!

Eerst laet in den avond, kwamen onze reizigers te Overpelt aen. Op 's Drossaerts verzoek bleef Siemen een weinig ter zyde. Gene klopte aen de deur zyns huizes; een zachte, welbekende stem vroeg van binnen: ‘wie is daer?’ Op het hooren van 's Drossaerts stem, opende Anna de deur en wierp zich in haers vaders armen, hem liefdelyk verwytende dat hy zoo laet en alleen, in zulke vreesverwekkende tyden, naer huis kwam!

- Stel u gerust, myn lief kind - antwoordde de vader - de Limburger Kempen zyn verlost van de aertsbooswichten! Voor een zestal struikroovers stond my onderwege niets te vreezen; want ik werd vergezeld door eenen hulpmakker, die de armen kan buiten de mouwen steken, als het er op aenkomt!

- En wie was uw reisgenoot? Waer is hy? Waerom hebt gy dezelven niet t' onzent doen overnachten, vroeg Anna?

- Wacht een beetje, kindlief, de man zal komen; maer hy ziet er vervaerlyk uit; beloof my dat gy u niet zult ontzetten, als hy binnenkomt! Ga, ondertusschen het vette kalf slagten; want de verloren zoon is tot zynen vader weêrgekeerd. Verstaet gy my nu, of moet ik nog duidelyker spreken?

o Ja, vader, ik versta u - hernam het goede kind, en tranen perelden op hare verbleekte wangen - maer waer is hy dan?

Nauwelyks waren deze woorden aen het regtzinnige meisken ontsnapt, of de deur ging open en de pelgrim trad binnen.

[p. 199]

Ofschoon zich Anna aen deze verschyning verwacht had, zonk zy in de armen haers vaders! Het gevoel dat zy, byna een geheel jaer lang, verkropt had, stroomde over! Binnengebragt zynde, wydde haer de oude Liesbeth moederlyke zorgen toe, en weldra was zy in staet om den pelgrim welkom te heeten, op eenen toon, welke den jongman overtuigde, dat het spreekwoord: uit het oog, uit het hart, niet altoos toepasselyk is; vooral niet tusschen jonge lieden van Anna's en Hubert's stempel.

Liesbeth had den vreemdeling nog geenszins herkend onder het pelgrimshulsel en begreep in 't geheel niet, waerom Anna zich zoozeer ontzet had, noch waerheen er zooveel gemeenschappelykheid tusschen dien man en de huisgenooten kwame.

Tot hiertoe had het wyf nog niet een woordje kunnen plaetsen, waermede zy de aendacht van den pelgrim op hare persoon dacht te vestigen; ten einde dit doel te bereiken, koos zy eenen omweg; wendde zich tot den Drossaert en vroeg, of die Pelgrim van Rome ofte van Hierusalem kwam.

- Van Rome, antwoordde de man; zyt gy begeerig, goede Liesbeth, naer Reliquiën of gezegende voorwerpen, gy zult uw aendeel van dezelve hebben, daeromtrent moogt gy gerust zyn!

- Van Rome, van Rome, mompelde het wyf, daervan heeft my Anna nooit iets voorgelezen!

- Waerschynelyk heeft zy het niet kunnen doen, hernam Clercx, omdat Broeder Jan van der Linden er niets van zegt.

Liesbeth zou ongetwyfeld ten duidelyksten hebben doen blyken dat zy eene byzondere genegenheid voor Hierusalem koesterde; maer het avondeten werd opgedischt en de beide mannen deden veel eer aen de keuken. Zelfs maekte Liesbeth de bemerking, dat de pelgrim met vasten den Hemel niet zou winnen. De goede sukkelersse wist niet, dat de man elf groote maenden van watere en brood geleefd had en het pelgrimschap ten einde was!

Onmiddelyk na het avondmael, verliet Liesbeth het gezelschap en ging hare slaepkamer betrekken. Van op den deur-

[p. 200]

drempel¹ wierp zy den pelgrim nog eenen blik toe, welke kon vertaeld worden door de woorden:

‘Pelgrim, gy schuift nog in 't geheel niet rap af met uw gezegende voorwerpen, en bekykt onze Anna, als of gy ze wildet opeten!

Anna, haer vader en Hubert Siemen bleven eenen tydlang elkander sprakeloos bezien: plegtig stilzwygen! waerin meer welsprekendheid stak dan in de beste redevoering van Cicero of van Demosthenes! De Drossaert brak hetzelve en vroeg aen den jongman op eenen onwederstaenbaren toon:

- Welnu, myn lieve vriend, zult gy ons verhalen hoe het met de reis is afgeloopen? Anna is ook nieuwsgierig, daeraen durf ik niet eens twyfelen!

Siemen wierp een schuinschen blik op de maegd, en zoodra deze, door een hoofdknikken, had te kennen gegeven, dat haer vader den nagel op den kop had geslagen, verhaelde hy kortom, dat hem de bedevaert naer Rome als boete opgelegd was geworden; repte eenige woorden aengaende zyn vertrek en min of meer merkweerdige voorvallen op weg. Dan ging hy voort:

“Na vier maenden reizens, trad ik binnen de hoofdstad der kristenwereld. Ik scheen als een andere lucht in te ademen; myne borst was als beklemd; ik bevond my alleen in 't midden der reusachtige stad. Ik zocht den hooggeplaetslen staetspersoon op, aen wien uwe brief moest besteld worden; vaderlyk ontving hy my, verlaten pelgrim; gaf my de heilzaemste lessen rakende myne leef- en gedragswyze te Rome. Het waren zyne aenbevelingen, welke my de deuren van alle kloosters, kapellen en kerken openden, gedurende myn driemaendig verblyf. Hoe menigmael knielde ik niet onder de grootsche gewelven van

1 De sulle, zegt men in Vlaenderen, als of wy by de franschen een broksken van het woord seuil moesten leenen!
De Schryver.

[p. 201]

Sint-Pieters kerk! Ik gevoelde my zoo klein in het reusachtige gebouw, dat ik menigmael, als verpletterd onder myn eigenen last, op den vloer neêrzeeg en dan by my zelven murmelde: myn God, wat ben ik toch eene aerdworm, een nietig iets, in uwe handen!”

Als ik dan de ruime straten doorkruiste, en alle de prael- en prachtstukken beschouwde, welke de kunst met hare handen op Rome's grond als gezaeid heeft, dan beschreide ik myne onwetendheid met bittere tranen. Ik verbeeldde my, dat ik den Schepper van het heelal in ieder kunstvoortbrengsel zou hebben gevoeld! Dat ik hem te meer zoude beminnen, naer mate ik beter konde beseffen met welke heerlyke gaven Hy den mensch heeft uitgedost!

Maer myne tyd liep ten einde; ik wilde nogtans niet vertrekken zonder mynen beschermer te gaen bedanken. Hy ontving my met de levendigste vriendschapsblyken. Als ik hem verklaerde, dat ik besloten had binnen twee dagen te vertrekken, zegde hy tot my:

Brave jongman, ik had my aen uw bezoek verwacht en de oorzaek uwer bedevaert naer Rome is voor my geen geheim; kom morgen ten tien ure weêr, ik heb u iets belangryks mede te deelen.

Zoo als gy ligtelyk beseffen kunt, paste ik stiptelyk op, en bevond my, op 't gestelde uer, ten huize myns edelmoedigen beschermers. Er stond eene wagen gereed met vier peerden bespannen; ik moest er instappen met den eerbiedweerdigen man. Het gespan vloog weldra met ons langs de straten; in een oogenblik, waren wy byna buiten de stad en trokken binnen eene soort van sterkte: wy bevonden ons op het kasteel Santo-Angelo, het verblyf van den H. Vader! Vyf minuten nadien stond ik in tegenwoordigheid van zyne Heiligheid zelven, die my op de minzaemste wyze ontving, en de volgende woorden toestuerde, welke ik nooit vergeten zal:

[p. 202]

“Wy ook kennen het doel en de oorzaek uwer bedevaert: keer in vrede naer huis, gezuiverde zondaer, ginds verwacht u voortaen hartes- en zielerust. Uwe zonden waren groot; maer gy hebt niet te vergeefs op Gods bermhartigheid betrouwd; uwe misdaden zyn u vergeven! Mogt gy op den weg der beternis nog vele navolgers vinden!”

By de eerste woorden van den nooit volprezen Pius VI, was ik op de knieën gevallen; als hy ophield met spreken, kuste ik 's heiligen mans voeten! Hy gebood my met goedheid op te staen, en denkt eens wat hy alsdan byvoegde!

“- Kom, gezuiverde kristen, zegde hy, geef my uwe hand, ten teeken dat ik die weerdig achte te drukken; in de myne heeft uwe hand gerust, voortaen moogt gy ze eenen koning toereiken; daervoor schat ik, dienaer Gods, u weerdig!”

Op dit oogenblik scheen het my, alsof God zelf tot my hadde gesproken door den mond van zynen stadhouder op aerde. Van toen af, geloofde ik my uwer vriendschap niet meer onweerdig! Verblyd, verrukt, ja als buiten my zelven zynde, verliet ik Santo-Angelo; nam afscheid van mynen beschermer en, den volgenden dag, nam ik de terugreize aen. Zonder uwe ontmoeting - zegde hy, zich tot den Drossaert wendende - zou ik niet naer Overpelt zyn weêrgekeerd; de gebeurtenissen van dezen dag hadden my te fel geschokt.

Had ik over eene kroon kunnen beschikken, ik zou de deugd gekroond, ik zou ze op Anna's hoofd gezet hebben! Thans ben ik met my zelven en met God, hoop ik, verzoend; er blyft my nog slechts eene herinnering over, welke myn geheel geluk uitmaekt: het is die der weldaden en der goedheden, waervan gy my deelachtig gemaekt hebt. Ontvang op dit oogenblik myne hartelyke dankzegging!’

Nauwelyks was Siemen ten einde met zyn verhael, of vader en dochter grepen ieder eene zyner handen en drukten ze in de hunne.

[p. 203]

Vader Clercx herhaelde nogmaels, dat hy hem Anna's hand schonk. Deze gaf hare toestemming, door een veelbeduidend lonkje, te kennen. Bert Siemen wachtte zich thans wel van een weigerend antwoord te geven! In tegendeel, boog hy de knieën voor vader en dochter; hy ging de plegtige verbindtenis aen, dat hy geheel zyn leven zoude besteden tot het geluk van zyne aenstaende bruid en haren weerdigen vader.

In deze gelukkige gesteldtenis bevonden zich de drie vrienden, als zy zich ter ruste begaven. Men zag den volgenden morgen, by het ontbyt, het geluk op hunne gezigten blinken. Men verbeelde zich hoe Liesbeth stond te kyken, als zy, in plaets van eenen pelgrim met afgesleten kleederen, een zedig en schoon jongman weêrvond. De pelgrimskleederen waren verwisseld tegen een zindelyk tooisel, de elfmaendige baerd was verdwenen; en zy - hare herinneringen rypelyk verzameld hebbende - herkende haren geliefkoosden koopman, aen wien zy Anna altoos gejond had.

Zy bekwam eene menigte gezegende voorwerpen, welke hare tevredenheid ten top deden stygen. Onder dit opzigt, waren de vader en de dochter evenmin vergeten. Deze laetste kreeg het kruis terug; de doek, ofschoon hy geheel versleten was, bleef in Siemen's bezit, die denzelven altoos op de oude plaets droeg en als heiligdom bewaerde.

Het woord Teut werd, van hetzelfde oogenblik af, nooit meer uitgesproken in Bert's tegenwoordigheid; men vreesde droevige herinneringen op te wekken.

Sedert dien tyd hoorde men nooit meer van eene Teutenbende spreken in de Limburger Kempen: de Drossaert CLERCX van Overpelt had het venynige gedrocht, op den laetsten dag van Louwmaend 1788, in eenen stamp het hoofd verpletterd! Liep er hier of ginds nog een schurftig schaep - zoo als ze de man genoemd had - de ziekte had opgehouden besmettelyk te zyn,

[p. 204]

en de Limburgers van den ouden stempel plagten te zeggen, dat de vrees voor eene hennippen koord eene allergeschiktste teugel was om de booswichten in bedwang te houden!

De goedgunstige lezeressen en lezers, die geduld genoeg bezaten om dit langdradige tafereel van den beginne tot het einde te overloopen, zouden nu zekerlyk geerne weten, wat er voorts aen de kennissen is voorgevallen.

Dat is meer vergen dan wy met zekerheid kunnen beantwoorden; wat wy weten zullen wy zeggen, tot de laetste lettergreep.

Klaes uit het vliegende peerd stierf berouwvol, eenige weken na zyne slaking. Zyne dochters volgden nog eenen tydlang den ouden weg en malden, tot dat de deugdzame Limburgers haer vlugtten als pestachtige. Gelukkiglyk gingen hare oogen nog by tyds open, en zy sloegen het deugdenpad in, tot dat de dood haer trof, ik meen in het jaer 1814, op 't oogenblik van Limburgs staetkundige ontslaving, als het zyn ouden naem terug kreeg.

Nu gissingen, by gebrek aen zekerheid:

Op den regten Maesoever, tegenover Maeseyck, in het dorp Roosteren, werd omtrent een jaer nadien, een fraei heerenhuis gebouwd, op het heerlykste standpunt. Achter hetzelve ontstonden - als of zy door de kracht eener tooverroede uit den grond gedreven werden - bloem- plant- en groenselhoven, omgeven door vyvers, waerin de visschen weldra weelderig speelden. Toen alles voltooid was, kwam een jong paer de wooning betrekken; hen vergezelde eene zestigjarige vrouw, die haer grootste vermaek vond in 't spelen en kazelen¹ met een zesmaendig kind, aen hetwelk zy den naem van Elisabeth, of by verkorting, Elisa gaf.

1 Kazelen is een limburgsch woord en wordt vertaeld door het fransch jaser.
De Schryver.

[p. 205]

Regelmatig eenmael ter week, kwam een deftig grysaerd hen bezoeken; de echtgenooten noemden hem vader. Sommige nieuwsgierigaerds wilden, tegen wil en dank, in hem den man herkennen, die een paer jaren te voren de Teuten had doen halsregten op Siemkensheuvel, waerheen hen de lust om bloedige tafereelen te aenschouwen gelokt had! Weinige jaren nadien, vestigde zich de grysaerd by zyne kinders. Geheel het huishouden was gekenmerkt door godsvrucht en weldadigheid, jegens armen en ongelukkigen, die er altoos welkom waren en nooit ongetroost vertrokken.

Met hun stil huisselyk geluk vergenoegd zynde, zagen zy weinige vreemdelingen, buiten den dorpsherder.

Neuswyzen, die zich met alles ophielden en zelfs de oorzaken der dingen wilden doorgronden, verzekerden, dat deze deugdzame lieden uit de Kempen herwaerts gekomen zouden zyn om den schralen landstreek te vlugten. ‘Het is toch een voorbeeldig deugdzaem huishouden!’ voegden zy - niettegenstaende hun gewoonen vitzucht - by, en deze bemerking had meer aengelegenheid dan de beweegredenen welke hen van verblyfplaets deden veranderen.

Thans de zedeles, zullen zy nog vragen, die het laetste woordje willen weten!

Ons verhael antwoordt als van zelve: Om zich te beteren is het nooit te vroeg, nooit te laet!

Willen zy nog zoeken, zy zullen vinden, dat men van den verharden euveldader met regt mag zeggen:

Ga maer uwen gang, jongen, ten langen laetste komt toch het manneken eens om zyn geld!

einde.