|
| |
| |
| |
II
Oscar Gullivers zonder momsel.
De klok sloeg elf ure op de kerk van Sint-Jakob op Koudenberg, toen 's anderendaegs de jonge Gullivers het bed verliet. Zyn slaepvertrek openbaerde in alles den sybariet, den wellusteling. Een tapyt van Smyrna lag op den vloer gespreid. Voor het bed zag men eene prachtige tygerhuid met purperen fluweel afgezet. De wille gordynen der vensters van het fynste batist waren verdoken achter lichtblauwe zyden voorhangsels met zilveren trossen, zoodat slechts eene matte schemering in het vertrek drong. Het bedbehangsel was van zyden damast. Langs de muren hingen kostbare gravuren, alsmede vier schilderytjes van groote meesters. Hetgeen den bewooner kenschetste, was dat al de persoonen voorgesteld waren in eene meer dan dubbelzinnige naektheid. Op den eenen kant, zag men eene boeiende Magdalena, die te meer bevalligheid aen het oog openbaerde, daer men over de bittere tranen van berouw en leedwezen heenzag, om alleenlyk op de schoone vormen te letten. Op den anderen kant, kon het oog zich vergasten op eene Herodias ten dans. Verders vond men er de zwakheden van Louis XIV en van den uitspattenden Louis XV. Doch
| |
| |
werpen wy eenen sluijer over al de ergerniswekkende schilderytjes, waermede deze wellusteling zyne afgesloofde zintuigen zocht te prikkelen. Op de prachtige stoelen en ryke divans lagen de balkleederen nog inde grootste wanorde, gelyk hy dezelve had afgeworpen by zyne Thuiskomst. Tusschen de beide vensters, langs de rue Royale, stond eene prachtige toilettafel in ebbenhout, waerop eene ontelbare menigte fleschjens en potten met reukwaters en pommaden prykten. Het is wel zeker, dat al deze middels moeten dienen, om de verwoestingen van een ongebonden leven op het lichaem te verduiken.
Zoodra de laetslaper zyn bed had verlaten, drukte hy op den knop eener zilveren handbel. Een bediende vertoonde zich oogenblikkelyk, en scheen met zorgvuldigheid het gelaet van zynen heer gade te slaen? en te bespieden, of hy kwalyk- of welgezind was. Deze bediende droeg de merkteekens der kruipende onderdanigheid, maer tevens ook der listigheid op zyn aengezigt. Figaro zou by hem mogen ter school gaen. Schelm en dief in-folio zynde? van zyne kinderbeenen af, had hy vroegtydig leeren huichelen. Hy was bekwaem tot het spelen van alle rollen.
- Waer zyn de dagbladen en brieven, Willem? - Vraegde hy met onverschilligheid - De bediende haestte zich, om de correspondentie te gaen naer boven halen. Welhaest verscheen hy en bood aen zynen meester brieven en dagbladen op eenen zilveren schotel. Hy nam de papieren, wierp zich in eenen zetel en begon te lezen, eerst de brieven, en biljetten. Deze laetsten waren allen op rozekleurig papier geschreven. Onder dezelve was er éen, dat byzonderlyk zyne aendacht vestigde. Hy brak het zegeltjen en las den inhoud, die hem onaengenaem
| |
| |
wezen moest; want eene duistere wolk pakte zich le samen op zyn voorhoofd. De bediende had zyn linker oog op den lezer gevestigd, terwyl hy bezigheden zocht in het samenrapen der verspreide kleederen, en het rangschikken der meubelen. Wanneer hy 's meesters misnoegdheid bemerkte, hield hy op van werken, om met zyne beide ooren te luisteren. Immers Oscar Gullivers murmelde op eenen schier onhoorbaren toon:
‘Het vrouwspersoon wordt hoe langer zoo schaemteloozer; doch wat is er aen te doen? Kan ik my van haer losscheuren? Zy weet met my om te gaen, en kent myne betrekkingen. Indien ik haer naer den duivel zonde, zou zy roepen, tieren en myne wegen overal doorkruisen! Menschen, gelyk de familie Blinkhout, houden nog aen zoogenaemde zedelykheid... en ik ben vastelyk beslist, de hand van het schoon meisjen te verwerven! Dus mag ik de geldverslindende schryfster niet tegen de borst stooten. Zy zal het begeerde perelsnoer nog hebben; doch by deze gelegenheid zal ik haer de les spellen! Gaet het op dien voet voort, dan snel ik eene bankbreuk te gemoet!’
Eensklaps het hoofd verheffende en den listigen Willem bemerkende, vraegde hy hem: is niemand gekomen, om my te spreken?
- Tot hiertoe niemand anders, dan de zaekwaernemer Grijpvogel. - Was het antwoord - Ik heb, om u niet te stooren, hem gezegd, dat hy op slag van twaelf ure moet maken hier te wezen.
- Gy hebt wel gedaen; draeg thans zorg, dat myn ontbyt gereed zy vóor half twaelf. Ten vier ure verwacht ik eenen vriend, die met my blyft middagmalen; ik reken op een goed jonggezellen-diner!’
| |
| |
Nauwelyks had de bediende zich verwyderd met eene gestudeerd-domme nyging, vergezeld van een: ‘wel, mynheer, gehoorzaemste dienaer!’ of de wellusteling greep de Indépendance belge, en wierp eenen vlugtigen blik over de twee eerste bladzyden, tot dat hy aen de beursberigten kwam, waerop hy geheel zyne opmerkzaemheid vestigde. De eb en vloed van den zoogenaemden windhandel boezemde hem belangstelling in. De jonge Gullivers was, onder zeker opzigt, een mengsel van de meest afgeteekende tegenstrydigheden. Lafaerd in den vollen zin des woords, wanneer het er op aenkwam, zyn versleten lichaem bloot te stellen aen eenig gevaer; moedig tot de vermetelheid toe, aerzelde hy geenen oogenblik, honderd duizenden te wagen op de beurs. Met een voorschot van honderd duizend franken, door zynen vader gedaen, betrok hy een prachtig kwartier in de rue Royale; leefde daer als een Sardanapel, en spekuleerde met zoo goeden uitslag, dat hy over meer dan eene halve miljoen beschikte. Hy kende slechts de latynsche spreuk van Horatius: audaces fortuna juvat, timidosque repellit. (De fortuin verheft de ondernemenden, en werpt de schroomvalligen ten gronde). Hy beminde het geld, niet als een maetschappelyk teeken, om zich de noodige middelen des levens te bezorgen; maer als eene behoefte, om met volle teugen al de geneugten des levens te verzwelgen.
Eene tweede tegenstrydigheid liet hy onder dit opzigt blyken: om zich in allerlei soorten van weelde te baden, strooide hy het geld met volle handen uit; terwyl hy met eenen dienstbode schacherde op eenen centiem. Aen zyne danseressen en zangsters kon hy tonnekens oesters en manden vol zeekreeften zenden; aen zyne be- | |
| |
dienden, daerentegen? eene portie mosselen of witvisch weigeren. Voor zyne weelde waren duizend franken geen geld; maer eenen noodlydende zou hy hebben zien bezwyken van honger, liever dan hem een broodjen van veertig centiemen te geven.
Oscar met zulk afschuwelyk karakter behebt, zal het den lezer niet verwonderen, indien wy byvoegen, dat hem alle middels geoorloofd schenen, als zy maer geld inbragten. Buiten en behalve het dubbelzinnige, weifelende beurzenspel, had hy nog een ander winstgevend bedryf: hy leende op panden tegen hooge in tressen; kocht en verkocht twyfelachtige wissels, goedvindens en hypotheken. Liet zich obligatien teekenen door minderjarigen, die op het punt stonden, meederjarig te worden; kocht gedeelten in erfenissen voor halve waerde, en bragt het dubbele in de verkoopakte, voor het geval van terugkoop der erfportie. Had hy eenmael zyne prooi vast, dan kende hy noch medelyden noch ontferming. In geheel de hoofdstad werd geen keelafsnyder, geen bloedzuiger gevonden, die met meer onverschilligheid, met meer hardvochtigheid op zyne slagoffers nederzag, dan deze jonge geldverkwister. Werd hy veracht en gevlugt door de fatsoenige Brusselaers, die hem en zyne handelwyze kenden; daerom bekreunde hy zich zeer weinig. Het was hem voldoende, dat zyn trein en zyn rydpaerd de prachtigsten, dat zyne maeltyden de fynsten waren van de hoofdstad. Vele tafelschuimers waren zyne vrienden; menigmael kwam hy hun ter hulp met zyne beurs, wanneer het geleende geen gevaer liep. Daerentegen matigde hy zich het voorregt aen, hen als ondergeschikten te behandelen en als zyne slaven te verachten. Schobbejak, eerloos, schelm in zyne ziel
| |
| |
zynde, mat hy geheel de wereld over zyne elle. In zyne oogen bestond er geen braef man, geene zedige, kuische vrouw. Geld was voor hem de ziel der samenleving; hy beeldde zich in, voor geld te kunnen de hechtste deugd verleiden, de onschuld verschalken en de geregtigheid doen zwichten. Het geld was voor hem de hefboom der maetschappy, de thermometer der deugd, de dekmantel, waeronder men alle ondeugden kon verbergen.
Dit dier met een bevallig menschenaengezigt, al de potjens en fleschjens aengewend hebbende, hield zich al aenstonds bezig met het binnenspelen van een zoogenaemd ontbyt, bestaende uit eene tas thee, een paer dozynen oesters, eene kalfsribbe en een getruffeld kieken, waerby eene halve flesch Madeira en eene halve dito Lacrima Christi als afspoelsel dienden. Al het overige stond in evenredigheid tot het genoemde.
Nauwelyks had hy geëindigd en was de tafel ontlast van spyzen en servies, of er liet zich een zacht geklop op de deur hooren.
- Binnen! - riep de sibariet. De deur ging open en de zaekwaernemer Grypvogel trad binnen, met eene kruipende groetenis, als wachtende op éen woord van den ryken spekulant, met wien hy in nauwe zakenbetrekking stond. Gullivers riep zynen gezel toe op eenen gemeenzamen toon: ‘kom maer binnen! Laet eens hooren, oude kameraed fynaerd, wat goed nieuws brengt gy mede? Hebt gy wederom eenen vlasbaerd t'huis gehad, die het slot van vaders geldkoffer niet kan openen?’
- Ditmael slaet gy den bal mis, mynheer! - Floot de binnentredende - Neen, geld breng ik u met volle beurzen; gy behoeft de handen maer uit te steken, om hetzelve te nemen! O, eene prachtige operatie!
| |
| |
- Het is eventwel tegenwoordig geen tyd, om groote operatien te doen. De opschuddingen in Parys gelyken op het vuer, dat onder de asschen ligt te smeulen. Het minste togtwindjen kan alles in laeije vlam zetten. Het communismus, socialismus en utopismus verwachten maer éenen gunstigen oogenblik, om den eigendom met krachteloosheid te slaen! - bemerkte de spekulant, als om des te gunstigere voorwaerden te stellen. - Na eene poos te hebben gekucht en gehoest, voegde hy by: laten wy eventwel het ding eens hooren; misschien valt een middel te verzinnen.’
- Kent gy den ouden graef van Mirbach, die zoo vele aenzienlyke landgoederen en geene hoegenaemde schulden heeft...?
- Ja, maer ik ken ook zynen zoon, die reeds zoo vele schulden, en nog geenen duimbreed grond in de wereld bezit; de losbol, daer hy is!
- Het is juist over den toestand van den zoon, dat ik u kwam spreken. - Vezelde de handlanger des bedrogs - De jonge mensch heeft wat breed geleefd, en zich tot over de ooren in schulden gedompeld. Kleedermakers, wynkooplieden, restaurateurs zyn in bezit van eene menigte schuldbekentenissen en zitten op zynen nek. Er is middel, om al de briefjens te koopen tegen zeventig ten honderd. De oude graef is in eenen slechten gezondheidstoestand, en kan niet lang meer leven. Zoodra wy de briefjens in ons bezit hebben, sommeren wy hem tot betaling; bedreigen met meubelbeslagneming, zelfs met lyfsdwang. Ziet hy, dat het ernstig gemeend is, dan zal hy u het buitengoed van V..... verkoopen, met toestemming zyns vaders, ten einde de schuldbrieven in te trekken.
- Uw ontwerp laet zich verwezenlyken, en winst
| |
| |
valt er waerschynlyk te maken. Doch moet ik u éen ding onderwerpen ter overweging: het jonggezellenleven is bezig, met my te vervelen, en ik begin ernstig aen het huwelyksjuk te denken. Zulke operatie zal zekerlyk aenleiding geven tot allerlei kwade geruchten op myne rekening. Indien zoo iets ter ooren kwame van de erfgename, die ik in het oog heb, dan zou ik wel kunnen blauwe schenen loopen; en daeraen heb ik eenen hekel van den duivel!
- Wat is er aen gelegen? Wat getater meer of min, dat kan de merkt noch breken noch maken. Ik houd my overtuigd, dat er weinig papa's hunne dochters zouden weigeren aen den eigenaer des heerengoeds van V.....; daer er velen om inlichtingen zullen gaen, wanneer gy u aenbiedt zonder dezen eigendom.
- Weet gy wat, meester Grypvogel? Ik zal uw voorstel in ernstige overweging nemen. Ondertusschen moogt gy al de schuldvorderingen opkoopen, tegen den minst mogelyken prys! Kunt gy ze tegen vyftig, zestig koopen, dan moet gy geene zeventig geven. Neem nauwkeurige inlichtingen nopens de schuldeischers; zitten deze wat bekrompen, dan moogt gy veel afdoen. In allen gevalle koop maer, en laet my zooveel mogelyk achter de gordyn. Hebt gy verstaen?
- En voor zulke extra-gunstige operatie bekom ik toch ook wel eene extra-provisie. Er mag ook wel wat bygevoegd worden voor het getater, dat ik alleen op myne kap hael; want gy wilt niet gekend worden, dan door den schuldenaer en zynen vader, op den beslissenden oogenblik.
- Gy zult redenen hebben om over my tevreden te wezen; doe ik goede zaken, dan trekt gy er een geëven- | |
| |
redigd voordeel uit. Myn regel is onveranderlyk: ‘leven en laten leven!’
Onder het spreken dezer woorden, was Oscar opgestaen en had twee regalias genomen, waervan hy éene overreikte aen zynen factotum. Deze bemerkte met eenen dubbelzinnigen grimlach: ‘ik weet, dat gy een edelmoedige heer zyt, en gedane diensten edelmoedig beloont.’
Nauwelyks had Grypvogel de sigaer ontstoken, of Willem, de bediende, trad binnen het vertrek, en vezelde eenige woorden aen het linker oor zyns meesters. Deze sprak tot den rooker: ‘er is iemand daer, om my met een bezoek te vereeren; ik wensch, dat uwe tegenwoordigheid hem niet bekend zy. Willem zal u langs den kleinen trap tot op het achterplein vergezellen. Van daer kunt gy door de poort op straet geraken. Zorg voor de operatie, waermede gy u belast hebt.’
- Gelief u om my niet te kwellen; ik mag myne oogen al open houden, dan zie ik toch niet, wat ongezien moet blyven. Ik kan wel denken, van wat bezoek er kwestie is! - Voegde de kerel by, en trok een oog, hetgeen zeggen wilde: ‘ik weet immers, wie u met bezoeken vereert!’
Oscar geloofde, zich den tyd niet te kunnen afsplyten, om langer te klappen; weshalve hy opstond; den arm nam van zynen agent des bedrogs, en hem tot builen de zydeur bragt. Willem deed den kerel haest maken en bereikte weldra het achterplein en de voorpoort, waer hy hem, op den stoep der rue Royale, vaerwel zegde.
Met den meesten spoed kwam de bediende terug by zynen heer, om dezes verdere bevelen te vernemen. Oscar vraegde: ‘dus is myn vader daer, en wacht op een
| |
| |
verhoor, en dat zoo vroeg 's morgens. Sedert langen tyd was hy niet meer hier; dezen nacht zag ik hem op het bal; wat mag er gaende zyn? Breng hem binnen, hy heeft reeds te lang gewacht... ik moet den oude in eere houden.’
Eene minuet na dit gesprek, ontving deze voorbeeldige zoon zynen vader op den dorpel der deur. De oude Gullivers, wiens leven eene samenschakeling was geweest van kuiperyen en bedrog, mogt al weinig aen zynen zoon verwyten; nogtans nam hy eene miene aen, als of hy hem kwame moraliseren. Blind zynde voor zynen eenigen telg, en zelf noch eer noch deugd bezittende, keurde hy niets af in Oscar's buitenspoorig leven, als al zyne schanddaden maer verdoken bleven. Hy had eene morael op zyne eigene hand: in het openbaer hing hy den zedelyke uit, terwyl hy geenszins kiesch was nopens de middels; doch éene voorwaerde hield hy altyd in het oog: zyne schelmery mogt niet gekend worden. Wanneer de zoon dief, bedrieger, woekeraer, aftroggelaer en onkuischaerd was, in de volle beteekenis der woorden, dan mogt men met regt zeggen: de appel viel niet verre van den boom!
De fyne bediende had aldus het vertrek verlaten en zich met zware stappen verwyderd; doch hy was op de teenen teruggekeerd, om door het sleutelgat alles af te luisteren. De oude nam al aenstonds het woord:
- Gy hebt my laten wachten; hadt gy zulke drukke bezigheden, myn voorbeeldige zoon, indien ik het mag weten?
- Verschoon my, vader, indien gy eenen oogenblik hebt gewacht. - Bejegende Oscar - Ik ben maer pas opgestaen; de oorzaek van myn laet slapen is u bekend; ik kwam maer ten vier ure t'huis van het bal.
| |
| |
- Dit is dagelyksch brood; gy kwast by nachte en slaept by dage. In een woord, gy leidt een leven, hetwelk de sterkste lichaemsgesteltenis, in weinige jaren, moet ten gronde ondermynen!
- Daeromtrent, vader, moet ik u zeggen, dat gy in dwaling verkeert. Ik voel my buitengemeen wel, en niemand zou van my een kapitael op lyfrente nemen tegen tien ten honderd. Het is my ten volle bekend, dat gy grooten prys hecht aen myn welvaren; doch durf ik niet vermoeden, dat de zorg voor myne gezondheid u zoo vroegtydig naer hier dreef. Nogmaels verzeker ik u, dat ik my uitermate wel bevinde.
- Stel u gerust, myn zoon, uwe gezondheid heeft ditmael niets gemeens met myn bezoek; de reden myner komst is veel gewigtiger.
- Ik kon het wel denken! - Murmelde Oscar, terwyl hy den rook der regalia in kronkelende wolkjens wegblies, met eene onverschilligheid, die bewees, hoe weinig hy de deugd der ouderliefde bezat.
- Er moet een einde gesteld worden aen uwe levenswyze! - Hernam de oude op den toon eens predikants. - Ik voel my verpligt, als vader, u ernstig te vermanen tot het volgen van eenen anderen levensregel.
De man zweeg een poos, als om te zien, wat uitwerksel deze inleiding op zyn gemoed te wege bragt. By de eerste woorden had de losbol zich in den leuningstoel achterover gelegd. Met een gelaet, waerop een mengsel van spotterny en verveling te bespeuren was, lag hy daer met zyne slaperige oogen op den spreker te blikken, als of hy wilde zeggen: aengezien ik u niet kan buiten dryven noch den mond stoppen, moet ik wel luisteren naer het gebeuzel, dat gy my gaet opdisschen! Toen hy
| |
| |
wel op zyn gemak zat, zegde hy met eene spotachtige beleefdheid: ‘geneer u niet, vader, indien ik u bidden mag; bekyf my zoo wat, om niet buiten het gebruik te geraken: gy van 't te doen, en ik van 't te hooren!’
By deze onbeschofte houding en tael, verloor de oude Gullivers den draed zyner voorbereide oorwassching. Hy begon zyne improvisatie aldus: ‘ik was ook eenmael jong, en weet zeer wel, dat de jeugd niet prykt met deugd; maer een losbol, gelyk gy zyt, ben ik nooit geweest. Ik mogt al in sommige gevallen buiten de schreef gaen, dan toch wachtte ik my wel voor het gezwets van de menschen. Zoowel in myn burgerlyk gedrag, als in myne handels-en geldzaken, heb ik ten allen tyde den schyn van treffelyk man aengenomen. Nooit heeft men my op de wandelingen of op het tooneel gezien met zangeressen, danseressen en soortgelyk gemeen slach van volkjen. Voor niets ter wereld zou ik myne goede faem aen de algemeene verachting blootgesteld hebben. Op uwen naem kleeft reeds eene zwarte vlek: “woekeraer en geldverkwister!” Ziedaer de termen, waermede men uwen naem bestempelt. Weet gy wel, dat de bultin Adelheid Wespestrael gisteren avond in volle gezelschap u als een kanaljegoed heeft gebrandmerkt! En zulke schande moeten uwe ouders beleven!’
- Gy baert my verwondering, vader; ik mag zeggen verbazing! Sedert wanneer is de beurs dan dermate tot bekeering gekomen, dat zy ook al hare morael en faem heeft? Menigmael heb ik u hooren zeggen in ons huis, wanneer gy eene winstgevende operatie hadt gedaen, ten koste van goede sukkelaers, en dat moeder u vroeg, of uw geweten wel gerust was: ‘maer, vrouwlief, de beurs kent geen geweten! Geld is er de boodschap.’ Daeruit
| |
| |
heb ik opgemaekt, dat in uwe oogen de winst alleen de maetstaf is van de beursmorael. Dat men het ter beurs aldus verstaet, daervan zal ik u een bewys leveren op staenden voet. Durft gy duizend napoleons verwedden, dat myn handteeken ter beurs zooveel vertrouwen inboezemt als het uwe? Nogtans prykt gy met uwe morael, waerop ik geene aenspraek make.
- Gy zult uwen vader nog wel willen vernederen;... dit ontbrak er nog aen! Laet uw krediet ter zyde, en spreken wy over uwe faem, die door het slyk der straten wordt gesleept.
- Veel zou hy te doen hebben, die zich wilde bekreunen om hetgene de menschen van iemand zwetsen! Men schat de lieden niet meer voor datgene, wat zy zyn, maer voor wat zy bezitten. Deze woorden heb ik u duizendmael hooren zeggen! Toen ik nog een knaep was, hebt gy my dezelve zoo diep en zoo vast in het geheugen geprent, dat zy er nooit zullen uitgerukt worden! Het geld is de hefboom der samenleving, de toetssteen van eer, deugd en vrienschap! Luister liever, myn sermoenachtig vadertjen: volgens het zeggen van u en van de boosaerdige Wespestrael, zou ik by geheel de wereld bekend staen, als een losbol, een eerlooze, een mauvais sujet! Durft gy tegen my wedden, dat ik maer myne schouw moet laten rooken en myne champanjeflesschen ontstoppen, om de fyne bloem des gezelschaps te zien komen toegestroomd! Gy zult toch wel niet aen het goud rieken, hoe men hetzelve heeft verkregen. Zy, die zooveel spreken en tieren van myne slechte faem, zyn domkoppen; indien zy verstand daertoe hadden, dan zouden zy juist doen, wat ik doe. Leer my, bid ik u, de wereld niet kennen: zy is en blyft een gemeen straetwyf, die zoolang
| |
| |
achter u loopt en schimpt, tot dat gy haer een geldstuk toewerpt; oogenblikkelyk verlaet zy u, om het geld op te rapen!
- En indien ik nu al niet duizende bewysgronden hadde by te brengen, dat geheel uw oordeel op dwalingen rust; dat uwe spitsvindige redenering eene afschuwelykheid is, dan ten minste moet gy toch bekennen, dat de wereld hare vonnissen strykt zonder hooger beroep. Deze vonnissen moet gy vreezen, en wanneer zy geslagen zyn, dan wordt gy er onder verpletterd.
- Zy, die niets bezitten, moeten de vonnissen of liever de vooroordeelen der wereld vreezen. Wy beide, gy en ik, zyn door onze rykdommen onafhankelyk. Ik weet waerom gy de denkwyze van het dwaze gemeen vreest. Gy wilt bedektelyk geld en veel geld winnen; daarenboven zoudt gy gaerne hebben, dat het volk in het openbaer van u zegge: ‘O, die oude Gullivers is toch een eerlyk en deugdzaem man!’ Gy hebt het op eeretitels gemunt, en zoudt willen ridder, baron, graef misschien gemaekt worden. Het is mogelyk, dat gy 't nog zooverre brenget; want met geld kan men alles koopen! Om 't even, elk rnensch heeft zyn stokpaerd: gy loopt achter eene goede faem en eeretitels; gedoog dan ook, dat ik verkieze achter het genot des levens te loopen! Zoodra ik afgesloofd ben, zal ik van zelve ophouden!
- Maer, Oscar, peinst gy dan nooit op den tyd, die komen zal, dat gy alleen in de wereld staet, zonder familie en zonder steun?
- Zoo, zoo, eindelyk komt het groote woord er uit; thans begryp ik uwe bedoeling, vadertjen lief! Gy zoekt my aen een wyf te binden! Indien gy zinnens waert, met een dergelyk ontwerp voor den dag te komen, dan
| |
| |
was 't onnoodig, zoovele woorden le verspillen; aengezien ik zelf dienaengaende rypelyk hebbe nagedacht. Tot hiertoe hield ik my nog gedurig bezig met afwisselende betrekkingen; zou 't niet aerdig wezen, dat ik ook eens het huwelyksjuk beproefde? Daerenboven kosten zulke betrekkingen veel geld,... en zullen te kostspeliger worden, naer mate ik meer vordere in jaren. Ik zou enkelyk genegen wezen, eene vrouw te nemen, om aen het hoofd van het huishouden te staen; om in myne zalen te pronken en volk te ontvangen, wanneer ik afwezig zyn moet.
- Ik zal regtuit bekennen, dat ik verheugd ben, u in zulke gunstige stemming te vinden; eindelyk zullen wy 't nog cens worden.
- Dit hangt van eene kleinigheid af: ik ben bereid, op staenden voet, tot het huwelyk over te gaen, indien het met een meisjen kan geschieden, die my bevalt. Ik houd my overtuigd, dat gy voor my ergens eene schoonheid in het oog heb; want ik stel maer éene voorwaerde: schoon moet myne toekomstige bruid zyn, of ik wil geene hoegenaemd.
- En indien ik eene schoonheid van de eerste klasse voor u gevonden hadde, wat zoudt gy dan zeggen, bedolven zoon, daer gy zyt?
- Toe, kom er eens mede voor den dag! ‘Gy ziet, dat ik ongeduldig ben te vernemen, wie de uitverkorene is, die myn vader bestemd heeft voor zynen eenigen, bedorven zoon.’
- Gy waert dezen nacht op het bal; daer hebt gy er in soorten gezien; zeg my eens, hoe bevalt u mejuffer Kunegonde Blinkhout?
- De naem is wel wat prozaachtig; doch zy kan er
| |
| |
door... nog zeer jong en onervaren; maer er steekt stoffe in, om er eene dame van te snyden? die in eene zael niet zoude misplaetst wezen. Wat de familie betreft, daeromtrent hebben wy het regt niet, veel op te werpen. Hare afkomst is de onze wel waerd; vindt gy dit ook niet, vader? Ten minste zoolang als gy nog niet in het bezit zyt van uwe perkamenten!
- Geene kwalykgeplaetste schertsery, myn zoon; het geldt hier niet alleen de schoone, maer ook nog de ryke dochter Blinkhout op het net te halen. Ik bevind my telken avond in gezelschap met den vader in het Visschershuis. Gisteren sprak ik eenige woorden tot hem, als by toeval. Ik hield hem in het oog, terwyl gy met zyne dochter spraekt, en het scheen my, dat een glimlach van tevredenheid om zynen mond speelde. Thans begrypt gy, waerom ik u vermaende tot omzigtigheid. De man komt van het dorp, waer men nog altyd de deugd der zedelykheid en de regtvaerdigheid op hoogen prys stelt. Leg eenen toom aen uwe uitspattingen, anderzins...
- Zult gy uwe scheenen blauw loopen! - Voltooide de zoon lachende als een zot - Stel u daeromtrent gerust! Heeft meester Blinkhout nog eenig vooroordeel van eer en zedelykheid uit het dorp in den kop behouden, dan zou het my toch grootelyks verwonderen, indien hy niet tevens behebt ware met den hoogmoed eens parvenu's. Zulke mannen zien op rang en stand; wat meer is, meester Blinkhout kent de cyferkunst, byzonderlyk den regel van vermenigvuldiging; daervan is zyne fortuin een sprekend bewys. Gy moogt gelooven, dat ik begeerig ben te weten, hoe ik my zal voordoen als pretendent, als echtgenoot en als vader.
- En hoe zyt gy zinnens, het aen boord te leggen,
| |
| |
om met de familie Blinkhout in betrekking te komen? Wilt gy, dat ik eenen stap doe, ten einde u de taek wat te vergemakkelyken?
De losbol, die het geld almagtig waende, sprak op den toon eens mans, welke zeker is van zyne zaek: ‘hael u geene nuttelooze moeiten op den hals! Gy moet immers wel weten, dat ik onuitputtelyk ben, wanneer het er op aenkomt, middels te verzinnen, tot doorzetting van een ontwerp.’
De waerdige vader van eenen zoo waerdigen zoon vertrok met de grootste blydschap in zyn hart, nu hy de verzekering had verkregen, dat Oscar genegen was tot het aengaen eener huwelyksverbindtenis met eene welgevestigde erfgename. De oude bankroetier stelde zich niet eenmael de vraeg: is myn afgesloofde, eerlooze, godloochenende zoon dan een kerel, om aen een jong, schuldeloos meisjen te binden voor haer leven? Aen een meisjen, die een voorbeeld van alle deugden zoude geweest en gebleven zyn, indien de ouders niet den overdreven hoogmoed met al zyne noodlottige gevolgen in haer hoofd hadden gejaegd? Het schoot hem niet eenmael te binnen, dat deze afschuwelyke jongman anders niet kon, dan dit meisjen met zich slepen in het alduivelschap der wereld! O, daerom bekreunde deze boef zich geenszins! Het was hem genoeg, zynen zoon uit den modderpoel te trekken, voor den schyn der menschen! Dat hy een jeugdig hart verbryzelen en verscheuren moest, om tot zyn doel te geraken... dit verdiende niet eenen oogenblik, zyne gedachten bezig te houden.
|
|
Auteursrechtvrij