Vaderlandsche poëzy. Deel 1
(1840)–Prudens van Duyse–
Auteursrechtvrij
[pagina 87]
| |
I.'t Was uit met Vlaendrens vrucktbaerheid
Die 't hoofd zoo lang had opgebeurd.
Geen lachend leven overspreidt
Meer 't veld dat ongedolven treurt.
Geen boekwei tiert, geen halmtjen ruischt:
Ontmoedigd rustte 's landmans vuist.
Hy stort ter neêr, met hol gezicht,
En knaegt met radeloozen tand
Aen 't vunze stroo, waerop hy ligt;
En heft, verflauwende, de hand,
De maegre hand ter zegening
Zijns zoons, wien reeds de rust beving.
| |
[pagina 88]
| |
De hongersnood doorwaert de stad
Met ongestuiten reuzenvoet.
Wat baet den ryke pracht of schat?
Hem pijnt die ydele overvloed!
Hy zou een vorstelijk kleinood
Bly schenken voor een korstjen brood.
Het gretig stael vloog in den strot
Van 't uitgemergeld ros sints lang;
De trouwe hond deelde in dit lot;
Niets stilt den bittren hongerprang.
De stervende roept God nog aen,
Maer 't wierookvat blijft ledig staen.
Verwoesting heerscht in 't heiligdom,
Bestrooid met lyken, zonder baer,
Van d'onvertroosten Christendrom
Gevallen voor 't gewijd altaer,
Dien zy, ten laetsten schut en scherm,
Omhelsden met bezweken arm.
Een enkle stam geniet en juicht
In Brugges uitgevaste vest.
Hun korenzolder barst en buigt
Door airen, uit al 't vlaemsch gewest
Vergaêrd door Vlaendrens cancelier,
Door Bertolf, d'onverzaedbren gier.
Voor schatten ruilt hy slechts wat graen,
En spot met d'algemeenen nood.
| |
[pagina 89]
| |
Al moest het heele land vergaen,
Wat geeft het? Hem ontbreekt geen brood.
Hy leeft alleen voor zwaer gewin,
En lacht by zijn verzaed gezin.
Maer de Eeuwige ziet van omhoog,
Eer Vlaenderen verkeere in graf,
Op 't knielend volk, met teeder oog,
En in dien blik daelt zegen af.
Graef Karel vliegt van 't fransche strand
Te rug naer 't kermend vaderland.
Graef Karel koomt, en waekt, gelijk
Een minnend vader voor zijn kroost.
Geen rampspoed neemt tot hem de wijk,
Of vindt er liefelyken troost.
Hy spijst al wien hy spyzen mag,
En wint tot loon der armen lach.
Hy wenkt; en Ypere is gered.
En knielt voor hem met liefdevuer.
Hy wenkt; en Bertolf staet verplet.
De macht ontsluit de korenschuer,
Waer vrekheid, voor 's volks beden doof,
Den graenschat wegdrong, als haer roof.
Hy wenkt - en aen zijn breeden disch
Vindt dagelijks en weêuw en wees
Een onverhoopte lafenis,
Die stille dank, al biddend, prees;
| |
[pagina 90]
| |
En 't naest hen zeetlend jonkersrot
Beteugelt d'overtrotschen spot.
't Herlevend volk herwint den moed;
En heeft de spade bly hervat.
Natuer spelt nieuwen overvloed,
Met vruchtbren dauwdop overspat.
En Vlaendrens redder smaekt een heil
Voor geenen schat of scepter veil.
Maer Bertolf knarsetandde woest,
Herkauwde stit den smaed en hoon
Dien hy alleen had ingeoegst,
En zwoer den Grave een aeklig loon,
En dreef tot wrok en overmoed
Het hem verwante vloekgebroed.
‘Ja, wreken zal ik u, mijn oom!
Gilt Bosschaert uit, met helsche borst.
Het bloed van dien verwaende stroom',
Die ons in u bevlekken dorst!
Al vielen wy met hem, hy vall'!
- Hy valle! dreunt hun wraekgeschal.’
Maer Karels heldenziel, voor wie
De trots van legers had gebukt,
Dacht aen geen leed. Hy boog den knie
Voor d'Oppervorst, en bad, verrukt:
‘Heb met mijn kindren medely';
Bewaer uw roede alleen voor my!
| |
[pagina 91]
| |
Geen diamanten kroonegloed
Verleidde er ooit mijn blikken; neen!
'k Verkoos der Belgen gravenhoed.
O Heere der barmhartigheên,
Zend op mijn volk uw zegen af,
En 't kniel' slechts, weenend, op mijn graf!’
| |
II.De klok slaet een; en atles sluimert:
Alleen de sombre booswicht waekt.
Zijn sponde strekt hem tot een pijnbank.
De hel, die in zijn boezem blaekt,
Vervroegt hem 't uer der eeuwge wrake,
Wanneer Gods gramme donder kraekt.
Des afgronds geest waert in het duister,
En juicht om zijn gelukkend plan,
Als toen hy de eerste stervelingen
Met toren zag bedreigd, en ban.
Hy juicht: hy vond wien hy verslinde -
Een gloeiend moordenaersgespan.
De nacht verbreidt haer stille wieken,
Maer wraekzucht, die hun hart doorwoedt,
Ontzegt den hollen blik de sluimring -
't Berouw aen 't zwoegende gemoed:
Reeds glimmen dolken in hun vuisten:
Zy hongren naer onschuldig bloed.
| |
[pagina 92]
| |
Lang had de goede Graef gebeden,
Op dankbre kniën neêrgestort;
Een zachte slaep wenkt hem ter ruste,
Met vrede en zaligheid omgord,
Terwijl zijn brein in zoete droomen
Op 't needrig bed gewiegeld wordt.
Hy ziet de welvaert weder tieren
In dorp en stad, by ieder stand.
Hy ziet de vreugd op de aengezichten,
En elke borst in liefde ontbrand.
Hy ziet zich overal aenbidden,
Gelijk den vader van het land.
Hy heelde de allerlaetste wonde
Van d'onderdaen, zijn dierbaer kind;
Geen weêuw of wees die langer schreide;
De booze- zelf was vreêgezind;
En 't nakroost gaf den naem van Goede
Aen Karel, door 't heelal bemind.
Hy hoorde gouden- englenharpen;
Hy ziet hen wenken, by 't gezang;
‘O broeder, koom: de Hemel wacht u!’
En met een danktraen op de wang
Ontwaekt hy, voor het blozend oosten
De dikke duisternis vervang'.
Nog kondde schettrend hanenkraeien
Den dag niet aen de zwygende aerd';
| |
[pagina 93]
| |
Nog floot geen vogeltjen, zijn nestjen
Ontstegen voor het frisch geblaêrt:
En Karels ziel, ten hoogen aedmend,
Had Christenzuchten reeds gebaerd.
De klok van sint Donaes riep godsvrucht
Ter vastenboete en bedenplicht.
De Graef klimt, met verhaeste schreden,
Naer 't opperste van 't tempelsticht,
En bukt voor 't altaer des Alhoogen
Volneedrig 't vorstlijk aengezicht.
Geen ridders die den Graef beschutten:
Hem schut de liefde van zijn volk.
Geen dienaers die den Graef omgeven:
Hy leeft voor 't land, en vreest geen dolk;
Hy bidt en waekt tot heil der zynen
Voor de eerstbepurperde ochtendwolk.
Hy 's van ellendigen omgeven.
Doch schuilt hier geen gevloekt verraed?
't Is of er woeste blikken gloeien-
Een dolk glimme onder 't slecht gewaed
Van bedelaren, op wier voorhoofd
Een Caïns merk gestempeld staet!
En Karel bidt: ‘Wien zou ik vreezen,
Mijn God, zoo my uw schild bedekt?’
Daer smeekt een droeve vrouw een almoes;
| |
[pagina 94]
| |
Hy rijst, tot meêly' opgewekt:
Daer blinkt een bijl, en hakt zijn arm af,
Dien arm, menschlievend uitgestrekt!
‘O Bosschaert, God vergeve u!’ Tevens
Valt hy, beî de armen afgeknot.
Nu priemt de dolk der wangedrochten
Den martelaer, door hen bespot.
Men bonst hem neêr van uit de hoogte,
By 't helsch gegil: ‘Waer schuilt zijn God?’
| |
III.God! galmde 't ruime tempelchoor
De vloekverwanten na in 't oor,
Doof voor des Hemels stem:
Het drong tot de yzren borst niet door,
Dit woord vol vreesbren klem;
En uit des Heeren woon gevlogen,
Straelt alverdelging uit hunne oogen.
De herder viel voor vuig geweld;
De bloedge wolvenbende snelt
Naer 't hem verkleefde volk.
Zijn dienaers liggen neêrgeveld
Door onverwachten dolk.
Nu plonderen de roovershanden;
De vlamme vliegt door 's Graven panden.
| |
[pagina 95]
| |
Gods donder rust, maer sluimert niet:
De moordenaer verbleekt, en vliedt,
En zoekt reeds krocht en kuil,
En gaet, ter gunst van 't nachtgebied,
(Onzaelge staertster!) schuil;
Maer vreest, al huivrend voor zich-zelven,
Den val der gramme luchtgewelven.
De erkentnis naekt den martelaer,
Die rustig stond in 't bangst gevaer,
En voor den volke viel;
Dofsnikkend, beeft der Belgen schaer,
Met neêrgeslagen ziel;
En kust de hand, nog mild ontsloten
Ter zalving van natuergenooten!
Daer lag de Grave, zonder smet;
Van al zijn weenend kroost omzet,
Dat op zijn wonden toont.
Daer lag hy als in diep gebed,
Met wonderglans bekroond.
De geur der roos van Edens dreven
Scheen om den zalige te zweven.
De toren droogt de tranen af
Der vaderloozen by zijn graf;
Men zweert er, neêrgeknield,
Der moordenaers gerechte straf,
| |
[pagina 96]
| |
En vliegt, van wrok bezield;
En spoort hen op van alle kanten,
En doodt een deel der vloekverwanten.
Hervoortgezweept door 't bang gemoed,
Vlucht Bosschaert met gewiekten voet,
Tot aen het Scheldestrand,
En stapt een schuit in, maer de vloed
Smijt hem te rug aen land.
't Gericht heeft reeds hem vastgegrepen,
En d'adem uit zijn borst genepen.
De moordenaren dolen voort
Van hoek tot hoek, van oord tot oord;
De zee wordt hun verblijf.
Zy schuimen ze af, tot roof gespoord,
By daeglijksch wanbedrijf.
De stoutste kiel en vloot versaegde
Waer hun bebloede vlagge daegde.
Eens, dat weêr de akelige dag
Die 't gruwelstuk volvoeren zag
In stormen nederzonk,
Terwijl in ieder donderslag
De naem van Karel klonk,
En ieder golf hun wraek verkondde,
Verdwenen ze in des afgronds monde.
|
|