De spellingsoorlog

[p. 109]

XXXV.
De Bilderdyker.

Heel Vlaendren ligt weêr overhoop;
Geen vlaemsche pen bleef onversneden,
Opdat men ze in den inktpot doop',
En voor de Spelling zy gestreden.

De Taelvlag wappert wijd en zijd;
Het vreêkanon is niet vernageld:
Vliegt ieder niet ten letterstryd?
Ligt niet de letterstam behageld?

Men haelt van Maerlant uit het graf,
Waerin hy eeuwen lag bedolven,
En knielt voor 's Vaders vederstaf:
De twistïnkt stroomt met volle golven!

De kranten staen half vol gedrukt
Met voor- en tegen protesteren;
En Gent is weêr ten kamp gerukt
Om tegen Brugge zich te weeren.

[p. 110]

 

Gelijk toen Artevelde..... Maer

 

Die zaek is nu wat lang geleden:

 

Wy raken ditmael niet die snaer;

 

En wy vervolgen onze reden.

 

 

 

Ja, 't geldt het Spellings ryksgebied:

 

Ons land geraekt vol protestanten.

 

De mutsaerts kraken nog wel niet,

 

Maer 't oorlogsvuer blaekt t'allen kanten.

 

 

 

Des meesters en des leerlings schacht

 

Wil zich met 't A B C bemoeien.

 

Hier wil men klucht en ginder klagt;

 

Hier vleien; ginder drayen, knoeyen.

 

 

 

Ik, half gerugsteund door de veêr

 

Van Bilderdijk, zoo hoog gerezen,

 

Zeg zachtjes: ‘Vrienden, ik heb de eer

 

Nog niet van overtuigd te wezen.

 

 

 

Sus! wat toegevendheid voor my,

 

Al ware ik ver van 't pad geweken:

 

'k Wil (wie er voor een stelsel stry')

 

Den vinger in de wonde steken.’

 

 

 

Eenparigheid is wenschelijk,

 

En vast zeer wenschlijk in gazetten;

 

Voor my, 'k eerbiedig Bilderdijk:

 

Hem schreef geen overheersching wetten.

 

 

[p. 111]

 

Schoon is het woord eenparigheid;

 

't Verwekt gewis een zoete blyheid;

 

Ik ook, ik ben er door gevleid,

 

Maer dat begoochlend woord van vryheid!...

 

 

 

'k Weet dat men zich het hoofd doorkloof

 

Voor een eenvoudig lettergreepjen;

 

Maer in dien tyd was 't voor 't geloof

 

En nu is 't voor een letterstreepjen.

 

 

 

Dat men geen inkt of bloed vergiet'!

 

Zoo moge ons land in vrede blyven.

 

'k Bevechte 't nieuwe stelsel niet.

 

De zaek is maer van wel te schryven.

 

 

 

Schrijf in de spelling die minst slecht

 

Of best u toeschijnt goede werken:

 

Geen letter die de vlucht ontzegt

 

Aen opgewassen arendsvlerken.

 

 

 

Win door uw kunst een hoogen stoel

 

In 't eerechoor der letterbraven.

 

Dan noemen u, met trotsch gevoel,

 

Als broeder Belgen en Bataven.

 

 

 

Een plooi op de eene of andre wijz'

 

In 't kleed der tael kan weinig scheelen:

 

Verdient zy daerom minder prijs?

 

Zal zy daerom min 't harte streelen?

 

 

[p. 112]

 

Is vader Bilderdijk een pruik

 

Omdat hy niet zijn stelsel ruilde

 

Voor 't nieuwerwetsche schoolgebruik,

 

Noch onder 't schild van Weiland schuilde?

 

 

 

Voor my, 'k speel voor- noch tegenrol;

 

Ik, noch Behaegel kunnen baten:

 

Wat held braveert de protokol

 

Der nieuwe Spellingspotentaten?

 

 

 

Zy spraken: ‘Vrienden, schut de kunst,

 

De welvaert en den roem van Vlaenderen.

 

Winne ééne Spelling aller gunst,

 

Of onze Taelboom vliegt aen spaenderen.

 

 

 

De Tael lag sedert eeuwen ziek;

 

Men kappe en kerve, en zalv' haer kwelling;

 

En voor der Lettren republiek

 

Rijz' nu de monarchy der Spelling.

 

 

 

En zegg' 't verbazend nageslacht:

 

In 't jaer toen landtwist voort bleef leven,

 

Toen ieder schier verschillend dacht,

 

Werd er eenparig eerst geschreven.

 

 

 

Dat was toch eene omwenteling

 

Die menige andre waerd kon wezen.

 

De veder strekte tot een kling,

 

En ieder moest weêr leeren lezen!’

 

 

[p. 113]

 

Ik ook, ik wensche dat de vreê

 

Ras veler schrijflust kome prikkelen:

 

Eerlang vervult zich wis myn beê:

 

Het geldt hier toch maer acht artikelen.

 

 

 

En roepe alsdan wien 't razen voeg':

 

‘Commissie trots de Constitutie!’

 

Voor my ik heb alreeds genoeg

 

Aen eene Spellingrevolutie.

 

 

 

Maer 'k heb hier reeds te veel gedicht:

 

Het aepgeslacht mocht my verketteren;

 

Gy weet, die soort verwart zoo licht

 

De Letterkunst en kunst der Letteren.

1840.