|
| |
| |
| |
Natalia.
Tweede elegie. 1841.
| |
| |
Zy vond geene plaets ter uitrusting van
haren voet, en is tot hem wedergekeerd.
Genesis, VIII. 9.
Zy heeft hare weduwkleederen afgelegd.
Judith, X. 3.
| |
| |
| |
Tweede Elegie.
De weeze.
I.
Het pluimloos broed verschuilt in schut van donzen wieken
Der moeder, die het kweekt met liefdezorg. Het piep',
Daer kleppert, reeds ter hulp gesneld, het siddrend kieken;
Ja, 't is een hooger hand, die 't deze zielzucht schiep.
Maer is dat broed gegroeid, en kan 't de slagpen reppen,
En voelt het kracht genoeg tot zwervend zelfbestaen,
Dan breekt de liefdeband. God, die den mensch wou scheppen
Naer eigen beeldtenis, blies d'eeuwgen vonk zelf aen
Der liefde, ziel der ziel, die nimmer uit kan dooven,
Die uit den nacht des doods met voller gloed verryst,
| |
| |
En voor den Christen, by ontwyfelbaer gelooven,
Het graf verzinken doet, als ze op den Hemel wyst!
| |
II.
O Zuster, de eenige door de Almagt my gegeven,
Hy dreef die kinderzucht uw maegdenboezem in.
Aen uwer dagen bron wydde ook uw jeugd haer leven,
Aen haer, die grensloos minde eene onbegrensde min.
Gy waert het die 'k bezong, als ons de wiek nog dekte
Der Moeder, thans gestapt in Godes majesteit;
Gy waert het, die myn lier tot zachte toonen wekte:
Uw naem, Natalia, blyft my nog zaligheid!
| |
III.
't Herdenken aen die vrouw voor ons vol moedergoedheid
Blyft aen 't bedrukt gezin een overwaerde pligt.
| |
| |
't Is smartlyk, maer die smart wordt zelv' niet zonder zoetheid,
Wanneer het kinderhart ter regter plaetse ligt.
't Is smartlyk, maer 't gevoel dat zy haer loon mag smaken,
De nageur harer deugd, die balsemryke bloem,
Doen myne erkentenis voor d'Alvoorziende blaken,
Dat ik zulke achtbre vrouw nog lieve Moeder noem'!
Zoo kan zwaermoedigheid ook reine wellust teelen,
Zoo plukt herinnering een kostelyken krans
Op 't graf der waerde ziel, die ons in 't graf blyft streelen,
Als 't nagevonkel van verdwenen zonneglans.
Vermaen my tot geen troost, by 't zwaertst verlies van 't leven,
Als nog haer braefheid voor myn weenende oogen blinkt.
Want er zyn tranen, 'k voel 't, zoo teeder als verheven,
Waer al het heilgenot der aerde by verzinkt.
't Herdenken is der maen gelyk, die aen de kimmen
Stil opstygt, en by 't licht, dat door den sluijer straelt
Der wolken, lafenis in 't lydend hart doet klimmen,
En doorgestreden ramp met weelde mild betaelt.
| |
IV.
O droeve maer!... myn Moeder kampt met ziekte en lyden.
Ik vlieg naer 't vaderdak te rug; 'k hergroet ze, en waen,
| |
| |
Dat haer herstelling my eerlang weêr zal verblyden.
Zy spreekt: ‘Myn goede zoon!’ en lacht my vriendlyk aen.
Gelooven kon ik niet, dat de achtbre Vrouw zou sterven.
De liefde vleide ons zacht, zy, zuster van de hoop.
Die hoop deed my, helaes! den laetsten zegen derven,
Waer de Eeuwge zelf in spreekt voor gansch een levensloop.
Maer nog, nog bied ik haer, geteekend met den stempel
Des doods, den laetsten kus op bleeke en koude wang;
Nog kniel ik voor haer koets, gelyk men in den tempel
Ten halve reeds gesloopt, al zwyge er bede en zang,
Te dieper nederbuigt; nog zien myn twyflende oogen
Die lieve Moeder, met de heerlykheid des doods
Bekroond, voor de eerste mael niet met myn leed bewogen,
Verjeugdigd in haer slaep, en in 't gelaet iet groots,
Iet onbeschryflyk groots, dat sprak van 't andre leven;
Kalm, als de daegraed van een lieven meischen dag,
Verheffend als de nacht, met starrentooi doorweven.
Nog zie ik om haer mond een goddelyken lach;
Nog bomt het klokkenpaer, met traeggesleepte klanken,
Van uit den toren voort, op ongelyke maet;
Nog schiet in 't heiligdom het waschlicht doffe spranken;
Nog rouwt het Godsaltaer in aeklig floersgewaed;
Nog staen ze voor myn oog, omneveld door de tranen,
Die weezekindren, met een fakkel in de hand,
Rond 't heilig lyk geschaerd, gelyk om ons te manen:
‘Ziet, God omvleugelde ons in diepgezonken stand.’
Nog vaert het orgel, als het harpgeruisch der hemelen,
By 't De profundis op, en dreunt me in 't zwelgend oor,
| |
| |
Toen over 't bukkend hoofd een Engel neêr kwam wemelen,
Die nauwlyks 't eeuwig licht begroette in 't Engelkoor!
't Was, als een kenbre schim, die ons in zoete droomen
Genaekt, op blanke wiek, met Edens roozenkroon.
De zwarte baer verdween; een stem scheen toe te stroomen,
Eene aengebeden stem, die lispelde: ‘Myn zoon!’
Waer waer gy, dierbre, dan? Niet aen myn zyde, ach! Zuster,
Gy knielde in 't vaderhuis, welks eerezuil bezweek.
Gy badt: 't verbryzeld hart klopte u allengs geruster.
't Gebed was u Gods stem, die 't stormnat effen streek!
En nu, al waggelend den tempel uitgetreden,
Volgde ik, met broeder, haer, de wellust onzer ziel.
Toen heb ik, Zuster lief, voor u, voor u gebeden,
Op wie de laetste strael van 't stervend ooglid viel!
| |
V.
De zon blonk schitterend, meêdoogloos voor myn smarte:
Het veld pronkte overal, gelyk ten feest bestemd.
Natuer, uw frissche lach greep bitter my in 't harte,
My zelv' bewustloos, of in 's jammers boei geklemd!
Reeds had de boer gezucht, by 't rustloos nederplassen
Des regens, dat zyn hoop vernield zou wezen, de oegst
| |
| |
In 't nat vergaen, dien hy zoo juichend op zag wassen,
En die zyn huisgezin wat brood bezorgen moest.
Hy bad: door de Almagt werd zyn smeekgebed vernomen,
En 't stael zwierde yvrig rond, naer buit op d'akker graeg.
Verwezenlykt zag hy zyn herfst- en lentedroomen;
Te droogen hier en daer hing 't koren op de haeg.
De vreugd bezielde alom den halfontblooten akker;
Der maegd en 's jonglings oog ontschoot een warme lonk;
De lach riep 't zoetst gevoel in hunnen boezem wakker,
En ik - ik volgde 't lyk van haer, die 't licht my schonk.
De dood had ook geoogst met d'onverzaedbren sikkel;
Myn Moeder had hy thans ter slaepkoets ingeleid.
Tot d' Engel van het graf sprak zy: ‘Waer blyft uw prikkel!’
Zy viel - want zy was ryp voor zaelge onsterflykheid.
Hoe stak de lykkoets af by 't groene veld..... zy spraken
Intusschen onderling: ‘Wat heerlyk schoone dag!’
En voelden niet wat dolk zy me in den boezem staken,
Waer moederloosheid, als een berggewigt, op lag.
God, wie heeft my gebragt tot aen den schoot, die de aerde
Voor haer ontsloot, niet ver van d'ingeslapen gâ.
Ik bad, rilde en bezweek. Der graven nacht omwaerde
Myne oogen... dan, 'k bekwam... Waerom bekwam ik, ha!
| |
| |
| |
VI.
'k Hervond u in den tuin, ter koelte neêrgezeten
Van 't lustpriëel, door 's Vaders zorg gekweekt, en waer
Zoo vaek het olmgeboomt, na 't vrolyk middagëten,
Zyn groen verdek op 't huisgezin verbreidde - daer,
In dit gezegend oord, waer wy als kindren speelden,
En ons der Oudren les in 't hart al spelend droop,
Waer 't nooitvergeten paer de aertsvaders ons verbeelden,
Met d'Eeuwige vertrouwd, by vast geloof en hoop -
In dit gezegend oord, waer Vader 't schoon vertolkte
Van Feith en Helmers en Racine, en menigmael
Voor myn nog jeugdig brein der wiskunst diep ontwolkte,
En elken sluijer hief van Roomsche of Grieksche tael.
In dit gezegend oord beplant door heure handen,
En dat in vroeger tyd haer zorgverpoozing was,
Daer rilde 't denkbeeld my door huivrende ingewanden,
Dat thans de geurge bloem zou spruiten... uit hare asch -
Dat thans alleen die bloem haer slaepkoets zou omgeuren,
Die gy zoo teêr verkwikte in weduwfoltering,
En waer de kindermin nu vruchtloos by zou treuren,
En knielen, in de hoop op moederzegening -
| |
| |
Dat thans heur hand niet meer die planten zon besproeijen,
Nog onlangs hare zorg, als vroeger 't jonge kroost -
Dat thans vergeefs de traen van onze smart zou vloeijen;
En dat geen Vader meer, geen Moeder ons vertroost!
| |
VII.
Niets blyft ons in het leed, dat onverdraeglyk griefde!...
'k Verdwael... Ons blyft op aerd, naest vaders graf, heur graf,
En ginds omhoog, haer liefde, onsterfelyke liefde!
Als Judith, leide zy de weduwkleedren af,
Om op den vyand, op den dood, te zegepralen.
Het blanke bruidgewaed omgolft haer leden sinds.
Geen bange twyfel, neen, kan in myn ziele dalen,
'k Verloor een Moeder hier... 'k won een beschermster ginds.
Reeds was ze digt by 't graf, als ze op een kindjes sterven
Sprak: ‘'t Is een engeltje by onzen lieven Heer!’
O Moeder, die wy ligt voor luttel dagen derven,
De Hemel telt voor ons ook nu een Engel meer.
‘Bid, kindren! bid den Heer!’ dit was het jongst vermanen
Uit halfverkilden mond der Christenvrouw gehoord.
Wy baden... groote God!... wy baden, maer in tranen,
En zy voltrok 't gebed in 't haer verwachtend oord!
| |
| |
| |
VIII.
De Hemel schutte uw dierbaer hoofd! Dat, de Albehoeder
Voor u elk nieuwe zon met nieuw genot bevrucht.
Gy hebt den laetsten lach van eene onschatbre Moeder
Gewis ontvangen; gy, heur laetsten liefdezucht.
Beminde, moogt ge lang myn eenzaem pad verzellen...
Vervang myn Moeder, gy, zoo ze iets vervangen kan!...
Wen reeds myn ouderdom ten levensperk zal snellen,
(Verwacht my zilvren hair!) verkwikk' me uw lach nog dan!
Vergeefs zoek ik alom die aengebeden trekken,
Die lachten by myn lust en leden by myn leed;
In uw gelaet alleen mag ik ze nog ontdekken,
Als gy me vriendelyk, gevoelvol, tegentreedt;
Of als ge, goed en gul, de hand den armen blinde
Meêlydend toereikt, en hem opwekt door een woord.
Dan waen ik telkens, dat ik Moeder wedervinde;
Dan leeft voor my haer ziel in de uwe, o Zuster, voort!
| |
| |
| |
IX.
Geheimenissenreeks, voor haer reeds zyt ge ontsloten,
Gy, waervan 't stoutste brein zich nimmer denkbeeld schiep!
Wy dwalen in den nacht, bedrukte rampgenooten;
Haer werd veropenbaerd wie 't licht in wezen riep!
God heeft ze weggerukt, om by haer heil te voegen
Wat hy aen 't onze ontneemt: zy zag haer gade weêr!
Ja, 'k las op 't dood gelaet den lach van 't zelfgenoegen,
Den lach der zaligen, ontslapen in den Heer!
Gezegend weez' zyn naem door wien hy heeft geschapen;
Gezegend, door den dag, hetzy hy klimme of dael';
Gezegend, door den nacht, als 't stof zich legt te slapen,
In vast vertrouwen op de aenstaende morgenstrael;
Gezegend door de star, wier flonkering niet bluschte,
Sinds haer de alwyze hand zaeide in den wolkentrans;
Gezegend, door wie in zyn schoot zich strekt ter ruste,
Of 't zoete voortgeniet van maen- en zonneglans.
Vliege, als een Serafyn, 't gebed den Hemel nader,
Het dank - of smeekgebed, oorspronklykrein en warm!
God schonk den sterveling een liefderyken vader,
Om 't beeld in hem te zien van d'albeschuttend' arm.
| |
| |
Hy schonk den sterveling een liefderyke Moeder,
Om nooit te twyflen aen zyn gloênde teederheid.
De dood strekt by hun graf de Onsterflykheid tot broeder;
Daer hemelt zelf de rouw, die dankbre tranen schreit!
Ja, op het graf, dat eeus zyn schat ons zal herschenken,
Bloeit nog de liefderoos, ten balzem voor de smart.
Daer kiemt verheven hoop uit zacht bezield herdenken;
Wat voor den blik verdween, verryst er voor het hart.
Zoo zinkt de zonne weg, maer leent, voor 't oog verborgen,
Der maen een zachten glans, en mymring aen den nacht,
Tot de aerd, gelyk een bruid, den afgewachten morgen
Begroet, en grootsch herleeft in d'uitvloed van Gods pracht!
|
|
Auteursrechtvrij