Het klaverblad. Romancen, legenden, sagen

(1848)–Prudens van Duyse– rechtenstatus

Voorzang.	bl. 1
De voorlaetste versregel van dit stukje staet in een gedicht, getiteld: Uitboezeming, dat een, onlangs te Antwerpen verschenen, dichtbundel aenvangt. Doch ik neem de eerbiedige vrijheid aen te merken, dat die Ontboezeming, door eene wat ondichterlijke vrijheid, daer met een anderen name onderteekend, van mij is. Nemen wij ons goed weêrom, waer wij 't vinden. Zich in zulk geval van diefstal beschuldigd te zien, ware toch wat te erg.

EERSTE BOEK.

Karel IX en Orlando di Lasso.	[7]
In afwachting dat de Bergsche Toonzetter een standbeeld bekome, heeft Adolphe Matthieu zijnen stadsgenoot een gedenkteeken, onvergankelijker dan 't brons, opgericht. Deze Dichter zegt in de aenteekeningen op zijnen Orlando: ‘Hij was goed en medelijdend: ook aerzelde hij geenen oogenblik zich op reize te begeven, toen hij door Albert die erbarming met Karel IX had, overtuigd werd, dat zijne kunst alleen de folteringen van dien rampzaligen Vorst konde verzachten; maer nauwelijks te Francfort aengekomen, ontving hij de tijding des doods van Karel IX (30 mei 1574). Men zie verder Fetis, Les Musiciens Belges, (Brux. 1848) I, blz. 164-166. Moge mijne Romance eene gelukkige fout tegen de geschiedenis

genoemd worden! Blijft, ten spijte der geschiedenis, Didoos liefdetafereel de perel der Eneas niet?
't Boerenavondmael	11
Een tegenhangertje (wil men 't wel zoo noemen) van 't lieve stukje Landmans avondlied, na den oorspronkelijken Claudius, door Tollens eenigsins oorspronkelijk overgebracht.
De kinderen van Stockhem.	13
Deze Sage is ontleend aen een der vliegende liedjesbladjes, van den Gentschen blauwboekjesprenter van Pamele, onlangs overleden. Zij komt voor in het merkwaerdige, in Holland vertaelde, werk Niederloendische Sagen van J.W. Wolf (Leipsig, 1843), blz, 259. Deze schrijver, die zich bij ons zoo verdienstelijk heeft gemaekt door 't inzamelen van den rijken schat onzer Nederlandsche dichterlijke volksoverleveringen, nam er mede een deel van op in de Deutsche Moerchen und Sagen, twee jaer later te Leipsig verschenen. Van zijn Grootmoederken, ‘archieven voor Nederduitsche Sagen, sprookjes, volksliederen, volksfeesten en volksgebruiken, kinderspelen en kinderliederen (Gent, 1842)’ een werk dat, min eenige artikels over de Germaensche oudheden, hetzelfde is als de Wodana, zijn er maer twee afleveringen verschenen. Het werk zag er onzen pseudo-geleerden niet fransch genoeg uit om hunner aendacht waerdig te zijn. Sagen zijn er ook opgenomen in 't Kunst- en Letterblad, uitgegeven door de Gentsche Maetschappij De tael is gansch het volk, onder 't bestuer van Snellaert (1840-1843). Het boekje die Sagen Belgiens van Maria von Ploennies, de dochter der Dichteresse van Darmstadt, bekend door eene letterkundige reize in België, is, gedeeltelijk uit de voorgaende oorkonden samengesteld, verschenen te Keulen in 1845, en dezer dagen in fransche vertaling door L. Piré.
De Propheet en de Vogel.	16
Een weêrklank op 't gedicht Wee en rouwklagt van eenen gevangenen van den Eerw. heere professor Cracco, opgenomen in den Muzenalbum van Antwerpen, 1845, blz. 59. Professor Heremans,

bij 't mededeelen van eene brok uit de Ilias, door zijn Eerw. in hexameters overgebracht, zegt, nadat hij van Homerus en Tasso sprak: ‘De heer Cracco, wiens werk wy welverdienden lof toezwaeijen, is niet altijd gelukkiger dan die groote mannen geweest; en, indien wij den sluijer mogten opligten welke het geheime leven moet bedekken (de geheime daden der samenleving?), zouden wy een voorbeeld moeten aenhalen dat men in den tyd van Salomon van Cans, maer geenszins in de xix^e eeuw verstaet.’
De Dichter gaf zijnen boezem voor de eerste mael, na zyne in vrijheid stelling, lucht, bij 't in mijne Hosschiana opgenomen en aldus aenvangends gedicht:

 
Heil my, dat ik het ben ontvloden!
 
Heil my, dat my de God der goden
 
Ontvoerd heeft aen 't verpestend oord,
 
Dat ziels- en lichaemskrachten moordt!
 
Heil my, dat ik thans weêr, met nooit verzadigde oogen,
 
Gods wonderheên alom in 't vrye aenschouwen mag,
 
En zalig jueblen in der schepping prachtvertoogen,
 
In 't scheemrend avondrood, in 't blauwen van den dag!

De wandeling van onz' Heer en Sinte Pieter.	19
Eene, nog in 't Luxemburgsche, voortwortelende, en naer mondelingsche mededeeling bewerkte Saga. Ik herinner mij, dat toen de geleerde Wolf, over drie vier jaren een leergang van Germaensche oudheden aen de Gentsche hoogeschool poogde te openen, hij van een verhael sprak, dat (even als zoo vele andere bij ons in zwang zijnde, b.v. van Fortunatus) aen 't Oosten ontleend was, en overeenstemde met het slot dezer Saga. Heeft zij voor dit slot verschooning noodig, zoo pleite de aloudheid harer bron daervoor.
De drie Broederkens	29
De drie bergluiden in Koetenberg	30
Eene Hessissche overlevering, opgenomen in Grimm's, Deutsche Sagen, (Berlin, 1818); na welke Vander Voort het weêrgaf

in 't, door hem bestuerde, maendschrift het Vaderland (Antw., 1844), blz. 316.
Sint Augustijn en het kindeken	36
In Moeller, Deutsche Blumenlese, (Brussel, 1840), blz. 288, staet een gedichtje aus dem Festkalender, het zelfde tafereel voorstellende.
De laetste wensch der Maegd.	39
Het voorval greep plaets te St. Germain-en-Laye, omtrent 1842, en werd mij door mijne nicht, jonkvrouw Adèle Sauty, aldaer verhaeld. Naer mijne mededeeling werd het behandeld door mijne kunstvriendinne, Louisa Stappaerts in 't gedichtje Fleur du ciel, voortkomende in de Impressions et rêveries (Liége, 1845), blz. 124.
De Patroon der kinderen	41
Eene Legende, mag ik het stukje zoo noemen, van eigen vinding, en als 't ware uit wedding met een geleerde geschreven, die beweerde dat niemand meer zulke mythen op eene min of meer gelukkige wijze kon verdichten. De lezer beslisse! De hier voorkomende beschrijving des Kinderhemels brengt mij de plaets te binnen eens briefs van Luther, aen zijn Jantje toegericht, die men in zijn geheel kan vinden in het Magazin pittoresque, août 1844, p. 251. Die machtige en vreesselijke hand schreef, onder andere, in den jare 1520: ‘Ik ken een schoonen tuin, waer de kinderkens gaen, waer zij gouden kleedselkens dragen, en op de boomen schoone appelen, peeren en pruimen plukken; waer zij zingen en springen, en blijde zijn; waer zij ook peerdekens, met gouden toomen en zilveren zadelen hebben. Als ik den Meester des tuins gevraegd hebbe: ‘Welke zijn die kinderkens?’ Heeft hij geantwoord: ‘Het zijn kinderen die geerne bidden, studeeren, en godvruchtig zijn.’ Dan heb ik gezeid: ‘Lieve Heer, ik ook heb een zoontje: men heet hem Jantje Luther. Zoude hij in den hove niet mogen komen, om van die schoone appelen en pruimen te eten, om op die peerdekens te klimmen, en met de andere kinderen te spelen?’ Dan heeft de Meester mij gezeid: ‘Indien

hij geerne studeert en bidt, en godvruchtig is, hij mag in den hove komen, enz.’
Blandine	43
De hermijt Paphnutius	46
Men vergelijke met mijn verhael hetgene, voorkomt in Gazaeus, Pia hilaria (Insul., 1638), n^o 246, waer als bron bij aengeduid staet, ex historia Lausiaca, c. 63. Deze Jesuiet vertaelde zelf zijne meer luimig, dan godvruchtige, vertelselkens in 't fransch, onder den titel van: Les pieuses récréations du P. Angelin Gazé, oeuvres remplies de saintes joyeusetés et divertissemens pour les âmes dévotes. Het zeldzaem boekje viel in de handen van den zelfdenker Wieland, welke verklaerde dat het hem zeer verlustigd had, en tevens een paer staeltjes er uit opgaf. In dit werkje van Gazaeus komen mede de oorbronnen voor van La nouvelle Ève, door P. du Cerceau, en Le financier et le savetier, door Lafontaine. Bij 't eerste dier verhalen staet er Ex Coes., 1. IV, c. 76, en bij het tweede Ex manipulo Faii, verbo Divitioe, p. 178.
De Roozeknop	52
Uit de Kindermärchen der gebroeders Grimm (Berlin, 1819), II. 294.
De arme ziel in 't Vagevuer	55
Uit Wolf's, Niederländische Sagen. De Legende werd beknopt en fraei behandeld door de dichteresse M^w von Ploënnies, en men kan eene vlaemsche en engelsche vertaling van haer stukje lezen in Wolf's tijdschrift voor Neder- en Hoogduitsche Letterkunde, de Broederhand (Brussel, 1845), blz. 249, dat door vrijzinnige letterkundigen ondersteund, door kortzichtigen geweldig aengevallen is. Ook van Kerckhoven nam een breedvoerig gedicht over dit arm zieltje in zijne Gedichten op.
De Blankenbergsche Visscher.	59
De Sage is getrokken uit Coremans, L'année Belgique (Brux., 1844), blz. 164, waer staet: Une belle de mer à qui un batelier

avait jeté une fleur qu'elle lui avait demandée, lui en sut gré et lui lança, comme marque d'amitié, un gros diamant. Elders leest men in die Verhandeling het volgende: Nous devons louer aussi en particulier M. Wolf d'avoir cherché à rendre aussi fidèlement que possible, en simple prose, les traditions telles qu'on les raconte parmi nous. O, de grâce, Messieurs, pas de Sagenbücher en vers modernes. Ne mettez pas d'habits de salon à Hengist et à Horsa, à Geneviève, au Chevalier du Cygne, à Marguerite du Limbourg; c'est ridicule. En vérité, nous n'en avons pas mis non plus à nos naïfs Saga et dictons populaires. Verstaet de geleerde Schrijver door vers modernes eene overlading van sieraden, onder welke de oorspronkelijke volksvinding als weggeschommeld wordt; die voor 't naïeve in 't gemaekte, voor ‘schildering los van trek’ in 't waterachtige vervalt, dan en tot dus verre zal 't de goede smaek met hem wel eens zijn; maer dan mocht hij ook wel van de nieuwerwetsche prosa eens romantischen Colin de Plancy, en eenigen zijner vlaemsche naäpers, gesproken hebben.
Catharina van Senen.	61
De Kindermin.	62
De oudheid beroemde de kinderliefde van twee dochters, waervan de eene hare moeder, de andere haren vader in de gevangenisse tot voedsters verstrekten. Deze laetste heette Pero, en de geredde Cimon. Valerius Maximus verhaelt beide gevallen, met een gloeiend gevoel voor zulke voortreffelijke daden (L.v, c. 4). Wat onze Saga, de Mammelokker te Gent, betreft, zij wordt medegedeeld door Wolf, Niederländische Sagen, blz. 621. Wat in den beginne zijns verhaels de Schrijver zegt van ‘een klein huizeken,’ is een gebouw, dat tegen het Belfort rugsteunt, en tot stadsgevangenisse dient.
De Nonne.	65
't Stukje heeft zijn bestaen te danken aen een zoet liedeken, opgenomen in Wolf 's Grootmoederken, blz. 76. Zie hier onze bron, een luttel na eene mondelingsche opgave gewijzigd:

 
Daer was een Maeghdeken jonc ende teer:
 
Sy beminde seer
 
Haren God ende haren Heer;
 
Sy had ghedurich sonder ophoûen:
 
‘Heere, laet my u eens aenschouwen!’
 
Jesus die heeft haer ghevraeght;
 
‘Suivere Maeght,
 
Die my sulcke liefde draeght,
 
Hebdy me liever als uw leven,
 
Willet mij dan seffens gheven.’
 
Het Maegdeken met vlijtigheit
 
Die heeft gheseit:
 
‘Heere, daertoe ben ik bereit:
 
Van liefde moet mijn herteken breecken.’
 
Ende terstont is sy besweecken.

Ondine.

De Dolfijn zal ons omzwieren,

Zoo heb ik geschreven. Ook W. Geysbeek, in zijn Rijmwoordenboek, geeft aen het woord Dolfijn eene plaets onder de staende rijmen, die op gordijn en dergelijke woorden slaen. Keurige schrijvers, gelijk Vondel, de Decker en Hoogvliet klemmen de eerste lettergreep in dit woord.
Dien ten gevolge zou de bovenaengehaelde regel aldus kunnen gewijzigd worden:

Rond ons zal de Dolfijn zwieren.

Geeraert van Avesnes	72
Ik durve de rijmregelen niet aenhalen, welke Lemayeur, van poëtastersche nagedachtenisse, dien dichterlijken Ridder heeft toegewijd in zijn werk La gloire Belgique (Louvain 1830), II, 300. Van hem geldt, wat men van den Persius d s geleerden Causaubonius zeide: De saus is beter dan de visch. Wij schrijven zijne aen-

teekening over: Gerard d'Avesnes né dans le château de ce nom, seigneur de Leuse et de Condé, jeune homme fort estimé du duc Godefroi, envoyé à Antipatride en qualite de héraut-d'armes, y fut arrêté par les Sarasins; puis attaché à un poteau, et ainsi exposé sur les murailles, dans l'endroit où les Croisés assiégeans dirigeaient le plus vivement leurs corps. Il eut le courage dans cette situation d'exhorter ses compagnons d'armes à redoubler leurs attaques, sans chercher à l'épargner. Percé de douze flèches, il eut le bonheur de conserver la vie. Il fut délivré à la prise de la ville, et obtint de Godefroi un beau domaine dans la Palestine (Alb. d'Aix, 1. VIII).
De twee Zusters.	75
Deze Saga wordt op verscheidene plaetsen te huis gebracht. Reeds in 1313 zou dergelijk geval te Leiden plaets gegrepen hebben; men vertoonde, of vertoont nog heden een aldus versteenigd brood in St. Pieters kerk aldaer, volgens Wolf (Niederländische. Sagen, blz. 436). Ook ten jare 1557 zoude zulks te Gent gebeurd zijn, gelijk pater d'Obercourt verhaelt in zijn Oorsprongh van Nederlandt, handschriftelijk in de archieven der stad Gent bewaerd, waernaer Wolf het feit weêrgegeven heeft. (Niederl. Sagen, blz. 254). Deze versteende brooden werden in de kerk van St. Pharahildes kapittel aldaer bewaerd, en zijn, na haer afbreken, in de St. Nicolaes kerk terzelver stede overgebracht, alwaer zij jaerlijks den 4^en Januarij, sinte Pharahildis feestdag, worden ten toon gesteld. Naer aenleiding des dags van ten toonstelling meent het volk, dat de genoemde Heilige zelve de ongelukkige broodbedelende zuster was; maer de Legende schildert haer geensins als eene behoeftige vrouw af.

TWEEDE BOEK.

Philetas	81
Het moederdenkbeeld is ontleend aen 't Fabliau Du Paysan qui conquist Paradis par plait. De Engelschen hebben de Ballade the Wanton Wive of Bath, voorkomende in Percy's reliques of an-

cient englisch Poëtry, waervan de vrijzinnige dichteresse Agatha eene navolging in Vrouw Snaversel, zonder daerbij de Frau Schnips van Burger te vergeten, aenbood.
Karel vi en de gentenaer	89
Onder andere verhaeld in Reiffenberg, Histoire des Pays-Bas, blz. 124.
De drie zusters.	92
Uit Wolfs Niederländsche Sagen. Die Saga door Van Kerckhoven, in zijne gedichten onder den titel De mystieke Lelie opgenomen, heeft bijval gevonden. Het stuk verscheen met eene fransche vertaling in la Revue retrospective (Gand, 1846).
De eeuwige jager te Wijnendael.	96
Medegedeeld door Prof^r Serrure aen 't Kunst- en Letterblad, 1841, blz. 68, en weêrgegeven in Wolf, Niederländische Sagen, blz. 351.
De verwachtende moeder	101
Cornelis Sneyssone.	103
Over dezen Gentschen vleeschhouwer handelt Meyerus, Annales Flandrioe (Antv. 1561), blz. 305.
De maegd en de roos	106
Sint Christoffel	107
Deze Legende werd door mij op een anderen trant behandeld, en opgenomen in den Antwerpschen Muzenalbum voor 1847.
De eerste zwaluw.	113
D^r Coremans in de gemelde verhandeling ‘over 't jaer in 't oud Belgie’ zegt: L'arrivée des hirondelles donnait lieu à quelques démonstrations de joie. De zwaluwen aenblazen était en plusieurs villes un devoir des guets (torenwachters) communaux qui devaient annoncer l'arrivée des hirondelles en sonnant du cor.
De kattendijk.	114
Het onderwerp is genomen uit een boekje voor de lieve jeugd door Petronella Moens.

Callimachus	117
De verbrande hoeve	119
Mede geschetst door Delille, op 't einde des eersten zangs van La Pitié: een paer denkbeelden, betrekkelijk den haen der hoeve en 't weêrgegevene speelgoed des kinds, die in de volgende regelen voorkomen, zijn in mijn stuk overgegaen.

 
Un constructeur arrive, et soudain, o merveille!
 
Une maison s'élève, à leur maison pareille.
 
Ses murs, vieillis par l'art, offrent même coup-d'oeil!
 
Semblable en est l'entrée, et semblable est le seuil;
 
C'est leur même buffet, c'est leur modeste table;
 
Nombre égal d'animaux a peuplé leuŕ étable;
 
Et jusque dans leur cour un nombre égal d'oiseaux
 
Est perché sur les toits, ou nage dans les eaux.
 
Seulement le vieux coq, qu'avaient sauvé ses ailes,
 
Ne reconnaissait plus ses amantes nouvelles.
 
Le jour arrive enfin; le couple infortuné
 
Vient, voit, doute s'il veille, et recule étonné.
 
De réduits en réduits leurs yeux charmés s'égarent.
 
Tel, si des grands objets aux petits se comparent,
 
Des Troyens autrefois jetés sous d'autres cieux,
 
Ilion imité charmait encor les yeux;
 
Et du Xanthus sacré sur un autre rivage,
 
Les coeurs avec transport reconnaissaient l'image:
 
Tel le couple admirait son chaume accoutumé,
 
Et son armoire antique, et son âtre enfumé;
 
Et comme ces remparts qu'Hector ne put défendre,
 
Leurs humbles murs aussi renaissaient de leur cendre.
 
De ses hochets perdus son unique trésor,
 
Seul, leur plus jeune enfant se désolait encor;
 
On appaise ses cris. Cependant la chaumière
 
A repris du travail l'activité première;
 
Les roseaux avec art s'enlacent aux roseaux.
 
J'entends tourner la roue, et rouler les fuscaux, etc.

Het algemeene boek.	123
De ridder S. Joris.	125
Naer de Legende voorkomende in de Aurea legenda van den Preêkheer Jacob Januensis (Hagenawen. 1516). Het verhael is blijkbaer gesneden op den patroon der verlossing van Andromede door Perseus, die in 't vierde boek der gedaenteverwisselingen van Ovidius voorkomt. Ik heb er een gedachte op de ongelukkige koningsdochter van nagevolgd:

 
Nisi quod levis aura capillos
 
Moverat, et tepido manabant lumina fletu,
 
Marmoreum ratus esset opus.

De taelkneder Bilderdijk volgt aldus na:

 
En had een zachte wind heur hair niet uitgespreid,
 
En 't oog geen stille traan gepareld af doen stroomen,
 
Hij had ze voor geen maagd maar marmren beeld genomen.

Het doodhemdeken.	128
Uit de Kinder-und Hausmaerchen der gebroeders Grimm (Berlin, 1819) II, 118.
Sint Nicolaes.	131
Naer aenleiding der gemelde Legenda aurea. De hoedanigheid des buermans, door den menschenvriend gered, wordt niet opgegeven. De geestrijke Staring, die op 't geval een sprookje schreef, opgenomen in zijne Nieuwe gedichten ('s Gravenhage, 1827), maekt er een schoenmaker van, en wijzigde de geheele Legende niet onaerdig. 't Slot luidt:

 
‘Een kinderschoe bragt Huib geluk;
 
Dat blijv' zoo! ‘riep elk een’
 
'k Bestel er bij geen ander meer:
 
Baas Huibert maak ze alleen.’
 
En Huib nam van zijn jongenstroep,
 
Twee gasten tot zijn hulp,
 
En brak naar grooter woning op,
 
Van uit zijn enge stulp;

 
Maar 't raam aan straat verhuisde meê,
 
Voor alle schaâ bewaard;
 
En 't bleef ter eer van Sinter-Klaas
 
Bij 't kleinkind nog gespaard.

De non en de beeldbestormers.	136
Naer aenleiding van Das Altarbild, uit de heilige Geschichten und Sagen door Peter Fischbach (Düsseldorf, 1831), blz. 67.
Sinte Pieters uitspraek.	142
Sint Merten.	144
De Broederliefde.	148
Mij verteld door wijlen den Dendermondschen rederijker J.B. Bruylant.
De Bedevaerder.	153
Uit Wolf, Niederländische Sagen, blz. 273.
De ontaerde zoon.	158
De les des nachtegaels.	161
Komt voor in 't bekende oud schoolboek Dobbele zieletroost, dat in allen gevalle, als schoolboek, doelmatiger was dan de Jan van Parijs, en dergelijke vrij onkiesche, ongepurgeerde quartotjes.
Het geredde kind.	163
Heb ik aen eene vertelling der dichteresse Louisa Stappaerts te danken. Bij haer gaf het voorval aenleiding tot de bespiegeling le Bal, te vinden in hare Impressions et rêveries, blz. 76.

DERDE BOEK.

Een schoon antwoord.	169
Sinte Rosa en de Nachtegael.	171
Pater Quirin.	175
Heeft tot oorbron de gemelde heilige Geschichten und Sagen van Fischbach.

De onroomshe Moeder.

178

Over 't onzalige tijdstip, waertoe het feit behoort, spreekt Pluquet (Dictionnaire des hérésies, Paris, 1776, 1, 329) in dezer wijze: Sur l'avis que l'on eût que l'Angleterre étoit pleine de livres hérétiques et séditieux, la Reine (Marie) donna un édit qui portoit que quiconque auroit de ces livres, et ne les brûleroit pas au plutôt, sans les lire, sans les montrer à personne, seroit estimé rebelle et exécuté sur le champ selon le droit de la guerre; elle fit défendre ensuite de parler aux protestans qu'on conduisoit au supplice, de prier Dieu pour eux, et même de dire: Dieu les bénisse!

Volgens 't Nederlandsch Martelaerboeck staet het geval, door eenen ooggetuige verhaeld, overgenomen in den veelschrijver S. de Vries, de Martelaren Gods (Amst. 1683) en te huis gebracht te S^t Pieters-Haven, in 't eiland Garnsey. Het ongelukkige slachtoffer heette Perotina Massey, dochter van Catharina Cawches en zuster van Wilmina Gilberts, welke beide met haer uitgevoerd werden. ‘Onder 't verworgen, eerse noch dood waren, brack de koorde; soo datse alle drie onder malkander in 't vyer vielen. Perotina viel op haer eene zijde. Door de kraght des vyers borst haer het lijf op, soo dat 't kind, sijnde een schoone jonge soon, voor d'oogen aller aenschouwers, daer uytviel. Flucks wierd het uyt de vlam getrocken, door eenen Willem Huys, die dit onnosele wight op 't gras neerleyde. Daer nae wierd het voor den Provoost gedraegen, die 't selve sond naer den Bailliu Helyer Gosseline; doch deesen afgrijslijcken bloedhond, Herodes noch seer verr' in wreedheyd overtreffende, sprack 't vonnis uyt dat men dit kind weer sou draegen nae de plaets des gerights, alwaer het weer in 't vyer geworpen, en met sijne moeder verbrand sou worden, Gelijck dan oock geschiedede.’

Dat het feit aengehaeld wordt in l'Examen des apologistes de la religion chrétienne door Freret (Paris, 1823), eigenlijk Burigny, die zich als bron beroept op l'Apologie pour la reformation, ch. viii, p. 381, is van weinig gezach; maer ook Felix Bodin vergeet niet het te melden in zijn Résumé de l'histoire de l'Angleterre (Paris, 1824), blz. 116.

De Ridder met den Leeuw.

181

Uit het Magnum Chronicum Belgicum. - Goed behandeld door Edmond Ronse in den Vlaemschen Letterbode (Antwerpen, 1844,) blz. 150.
Ik spreek in den laetsten regel van de hoop des stervenden Ridders, om zijn trouwen makker weder te zien. Moest deze verdedigd worden, ik zoude mij bepalen met eene plaets uit den godvruchtigen Feith aen te halen, die mij in den eersten zang van 't gedicht De Ouderdom heeft getroffen: het geldt des Dichters getrouwen hond Lindor:

 
Nog oogenblikken, en ik zie ook u niet weder!
 
Daar rust de goudvink reeds, die eens voor mij slechts zong;
 
Voor mij, vol levensvreugd, van rikje op rikje sprong.
 
Daar rust de tortel, die mijne eenzaamheid verblijdde,
 
En heel zijn aanzijn aan mijn gunst en vriendschap wijdde.
 
Ligt met u de enkle trits, die zich op aarde vindt,
 
En mij belangloos om mij zelven heeft bemind.
 
ô Rust dan zacht, mijn dier! - Nooit zal ik u vergeten.
 
'k Weet uw bestemming niet; ik poog die niet te weten.
 
Gij sluimert veilig in de handen van uw' God.
 
Hij zorgde vaderlijk voor uw en voor mijn lot.
 
In u heeft mij zijn gunst zoo dikwerf troost gegeven;
 
In mij schonk u zijn liefde een zacht, genietend leven;
 
Maar dit, dit weet ik, wat dan immer moog' geschien,
 
'k Zal altijd u met vreugd, met wellust wederziên.

Sinte Pieter met de Geit.	186
De vruchtbare en geleerde Hans Sachs, de Nurembergsche schoenmaker, dichtte op dit onderwerp. De Schwank werd door Wieland in zijnen Merkur van 1776, en Heinsius in zijne Geschichte der Sprach-Dicht-und-Redekunst (Berlin, 1818), blz. 164, overgenomen.
Wat het sterkste is.	190
Geput uit het 2^e, 3^e en 4^e kapittel des eersten boeks Esdras, tot de apocryphe boeken des Bijbels behoorende.

De drie wenschen.	193
Mondelingsche overlevering. De Mythologische vertelling van Les souhaits ridicules, door Perrault, waer, in plaetse van een potpikkel, eene bloedworst in 't spel te pas komt, is daermede zichtbaer verwant.
Fiere Margaretha.	197
In de S^t Pieters kerk te Leuven staet achter 't hoogchoor eene kapelle, in witten en zwarten marmer, Margrietje toegewijd, welke de Leuvenaers veel godvrucht toedragen, zegt Ferrier, die hare geschiedkundige Legende mededeelt in Description de Louvain, (Bruxelles 1837) bladz. 50.
Het avonduer in 't dorp.	205
De Hermijt	207
Uit de Brune's volgeestigen Wetsteen der vernuften (Amst.1658), bladz. 114.
De Keizer en de Rabbijn.	211
Nicolaes Zannequin.	213
De les van onz' lieven Heer	218
Een sprookje, dat met menig andere over Sinte Pieter, in den monde der goede Vlamingen voortleeft, en ook door Göthe niet vergeten werd in Das Hufeisen.
De Stiefmoeder.	221
Na mondelingsche voordracht eener Duitsche vrouwe, die mij verzekerde, dat het bloote verhael dier schoone Sage eene boosaerdige stiefmoeder tot inkeer had gebracht. Later leerde ik het, op vele plaetsen, roerend stukje kennen, getiteld: Die Mutter im Grabe, ‘von J.B. Rousseau, nach einer altdänischen Sage, der ich christliche Begriffe unterlegte’ en voorkomende in een boekelijn, Muttergottesrosen getiteld. Onder de letterkundige schatten, die Marmier in zijne Chants du Nord heeft overgebracht aen 't Zuiden, en waervan bij ons Siret eenige in een dichterlijk gewaed heeft gestoken, is le Retour d'une mère denkelijk het bewuste Deensche lied, zeker een der kostbaerste.

Men zal dit juweeltje, door mij zoo getrouw mogelijk weêrgegeven, hier, blz. 254, wellicht met genoegen hervinden. Al de andere stukken van 't Klaverblad zijn oorspronkelijk.
De Prior en de Bedelaer.	226
Uit de Geschiedenissen van Laurenberg, vermeerderd door Hajenus (Amst. 1701), bladz. 72, waer deze redeneringen tusschen een Godgeleerde en eenen bedelaer opgegeven worden als uit Taulerus getrokken. In de Histoires édifiantes et curieuses (Lyon, 1815), wordt Thaulerus, als die Godgeleerde zelf zijnde, aengeduid.
Sint Jans kerk gegrondvest.	231
Na Wolf, Deutsche Märchen und Sagen, bladz. 529. De krocht dier kerk werd in 885 aengevangen, en in 891 door S. Transmarus gewijd.
Onze Heer en de lekkere Makeer	236
Ook Van Kerckhoven heeft onlangs dit Sprookje berijmd voor den Vlaemschen Volksalmanak (Gent 1848), bladz. 92. Deze schrijver voegt op 't door mij vertelde een vervolg, dat hierin bestaet: ‘Onze Heer en Sint Pieter kwamen ten volgenden dage aen 't Scheld, waerop Onze Heer stapte. Toen Pieter hem wilde navolgen, zonk hij allengskens dieper en dieper, zoo dat hij O.H. om hulpe aenriep. In deze gelegenheid werd hij genoodzaekt te bekennen waer bil, en, ja, de maeg van 't kieken gebleven waren, terwijl O.H. hem dreigde de hemelsleutels af te nemen, werd hij andermael op leugens betrapt.’
Sinte Dorothea.	239
Het verlorene kind	243
Medegedeeld in Wolf, Deutsche Märchen und Sagen, bl. 301.
Het kruis van Maestricht.	246
Uit denzelven Niederl. Sagen. bl. 261.
De wedding	251
De wederkeerende moeder.	254
Slotzang	257

Inhoud en aenmerkingen.