|
| |
| |
| |
Vyfde zang.
| |
| |
Ook dezen zyn regtvâerdigen, wier godvrucht niet bezweken is: hunne goederen blyven hunnen stam by: heilig is het erfdeel van hun nageslacht.
Eccl. XLIV, 10.
| |
| |
| |
Vyfde Zang.
't Graf en 't echtaltaer.
I.
Bleek schemert de avond uit, met ongewisse kleuren.
Het tempelklokkenpaer schynt zusterlyk te treuren,
In wedstryd met den rouw, die allen houdt bekneld.
De koude herfstwind loeit door 't omgelegen veld,
En ruist en schuifelt om, met opgezwollen kaken,
Door de onlangs uitgespreide en groene boomendaken;
En jaegt het geelend blad, al dwarlend, langs de baen,
Het sprekend zinnebeeld van ons zoo kort bestaen!
| |
| |
Op blanken klepper zit ge, en zwiert uw maeiend wapen,
O Dood! Zyn hoefslag doet alom de graven gapen.
't Wil alles u weêrstaen, en niets dat u ontsnapt;
En nimmer ryst het op, wat ge in uw ren vertrapt.
Ja, 't menschelyk geslacht valt, als het herfstgebladert;
Maer teert eens ons gebeent, by 't voorgeslacht vergaderd,
Vergeefs dat lente weêr 't herboren loof ontkrult,
Helaes, wy slapen voort, met yzren nacht omhuld.
Maer neen, wy slapen niet by 't weêr ontbottend loover:
Tot eindeloos bestaen ging 't korte leven over.
Haer windselen verbrak de zegeryke pop,
En, prachtig vlinder, steeg ze in 't licht der heemlen op,
Daer treedt de lykbaer voort, met rouwpracht niet omhangen,
Maer tranen gudsen op erkentelyke wangen;
Maer 't weesje nat er meê het laetste stukje brood,
Dat hem de menschenvriend met vaderliefde bood;
Maer Karel, dien hy, als een schuttende Engel, minde,
En met natuer en deugd voor de eeuwigheid bevrindde. -
De zoon, die 't wreed verlies nu in zyn volheid voelt,
Verbergt het doodsch gelaet, by wat zyn borst doorwoelt.
Hy ziet den akkerman, met vaders lievelingen,
De dorpsbehoeftigen, de rustplaets bleek omkringen.
De schedels zyn ontdekt in 't statig oord der dood,
Waer de aerde hem verwacht in koelen moederschoot,
En 't blauw arduinen kruis, met uitgestoken armen,
Zyn heilge schaûw verbreidt, en 't lyk schynt te beschermen.
De dierbre kist zakt in de groeve: klont en kluit
Stort op haer neêr; 't weêrgalmt: afgrysselyk geluid!
| |
| |
En Karel hoorde 't aen! in 't ongevoel der smarte,
Woog 't als een folterdroom op zyn verpletterd harte,
En aller ziel smolt saem in de algemeene beê.
De kerkhofgroeve sloot, en Godfried rustte in vreê!
| |
II.
De Herfst komt, mymrend, aen, een rouwkrip omgeslagen,
En zwaeit den looden staf op de ingekrompen dagen;
Natuer bukt naer het graf, met naekt, ontheisterd hoofd,
En in haer schoot is teel- en levenskracht verdoofd.
De dagtoorts schynt haer glans van lieverleê te derven,
En alles predikt luid: O mensch, gedenk te sterven!
Maer aen die dagen zelv' van zielsneêrslagtigheid
Ontleent de Godsdienst een verheevuer majesteit.
De blanke sluier, dien de lente om haer zag hangen,
Wordt door een rouwfloers, by den scheppingsrouw, vervangen.
Zy bidt voor 't outer, waer een zwarte dos op daelt,
Bezaeid met wit gebeent door een godvruchte naeld',
Vaek uit de nyvre hand der teedre maegd gezonken,
Aen 't dierbaer denkbeeld van heur Vaders graf geklonken.
Nauw grauwt de morgenlucht, by 't schuiflen van d'orkaen,
Of 't heilig brons herbomt, dat gistren 's hemels baen
| |
| |
Doorklonk in vrolykheid, om 't plegtig feest te vieren
Van die voor d'oppertroon, als morgenstarren, zwieren,
Om deugd en menschenliefde op de aerde nog geroemd,
En als een plant verdord, maer geenszins uitgebloemd.
't Komt allen tot het somber feest der dooden sporen.
Hoor! 't koos een rouwgenoot in d'ouden tempeltoren,
En beiden bommen traeg en dof met jammerzucht.
De dorrende aerde treurt, omneveld treurt de lucht.
| |
III.
Ziet gy dit beenderhuis, by 't heiligdom gerezen?
Ziet gy dien stoet er 's aerdryks niet in 't doodshoofd lezen,
Dat aen den kruisvoet slaept, door dankbaer kroost beschreid?
Dit Golgotha verplet des steedlings ydelheid.
Uit de asch der vaedren breekt, met goddelyken luister,
De vlam der Godsdienst, en verlicht der wereld duister.
De stilte van uw ryk, outzachelyke Dood,
Bezielt de bede, die naer 't ryk des levens schoot!
Wat statigryzend lied rolt dreunend over d'akker,
En zingt de doodscheid van de schepping weder wakker?
| |
| |
| |
[De profundis]
Uit 's afgronds ingewanden riep ik: Heer,
Verleen, verleen myn bede opmerkzame ooren!
Zend op ons, in zyn nacht verloren,
't Licht van uw oogslag neêr!
Wilt gy al de ongeregtigheên doorzien,
Wie zal er voor uw aenschyn niet bezwyken?
De stervling moet van siddring wyken
Dat elk zyn steun in Jovaes goedheid stell'!
Zyn medely' ontfermt zich onzer smarte.
Verlossen zal hy eens het harte
't Oog Israëls ziet naer verlossing uit,
Meer dan de wacht, in duisternis verzonken,
En turend naer des morgens vonken,
Die 's kommers boei ontsluit!
| |
| |
Uw woord staet vast, op de eeuwigheid geleund!
En onze ziel hoopt in het woord des Heeren.
Wie zal de vaste hoop verneêren,
Verheven treurgezang, de Christenrei ontstegen!
Der beden Engel klom er d'oppertroon meê tegen.
| |
IV.
De vaen met zilvren kruis, op zwarten grond gestikt,
Zweeft hunne schreden voor. Een drom stapt onverwrikt
De bedenwooning uit, by d'ochtendstrael ontsloten.
De zangerige stroom golft aen, by sombre noten.
En dryft zoo langzaem voort naer 't kalm verblyf des doods,
En in der graven schoot weêrgalmt hun hymne grootsch!
| |
| |
Wie is 't? De Herder met zyn kindren, met zyn schapen,
Die hen bewaken blyft zelfs in den Heer ontslapen.
't Zyn stervelingen, maer wier ziele zich vergroot
By 't denkbeeld aen de deugd, hun vaedren, en den dood!
O heilge plegtigheid! o eeredienst der graven!
O troost der vrye ziel! o schrik der ondeugdslaven!
Wie is er zoo verstokt, zoo dierelyk ontaerd,
Dat hy zyn blikken wend' van 't plekje, ook hem bewaerd
Tot stoorloos bed, tot toef- en rustplaets, als een tente
In dorre woesteny, een roozenbed der lente?
Kom, zie de slaepkoets aen, des pelgrims voet vergund,
En blyf, blyf daer verstokt, o steedling, zoo gy kunt!
Een moeder naekt een terp, die nauw drie voet kan tellen.
Zy voelt den boezem nog heur liefling tegenzwellen,
Die daer slechts dartelde, zoo vroeg er afgescheurd.
Vergeefs zag zy het wichtje, om wien zy eindloos treurt,
Versieren by de vont, in 't plegtig doopontfangen,
Met zilverdraden-kroontj', elks moeders zielverlangen,
En dat alleen het kind bekomt, 't eerst door dit nat
Gereinigd, sinds 't altaer in 't Godgewyde vat
Het crisma zamelde, den stervenden ten offer.
Ach, 't dierbaer kroontje rust, gesloten in den koffer,
Waer in de kleene slaept, ter plaets bedekt met kruid,
Als zwol des aerdryks schoot van trotschheid om dien buit!
De moeder wil de terp, met minnend' arm omvangen,
En waent het lieve kind er nog eens in te prangen.
Zy durft niet weenen! Een verheven hoop verbiedt,
Dat op des Engels bedtje een jammertraen vervliet'.
| |
| |
Zie daer dien jongeling voor 't houten kruis gebogen,
Met witte-roozenkrans deez' ochtend nog omtogen -
Den minnaer eener maegd, wier bruidsschat onschuld was:
Hy zwoer haer trouw, en mint heure onvergeetbare asch.
Als 't Vaderland bezweek, vloog hy voor 't Land te wapen,
En 't vlocht een lauwerkrans om zyn doorluchte slapen;
Maer tot den haerd gekeerd, die hem als zoon ontfing,
Hervond het zacht gevoel in hem een lieveling.
Wat werd hem hoop en troost, als hy, zoo diepverslagen,
Haer stoflyk overschot opvolgde, voortgedragen
Door maegden uit de buert, met blanken voorschootdos,
By blauwe-lintenzwier! - Hoe brak de onzaelge los
In klagten, als zyn blik viel op de roozenbladeren,
Langs 't doodspad heengezaeid! Ja, 't bloed stolde in zyne aderen,
Als hy de bloemenkroon, aen de arme bruid ontrukt,
Zag op de witte pelle, en knielde, in 't stof gebukt.
Ginds staert een gryze vrouw, met uitgedoofde blikken,
Op 't vreêverblyf van hem, wiens lach haer kon verkwikken;
Heur eenzaem bedde treurt: zy bidt, met weenend oog,
Dat spoedig 't bed der aerd hen weêr vereenen moog'.
Een verschgedolven graf, dat nog geen gras bekleedde.
Verraedt den biddenden een nieuwe sluimerstede.
't Is die des gryzaerts, die op Godfried, op zyn vrind,
Zyn laetste tranen stortte, en ruste naest hem vindt.
Ook Karel wenscht, dat hy eerlang die ruste vinde:
Nu eerst gevoelt hy diep, hoe teêr hy Vader minde;
Nu eerst gevoelt hy diep, wat zorg hem Vader droeg,
En bidt, en buigt, en zucht: ‘Waerom stierf hy zoo vroeg?’
| |
| |
Maer diepe stilte heerscht: de hymne is uitgestorven:
De Herder spreekt: ‘Myn kroost, zy hebben 't heil verworven
Den Christen toegezeid: zy slapen, door 't verdek
Des treurwilgs overschaûwd, tot Gods bazuin hen wekk'.
Het zaed, door hem gezaeid in dor gebeente en bonken,
Rypt, tot het ryze, by de laetste zonnevonken.
Aenbidt der vaedren God op hun geheiligd stof,
En wacht, als zy, ook eens der aerde dankbren lof
En zeegning; wacht nog meer: de onsterfelyke looning!
't Graf is de doortocht tot de blyde hemelwooning.
Wat werd er van de deugd, zoo 't misdryf, in het graf
Zich nederstortend, kon ontsnappen aen zyn straf?
Dan waer' heur hoop een droom, die vliedt met d'ochtendluister,
En 't lastig lustgespeen, een zelfgesmede kluister;
't Woord God ware onzin dan, door dweepery verdicht,
En de allersnoodste werd de zaligste welligt.
Neen, God is 't eeuwig regt, en straft den rampbewerker.
Tot reddingshave strekt der deugd de grafsteêkerker;
Geen kerker, maer een bed, bevryd van alle ellend,
Dat droomen even min als slavenboeien kent:
Den moederschoot gelyk, die 's zuiglings leed kan sussen,
Tot hy ontwaekt, en lacht, by teedre liefdekussen.
Ligt delft eerlang de schup me er ook een stillen wyk...
Myn kindren, knielt er soms, het oog naer 't starrenryk.
Dan strekt uw Herder nog van daer beminnende armen
U tegen, en zyne asch moog' nog uw deugd beschermen!
O, mogte ik, juichend, als 't regtvaerdige gebeent
Eens opspringt voor den Heer, die 't leven weêr verleent,
| |
| |
Als zonen myner ziel, ver boven 't stof verheven,
U allen voeren in triomf naer 't eeuwig leven!
Dan treurde gy niet meer om die ge altyd bemint.
Vraegt hier u zelven slechts, of ge ze nooit hervindt!
Het plegtig jawoord daelt uit hoogere gewelven,
't Klimt uit dit dierbaer graf, 't spreekt godlyk in ons zelven.
De Liefde, die niet sterft, veropenbaert ons 't licht,
Dat in geene eeuwigheid, als de Almagt zelve, zwicht!’
De doorgebroken zon schoot eensklaps helle stralen.
En 's gryzaerts zilvren kruin scheen reeds vooraf te pralen
Met d'eeuwgen gloriekrans, die zaligen versiert.
En 't overgudsend hart, dat graf en altaer viert,
Geeft zich in zang weêr lucht langs deez' gewyde kusten,
En de echo lispelt na: Dat zy in vrede rusten!
| |
V.
Maer de afgemartelde aerd', spyt 's winters dorre hand,
Die haer beknelde in een verkilden yzren band,
Herademt, en bespot allengs den sombren roover
Van 't haer omgordend kleed, van kruid, en bloem, en loover.
Bemoedigd, heft zy weêr den groenen schedel op,
Met sleutelbloemtje, madeliefje en roozenknop
| |
| |
Doorvlochten: alles leeft, en mint, van vreugd omschenen.
Natuer ontstygt heur graf, en wierp den lykdoek henen.
De dag, hy klimme of dael', herlacht met jonglingsblos,
Weêr zingt de nachtegael in 't wieglend eikenbosch,
Weêr loeit in 't bogtig dal de koe op mollig klaver,
Weêr schiet en schuimt de waterval met forsch gedaver,
En 't krekeltjen in 't gras vernieuwt zyn schor gepiep
Tot wie de werelden en 't gonzend mugje schiep.
Vaek treedt nu Karel naer de ontloken weide weder,
Waer hy met vader zat, en hukt in 't groen ter neder,
Waent, dat hem en het vlietje en ieder blad, dat roert,
De liefelyke stem zyns vaders tegenvoert,
Herdenkt de leer en les op de avondstond gegeven,
Wier stille statigheid nog voor zyn oog blyft zweven,
En, vol- en overstroomd van eeuwge kindermin,
Drinkt daer de onsterflykheid, wellustig droomend, in!
| |
VI.
Eens dat des avonds glans, lang worstlend tegen 't duister,
Den hemel had omkleed met onafschetsbren luister,
En de aengetogen nacht, met heilge plegtigheid,
't Bestarnde mantelkleed van lieverleê verbreid;
| |
| |
In 't uer van fyn genot, wen 't wee, als omgeschapen,
De onheelbre boezemwonde in balsemrust laet slapen,
Woelde in des jonglings hart weêr 't teederste gevoel:
Het schouwspel der natuer liet nooit dit harte koel.
Geheimvol klom de maen, en als een maegd, omtogen
Met blanken sluier, voor des wandlaers mymrende oogen.
De daggloed zy een vorst, wiens majesteit ontzet -
Een held in 't harrenas, welks flikkering verplet,
De maen is een vriendin, die zoeten troost kan leenen,
Wier zachtomneveld oog by onzen traen wil weenen,
En, by de dankbre vreugd, die onze wang ontfonkt,
Ons met een moederblik aendoenlyk tegenlonkt.
Maer, ach! aen wie zal hy die pracht en prael nu toonen,
Wanneer de wolken zich met goud of zilver kroonen?
Wie deelt er in zyn lust, wie, in zyn leed voortaen?
Wie hemelt in zyn lach, of lydt ér in zyn traen?
Hy voelt door de eenzaembeid der schepping zich omgeven!
Waer treft hy 't wezen aen, het leven van zyn leven?
Hy wil, daer de avonddauw het smachtend kruid verfrischt,
En hy, op aerde! een ziel verwant der zyne mist,
Hy wil de bloemenspond, het graf zyns vaders naken,
En by de dierbare asch zich Godfried waerdig maken.
Hy trad de schaduwen van d'akker Gods nooit toe,
Of laefnis stroomde in 't hart, de smart, de hoop zelfs moé.
De treurwilg ruiste hem, gelyk een trooststem, tegen,
En 's ingeslapen rust werd zyn godvruchte zegen.
Hy komt, en, by het kruis, aen 's vaders koets geplant,
Dweept zich, naest vader, in een beter vaderland.
| |
| |
't Is of uit 's aerdryks schoot een dierbre hand zich strekte,
Die nog op 't deugdenpad heur liefling wenkte en wekte;
't Is of de purpren roos, gegroeid by 't heilig graf,
Voor zy in 't stof bezwyk', verhoogde geuren gaf;
't Is of het groene grastapyt, met blyder sprieten
Daer opgeschoten, voller weelde liet genieten,
Die niet den leden slechts rust en verkwikking schenkt,
Maer de afgestormde ziel met gravenkalmte drenkt.
Hy ryst, van 't heil bedwelmd, nog in gebeên verzonken.
Wat schouwspel houdt zyn blik verrukt en vastgeklonken?
Een flauwe schemerglans ontsproot aen de effen kim,
('t Geheimvol licht gelyk, dat een beminde schim
Omvloeit) en zilverde, by 't plotsche wolkverscheuren.
Het was de bleeke maen: zy scheen met hem te treuren,
En schoot een blikkring uit, die 't doodenryk bestraelt,
Gelyk der moeder oog op 't slapend kind gedaeld.
| |
VII.
En Karel laet van terp tot terp zyne oogen dwalen.
Hoe! kwam een Engel neêr op de afgevloten stralen?
Gelyk een marmren beeld, dat by een tombe staet,
Knielt ginds eene onbekende, in somber rouwgewaed,
| |
| |
Terwyl langs blanken hals de ontsnoerde lokken wiegen;
Zy schynt in 't smeekgebed d'Alhooge toe te vliegen!
Ja, lieflyk is het oog, dat tot den minnaer spreekt,
Terwyl een teedre traen daeruit wellustig breekt;
Bekoorlyk is de mond, by 't lispelen der woorden,
Die zielen smelten doen, als hemelharpakkoorden;
Verruklyk is 't gegolf van 't boezemdons der bruid,
Stort zy 't ontvlamd gevoel in liefdezuchten uit,
Wanneer de mond verstomt, maer slechts verrukking ademt,
En ze in ombelzingsprang een wederziel omvademt:
Maer al die lieflykheid, schier bovenaerdsch genot,
Verzinkt by de eedle maegd, geknield in 't oog van God,
Wier blik, wier mond, wier borst, by vastgesloten palmen,
Jehovah tegengloeit, als 't stygend wierookwalmen.
Ja, zoo er iets in 't stof een vlekkeloozen geest,
Wiens harpe zingt en zucht op 't eeuwig vreugdefeest,
Verzinlykt, 't is een vrouw, een zusterziel der Engelen,
Die haer godvruchte hand by 't graf komt samenstrengelen,
En, by der velden rust en schemerende maen,
Van 't graf het biddend oog verheft ter starrenbaen!
Juich, eedle jongeling, die 't schouwspel mogt aenschouwen.
Dat de Eeuwge schaers den blik des sterflings wil vertrouwen!
Hy staert - 't heelal verdween voor 't pronkstuk der natuer.
Hy hoort: en rust alom. De tempelklok sloeg 't uer
Van middernacht. Geen windtje in de open treurwilgblâren.
Slechts morde en murmelde, met mymerende baren,
Een vlietjen. En zy bad: ‘Vorst van d'azuren trans,
O Vader aller wees, myn eenig schutter thans,
| |
| |
Gy blyft, wat my ontzink'. Ja, van 't heelal begeven.
Voel ik uw aenzyn best, dien adem van myn leven.
Wen alles rust en zwygt, spreekt uw verholen stem
Tot de ingetogen ziel met goddelyker klem.
Zy spreekt tot de eenzaemheid, in 't brons van d'ouden toren,
In de eeuwge harmony der gouden starrenkooren,
En in den nachtegael, by 't stervend avondrood;
Maer nimmer treffender dan als zy uit den schoot
Der groene legersteê van zalig-afgestorven
Klimt, en ons zegt, dat zy herbergzaemheid verworven,
En dat de Vader, die ze in 't korte leven riep,
Ook voortwaekt in den nacht, dien hy rondsom hen schiep.
De Vader!.. dat 's het woord, dat u de mensch mag geven,
U, namelooze! die den Serafyn doet beven,
Wanneer hy, pinkend voor uw aenschyns gloriestrael,
Geen woorden vindt, waermeê hy 't Opperwezen mael'.
O Vader, die uw magt, uw liefde kan ontkennen,
Is de Engel, uit uw troon, met afgeknotte pennen,
Gestort; is de Engel, zelfs beneên 't gediert' verlaegd.
Het graf is hem slechts graf, waeruit geen hoopstrael daegt.
De zon verkondt uw pracht, de maen verkondt uw liefde.
't Verweduwlykte hart, dat troostloos jammer griefde,
Gevoelt die laving van den kuischen manelonk.
Geliefde nacht, bezield met starrevonk by vonk,
Heb dank! - Myn Moeder, tot haer oorsprong opgestegen,
Lacht telkens my zoo teêr in de avondstarre tegen.
Ze wyst my naer het graf, dat slechts haer stof omtoog,
En, voor de morgen daegt, blikt zy my de eerste in 't oog.
| |
| |
Dat ik ook spoedig rust'! Wat kan my nog verlokken?’
En een godvruchte snik had heur gebed voltrokken.
De wind floot langs het graf, door 't hooggeschoten gras,
Waer in 't viooltje school, gevoed door heilige asch,
En waer de lelie rees, gekweekt door dankbre handen,
En zoete geuren spreidde, als altaerofferanden,
Die ruststeê toegebragt door eeuwge kindermin.
Nog luistert Karel toe, met hoogverrukten zin.
Bedekt door looverschaûw, verschool hy in halfduister.
Zyn ziel, zyn gloênde ziel, ontworstelt zich den kluister
Der aerde, vliegt tot God des maegdlyns bede na,
En lispelt enkel, met een zucht: ‘o Lucia!’
| |
VIII.
De slaep wil vruchteloos de onruste sponde naken.
De boezem klopt, het voorhoofd gloeit, en de oogen waken,
Hy ziet een beeld daer staen, het beeld der lieve maegd,
Dat voor zyn natten blik in lieven schemer daegt.
Hy ziet den jammertraen haer lenteschoon verhoogen.
De Hemel opent zich in heur godvruchtige oogen,
De spiegel eener ziel, rein als het lelieblad,
Nog, frisch en ongekreukt, met dauwdrop overspat.
| |
| |
Hy drinkt heur smeekgebed nog in met gretige ooren,
Dien uitvloed eener ziel, Jehovahs beeld... Verloren
In mymring, slaet om hem de sluimer de armen zacht,
En 's jonglings zaligheid vlugt enkel met den nacht.
| |
IX.
Het Oost ontwaekt; hy bidt: maer tusschen 't Opperwezen
En hem is de eerste mael een schepsel opgerezen,
Een zielverstrooiend beeld - een vrouw, in 't stof geknield,
Maer 't stof ontstegen, en voor de eeuwigheid bezield.
Hy hygt naer lucht; hy treedt zyn bange wooning buiten:
't Aenschouwen der natuer zal ligt de boei ontsluiten,
Die hem beknelt. 't Heelal herleeft, en juicht tot God.
't Aêmt alles heilgevoel, eenstemmig zielsgenot.
Het vinkje kwiksteert, springt de takken op en neder.
Zyn klaegtoon roept het straks ontweken gaeiken weder:
Zyn weêrhelft nadert, die hem minnend tegenzwiert;
Hy toovert met zyn tong, en fluit, en tiereliert;
Zy vliegen, dwarlen, stygen lucht en wolken binnen.
De jongling zucht, ja, zucht! hy voelt het: zy beminnen!
De bouwman treedt naer 't land, een rappe gâ ter zy.
Hun saemgestemde zang is liefdemelody.
| |
| |
Der bloemen koningin ontluikt, omkroond van knoppen,
En purpert, versch bedauwd met diamanten droppen.
De aerde is aenbidding, heil; de hemel, majesteit;
Maer Karels donkre ziel, slechts nacht en eenzaemheid.
Werktuiglyk stapt hy voort, gedachteloos, en nadert
Het zwygend oord, waer de asch der vaedren saemvergaderd
In heilge vrede rust, na stilvolbragte taek -
Het veld van sluimering, herschepping en ontwaek!
Met zachtgezetten zool genaekt hy 's vaders stede:
Het slaepvertrek verneemt aldus een stille trede.
O schoone morgenstond! bekoorlyk schouwspel! nooit
Zag hy zyn lieflingroos met blyder blos ontplooid.
Nog tintelt bevend vocht op heure maegdenwangen,
En aen haer geur en kleur blyft ziel en zintuig hangen.
't Besluit vertoeft niet; reeds ontwortelde zyn hand
Den roozenstruik: hy staet aen 's weduws graf herplant.
‘O Lelien, fluistert hy, gy, door een maegd zoo edel,
Zoo liefdryk hier gekweekt, verheft uw blanken schedel
Naest deze purpren bloem, die 's vaders graf omtoog:
Een roode en witte krans streel' haer verwonderd oog!
| |
| |
| |
X.
De dag verliep, o neen! verkroop met loome schreden
Voor Karel: alles woog hem loodzwaer. 't Afgebeden
Gestarnte blinkt in 't eind'; hy dwaelt in bosch en dal,
Maer nergens Lucia, verveling overal.
De tweede morgen gloort, en scheen meer traeg te ontwaken.
Weêr doolt de jongeling, ver van de stille daken.
Een onweêrstaenbre trek voert hem ten kerkhofgrond:
Hy zoekt de ruste, waer zyn vader ruste vond;
Begroet zyn groenend bed, en (onverwachte weelde!
Meer zoet dan de eerste kus, die minnend hart ooit streelde)
Ziet hoe een lelie daer zich, met bedauwde plant,
Frisch opheft. Dit geschenk komt zeker van heur hand.
Het overweeldrig Oost, van wellustvlam ontsteken,
Doe in een liefdetuil elk bloemtje heimlyk spreken,
Bekoorlyk Lelieblad, ook kindermin verstaet
Uw tael, die, met uw struik, voor Karel niet vergaet.
‘Beminde Lucia, gy hebt myn ziel begrepen,
(Roept hy) niet langer treurt ze, in jammerboei genepen.
O, zoo ik hopen mogt.... Neen, 't heillot waer' te groot;
Maer 'k min u, tot my 't graf ook berge in zynen schoot.’
| |
| |
Is 't zinbedrog? hy staert: zyn oog schiet heldre vonken:
Zyn Lucia genaekt. In nagepeins verzonken,
Treedt zy het altaer toe, een graf door de aerd' genoemd,
Waer, naest de lelie, 't pasgeplante roosgebloemt
Vereenigd geurt. Zy ziet een' broeder weêr in Karel:
Zy weent, en uit zyn oog breekt mede een liefdeparel.
Hen snoert die teedre traen in eeuwgen vriendschapsband;
En medely' is liefde, in zuivre vlam ontbrand.
De vrouw zy 't klimop, dat, in slingerende stangen,
Den mannenëik omarmt om stevigheid te erlangen,
Opdat zy lave en redd', vonkt ook heur hemelgloed.
De meeste ellende heeft meest regt op haer gemoed.
O, die ze ontkennen kan in haer verheven waerde,
Genoot nooit liefde of troost van de Engelin der aerde,
En, als het stom gediert, vergeet de moederborst,
Die liefdestroomen goot ter lessching van zyn dorst.
Ja, Lucia bemint: de smarte, die hem griefde,
Maekt hem te waerder aen hare ongeveinsde liefde;
En als zy voor de terp der beste moeder treurt,
Is 't of zy Karels liefde in 't roosje, dat zoo geurt,
Verrukt inaedmen moge; en Godfrieds legerstede
Ontfangt de hulde vaek van hare zielebede!
| |
| |
| |
XI.
Neen, 'k schets de reine tael niet af van 't minnend paer -
Hun teeder zwygen, nog welsprekender voorwaer -
Den eersten liefdekus, waerin zy trouwe zwoeren -
Den zaelgen echtband, die in hoop hen reeds mag snoeren.
Zy zwoeren by de deugd, die hun zoo dierbaer was,
Zoo zuiver als hun liefde, en by de heilige asch
Van dierbare ouders, in het veld des slaeps vereenigd,
Waer hunner kindren smart zoo dikwyls werd gelenigd,
Dat de eigen zielezucht, in vreugd en ongeval,
Hen in elkanders arm bestendig strenglen zal.
Zy schieten vaster blik nu in 't onsterflyk leven:
De laetste sluier des geheims is opgeheven.
Eene ingeschapen stem voert hun de woorden aen:
‘Het denkend wezen is; het minnend, zal bestaen.
De liefde heft op aerde ons boven 't aerdsch gewemel;
De liefde is 't leven hier, de liefde is ginds de hemel!’
| |
| |
| |
XII.
De dag genaekt, die hen naer 't outer leidt der echt,
Waerop de bruidegom zyn liefste een kroontje vlecht
Uit rooze - en lelieblaên, geplukt op dierbre graven.
Hy blinkt, de hoogtyd blinkt, die hunnen eed zal staven.
Natuer brengt overal hem 't welkom toe, in 't woud -
Doortrillend vogellied, en in het zonnegoud
Dat zy verkwistend strooit op verschbedauwde bladeren,
Dat op het beekje danst en flikkert op de wateren -
In 't windgesuis, en in de bron die stort en mort,
En in 't geboomte dat het pachthofdak omgordt,
Gelyk een wacht, en in de kunstelooze gaerde
Die frisscher balsem uit de ontloken kelkjes baerde.
't Is feest: het groen getakt zwiert al de huizen langs.
De gildevlaggen vliegen rond: een bloemenkrans
Hangt over 't midden der versierde straet. Uit loover
Ryst voor de woon der bruid een zegeboog. 't Vloeit over
Van blydschap, 't gansche dorp. Het feestschot davert los,
En jong en oud stapt aen, in reinen zondagsdosch.
De bruid en bruidgom volgt, op een gekroonden wagen.
Aendoenlyk schouwspel! voor de kerk, die 't kleed wil dragen
| |
| |
Der vreugd, in 't groen gehuld, wacht hen een maegdekyn,
Het blanke neteldoek vervangt het vlaemsche lyn -
Gewaed; 't is de onschuld, die de liefde heil wil wenschen,
Die haer de huwlykskroon met kinderzin wil trensen;
Het is de daegraed, die een schoonen dag voorspelt,
Als ze in hun beider hand een frisschen ruiker stelt.
De Priester, de oude vriend van Godfried, ryk omhangen
Met 's heiligdoms gewaed, treedt toe, by jubelzangen.
Als toen 't de zegen van een veege hand ontfing,
Knielt ons beminnend paer, by 't knielen van den kring,
Voor 't altaer, opgeschikt met bloemen pasontloken,
Met roozen, 't maegdlyk hoofd bevallig opgestoken,
Als lachten zy, het eerst in 't Paradys ontstaen,
De vreugde van de liefde en 't huwlyk weder aen.
‘'k Vereen (klonk 't Priesterwoord) u in den naem des Heeren!’
Verrukking sluit den mond: volzalige oogen zweren.
De trouwring vonkelt reeds tot eeuwig liefdepand:
De bruidgom steekt dien vast aen een geliefde hand.
Die reuzenzanger van alouden tyd, het orgel,
Al dreunend, uitgestort met zangerigen gorgel,
En stroomend door het koor in melodyen los,
Als 't hupplend vooglenheir in 't statigdonkrend bosch -
Dit lampvat, dat, ook 's nachts voor 't hoogaltaer aen 't waken,
Met voller blos in 't blank albaster schynt te ontblaken -
De geurge wassenkaers, gelyk een starrenkrans
Van d'oppertroon gedaeld rondsom den outertrans,
En daer met hoogtydsgloor in mild getal ontsprankelend -
De ontglommen wierookschael, nu op- dan nederwankelend -
| |
| |
In 's outerknaepjes hand - die zon, die voller strael
Door 't gothisch venster schiet, met stoutbemaeld kristael,
En daer de Heiligen der overoude dagen
Doet glinstren, even of ze op de echtelingen zagen
Met hemellach - dit buigend Engelbeeldenpaer,
Dat meê te bidden schynt, ter weêrzy' van 't altaer -
Die Priesterstem, die in voorvaderlyke zangen
Zich heft, door orgeltoon en koorgejuich vervangen -
En 't knielend maegdeken, met krans en blank gewaed,
En 't bukkend gryzaertstal, met eerbiedwaerd gelaet,
Dit alles roert, en schokt, en doet den boezem golven:
Nauw aêmt het biddend paer, met zegen overdolven,
En 't lispelt hand in hand, van wellust natbeschreid:
‘Onsterflyk is de ziel: 'k min u voor de eeuwigheid!’
| |
XIII.
Zoo voelt de Seraf diep, wen soms het vlammend duister.
Dat d'oppertroon omvloeit, één straeltje van Gods luister
Ontsluiert, in zyn doel ééne oorzaek lezen laet,
Een enkel blad van 't boek der schepping openslaet,
Een enkle schakel toont der algemeene keten,
Een enkel woord van 't grondeloos geheim laet weten.
| |
| |
Hy beeft van eerbied; zyn aenbiddend voorhoofd bukt
Tot op den tempelvloer, dien 't in verneedring drukt;
De gouden cinnor viel uit zyn verbaesde vingeren;
Hy poogt met schuchtre wiek zyn aengezicht te omslingeren,
En weent den onmagtstraen, die ginds begrepen wordt.
Geen Hallel reikt er, hoe verruklyk uitgestort,
Zoo hoog. Die liefdetraen zal niet verloren rollen:
Want de aêm, die alles schiep, doet hem tot parel stollen,
Die in het wolktapyt met voller schittring lacht
Dan de onbewolkte star by winterhemelpracht!
|
|
Auteursrechtvrij