Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2023]

[3. Driekoningen]

524. Een kint gheboren in Bethlehem.

1.
Een kint gheboren in Bethlehem
verblidet alle Jerusalem

Amor, amor!

quam dulcis est amor!

2.
Die sone die nam die menscheit aen,
die bi den vader comen can.

Amor, enz.

3.
Doe Gabriel die enghel quam,
die joncfrouwe doe den sone ghewan.

Amor, enz.

4.
Een brudegom uut sijnre cameren
ghecomen sonder jameren.

Amor, enz.

5.
Si leiden in een cribbekijn,
des ewighen vaders sonekijn.

Amor, enz.

6.
Die os ende die esel die hebbent gheweten
mer dat dat kint is Jesus gheheten.

Amor, enz.

[p. 2024]

 

7.

 

Drie coninghen quamen uut Oostenlande

 

ende brachten mit hem haer offerhande.

 

Amor, enz.

 

 

 

8.

 

Si ghingen daer te samen in

 

ende groeten dat niewe kindekijn.

 

Amor, enz.

 

 

 

9.

 

Die enghelen songhen doe ter tijt,

 

die herdekens waren mede verblijt.

 

Amor, enz.

 

 

 

10.

 

Die menschen in der eerden mede

 

ende die ghelovighen creghen den vrede.

 

Amor, enz.

 

 

 

11.

 

Al mit den enghelen wille wi singhen

 

ende laten onse herten in vrouden springhen.

 

Amor, amor!

 

quam dulcis est amor!

7, 2. hem, datief meervoud.

Tekst.

Hoffmann v.F., Niederl. geistl. Ldr., 1854, nr. 6, bl. 25, zonder wijs-aanduiding; navolging van het Latijnsche lied: ‘Puer natus in Bethleem’, dat te vinden is in: Dit is een suverlijc boecxken, Antw. 1508, bl. 12 r^o; - daarnaar Dr. J.G.R. Acquoy, Kerstliederen en leisen (Verslagen en mededeelingen der K. Akad. van Wetensch., Afd. Letterk., 3^de reeks, IV, bl. 383); - Dit is een schoon suyverlijck boecxken (geest. goedk. Antw. 1570), Amst. Corn. Claesz., z.j., bl. 1 v^o; - Daniel, Thesaurus hymnologicus, Halle I (1841), bl. 334, zie ook IV (1855), bl. 258. - Wackernagel, Das deutsche Kirchenlied, I (1864), nrs. 309-318, bl. 198 vlg., deelt tien verschillende Latijnsche teksten mede uit de XVI^de eeuw, met aanvang: ‘Puer natus’, enz., die ook allen met den tekst van 1508 verschillen; - J. Julian, A dictionary of hymnology, London 1892, bl. 940, Engelsche navolgingen.

De Latijnsche tekst doet zich nog voor in Het prieel der gheest. melodie, Brugge 1609, bl. 38, en aan het slot van Oude en nieuwe Kerstgezangen, door J. S[tichter], uitg. Amst. Erfg. Wed. C. Stichter, z.j., bl. 102.

‘Puer natus in Bethlehem’ wordt o.a. aangehaald als wijs: N. Janssens van Roosendaal, Een nieuw dev. geest. lb. (geest. goedk. 1594), Antw. Rymers, z.j., bl. 16 en 82, voor: ‘Verblijdt u nu gij Abrahams saedt’ en ‘Alleluya den blijden thoon’; - Paradijs der gheest. vreuchden, Antw. 1617, bl. 91, en 235 voor: ‘Alleluia den blijden toon’, en ‘Is 't lief, is 't leedt, is 't soet of suer’; - Den gheestelycken leeuwercker, Antw. 1645, bl. 167 voor: ‘Ons is gheboren 't hemelsch kindt’.

[p. 2025]

‘Amor, amor, amor, amor, quam dulcis est amor, // amor, amor, amor, amor, amor, quam fortis est amor’, komt voor in Het prieel der gheest. mel., 1609, bl. 56, als refrein voor het lied: ‘Noyt sulcken liefde op eertrijck was gevonden’.

Melodie.

W. Bäumker, Das katholische deutsche Kirchenlied, I, nr. 60. bl. 322, ontleend aan eene Duitsche verzameling van 1599, hierboven weergegeven, - In een Hs. van 1482 der Stadsbibliotheek te Trier vindt men een tweestemmig lied: ‘Jesu dulcis memoria’, waarvan de onderstem eene variante van onze melodie uitmaakt; zie hierna het lied: ‘O Jesu soete aandachticheit’; - zie mede de Duitsche zangwijzen bij Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort, III, nr. 1930, bl. 639.

Het prieel, t.a.p.; ‘op de wijse alsoot beghint’;

Pu - er na - tus in Bet - le - hem,
Un - de gau-det Hie-ru - sa-lem,
A - mor, a-mor, a-mor, a-mor;
a - mor, quam dul - cis est a - mor.

Den gheestelijcken nachtegael, Antw. 1634, I, bl. 80, tweestemmige bewerking, voor het voormelde lied van N. Janssens:

Al - le - luy - a den blij-den thoon /
Wert nu ge-son-ghen soet en schoon/
Waer dat ick ben / off waer ick gae/
Mijn sie - le singht al - le - luy - a.

Verzameling van oude en nieuwe gezangen, Amst. 1799, bl. 85:

Gods Kerk op de aar-de is thans ver-heugd,
Zij wekt haar kin-dren op tot vreugd;
Zy looft den Hei - land vroeg en spaê,
Met haa-ren zang Al - le - lu - ja.