Het oude Nederlandsche lied. Deel 2

[p. 1596]

428. Waerom zijt ghy soo langhen tijdt.
(De Beeldenstorm, 1566)

1.
Waerom zijt ghy soo langhen tijdt
van ons absent, och lieven Heer,
en dat u schaepkens onbevrijdt
u heete gramschap vuelen seer?

2.
Denckt op u Catholijcke kerk,
door u ghesticht en ghefondeert,
u vry verlost en eyghen werck,
daer ghy soo lang in zijt ghe-eert.

3. Ghedenckt toch op u oudt gheslacht,
u eyghen erfdeel en u schadt,
denckt op u Sion seer gheacht,
daer ghy u wooning hebt ghehadt.

4.
Heft op u voet, en metter daet,
vertreet u vianden tot niet,
door wie ghecomen is het quaet,
dat u ghewijdt plaets is gheschiet.

5.
U teghen-strijders met gheschal,
in t' midden van u kerck seer coen,
haer vlagghen stellen over al,
te toonen wat sy dorven doen.

[p. 1597]

 

6.

 

Men sach eertijts tot kercken bouw

 

men steen en houdtwerck heeft ghesneden,

 

soo excellent als wesen souw,

 

ter eeren Godts met ghoede reden.

 

 

 

7.

 

Maer nu een deel veracht onvromen,

 

door boosheyt sijnde heel onstelt,

 

sijn in u tempels hier ghecomen,

 

om daer te toonen hun ghewelt.

 

 

 

8.

 

Daermen soo groot devotie sach,

 

en Godt soo loflijck was ghe-eert,

 

daer hij ghedient was nacht en dach,

 

daer sachmen menschen heel verkeert,

 

 

 

9.

 

Met hamers, bylen en gheweer,

 

als vanden boosen gheest bezeeten,

 

het schoon ciraet, met groot on-eer,

 

hoe sy dat al in stucken smeeten.

 

 

 

10.

 

De plaetsen tot Godts dienst ghewijdt,

 

die hebben sy in brandt ghesteken,

 

‘wy willen’, seyden sy wt spijt,

 

‘dit altemael in stucken breken.’

 

 

 

11.

 

Sy seyden in hunne boosen moet:

 

‘laet ons gheheel gaen destrueren,

 

en rooven al het kercken goet,

 

wy sullent noemen reformeren.’

 

 

 

12.

 

Dit hebben sy alsoo ghedaen,

 

soo met af breecken soo met branden,

 

daer erghens sy gheraeckten aen,

 

de templen Godts in dese landen.

 

 

 

13.

 

En tot noch toe is geen ghewach,

 

noch profesy noch geen propheet

 

die vanden tijdt dit dueren mach,

 

can onsen hope doen eenich weet.

 

 

 

14.

 

Maer salt o Heer noch langher sijn,

 

dat u u vyant sal ont-eeren?

 

Is ooc oneynd-lijck den termijn,

 

dat sy u blijven blasphemeren?

[p. 1598]

 

15.

 

Waerom en toont ghy niet u cracht,

 

te consumeeren heel te niet

 

elck een die uwen eer veracht,

 

want alles is in u ghebiet.

 

 

 

16.

 

Och houdt u handt niet langher stil,

 

te straffen desa geus-ghesellen,

 

ghy hebt de macht, hebt oock de wil,

 

het sijn vyanden en rebellen.

 

 

 

17.

 

Ghy sijt ons Coninck en ons Heer;

 

ghy doet de deught dat wordt ghedaen,

 

laet kercken-schenders nimmermeer,

 

onghecastijdt dus hennen gaen.

17, 2. Gij doet het goede dat gebeurt.

Tekst en melodie.

Nr. 77, bl. 25-28, van de Nieuwe tijdinghen, Iunius 1622, ‘ghedruct In een Aentworpingsche (Antwerpsche) straet daer de menschen in gaen / en de Sonne stil staet. Met approbatie’, bij Abraham Verhoeven, Lombaerdstraet, in de gulde zon.’ Zie over de gazet, uitgegeven door Verhoeven, het artikel van Th. J. Arnold in Bibliotheca belgica, Gent, aflev. 129-130, alsmede eene bijdrage van Emm. de Bom, in Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen, Antw., I (1903), bl. 27 vlg.

De tekst hierboven weergegeven naar het exemplaar der K. Brusselsche Biblioth., dat insgelijks de melodie bevat, is eene navolging van Ps. 74: ‘O God! waarom verstoot Gij in eeuwigheid?’ - De initialen onder de laatste strophe, beteekenen: ‘Vidit Cornelius de Witte, Canonicus Antverpiensis et Archidiaconus’. - Willems, Oude Vl. ldr., 1848, nr. 31, bl. 68, ‘De Beeldenstorm (a^o 1566, etc.)’, elf strophen, met weglating der str. 5, 6, 7, 10, 13, 15 hierboven, met menigvuldige veranderingen en zonder de melodie, naar ‘een los blad der XVI^de eeuw, ook herdrukt achter een satyriek opstel van het jaer 1622’ (het aangeduide nr. van de Nieuwe tijdinghen); - Dr. J. van Vloten, Nederl. geschiedzangen, I, bl. 286, naar Willems.

Zie John Lothrop Motley, De opkomst van de Nederl. Republiek vertaald onder toezigt van Dr. R.C. Bakhuizen van den Brink, 's-Grav. 1860, II, bl. 116 vlg.: ‘De kerkelijke bouwkunst in de Nederlanden. - De beeldstormers’, enz. (1566).

Wij laten de oorspronkelijke notatie volgen:

Waer-om zijt ghy
enz.