Het oude Nederlandsche lied. Deel 2

[p. 1289]

360. Die bruyt en wou niet te bedde.

Die bruyt en wou niet te bed - de....

‘Die bruyt en wou niet te bedde’ is de door Ps. 150, Souterl., Antw. 1540, bewaarde aanvangsregel van een tot hiertoe niet teruggevonden gedanst bruiloftslied, dat, voor den tekst, ten minste in den aanvang der XVI^de eeuw thuis behoort. - Dr. J.P.N. Land, Het luitb. van Thysius, nr. 19, onder den titel: ‘Ey de bruyt lach op haer bedde’, deelt eene andere zangwijs mede, die overeenkomt met het door hem t.a.p. uitgegeven nr. 289: ‘Den boeren dans’, en voegt er bij: ‘wie slechts de Trouwlieden van Starter kent (zie nr. 363 hierna: “Luchtige maeghden, datmen u vraeghden”), weet dat men gewoon was, de bruid “te bedde te dansen”.’ - Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort, II, nr. 874, bl. 667, vermelden naar H.L. Haszler's Lustgarten, 1600, een door dezen gecomponeerd aanverwant lied: ‘Ein Bräutlein wollt nich gehn zu Bett // nit weiss, ob sie es hätt' verredt etc.’ - Ziehier de melodie van de Souterl. naar den tenor van de uitg. van Clemens n.p., 1556-7, melodie hierboven weergegeven naar de metriek van de Souterl. en van den bewaarden aanvangsregel:

Den Hee - re wilt al - tijt lo - ven
Al in zijn heyl - ghen goet
Int fir - ma - ment hier bo - ven
Van zijn-der crach-ten soet Hem danct en prijst:

[p. 1290]

Hem eer be - wijst
Hem danct en prijst
in u - wen moet.

Het eerste gedeelte van bovenstaande melodie is heel en al terug te vinden onder nr. 108, bl. 105, van Chansons du XV^e siècle, uitgegeven door G. Paris en Aug. Gevaert. Paris, 1875:

He - las! je l'ay per-du - e
Cel - - - - - - - - le que j'ay-moie tant,
J'en ay per-du la veu - e,
Dont j'ay le cueur dol- lent.
Et sy je la re - voy,
Je lui di - ré: ‘voi - si - ne,
Je vous aim loy - aul- ment,
Mais vous m'es-tes trop fi - ne.

Zooals in Frankrijk reeds werd aangemerkt (zie Revue des Traditions pop., Paris, IX (1894) bl. 4, aant.), berust het oude Kerstlied: ‘Chantons je vous en prie’ met wijsaanduiding: ‘Hélas! je l'ai perdue celle que j'aimois tant’, op dezelfde zangwijs, doch aanvangend met het tweede gedeelte. De tekst voorkomend onder de Noëls de Lucas Le Moigne, verschenen in 1520, is ook te vinden onder de Noëls et cantiques nouveaux, composez par P. Binard, Parisien (1621), Troyes, 1741, bl. 13; de melodie, zonder bronaanduiding, en als vóór 1550 thuis te brengen, komt o.a; voor bij Weckerlin, Échos du temps passé, Paris, z.j., I, nr. 14, bl. 28, die echter in zijne Chansons pop. du pays de France, Paris 1903, I, bl. 56, de oorspronkelijk 15^de-eeuwsche zangwijs vermeldt:

Chan-tóns je vous en pri - e,
Par ex - al - ta - ti - on,
En l'hon - neur de Ma - ri - e,
Plei - ne de grand re - nom.
Pour tout l'hu - main li - gna -ge
Jet - ter hors de pé - ril,
Fut trans - mis un mes - sa - ge
A la vier - ge de prix.

[p. 1291]

De aanvang ‘Chantons je vous en prie’ diende op zijne beurt tot wijsaanduiding voor een ander Kerstlied: ‘Nous voici dans la ville // où naquit antrefois’, te vinden in La grande bible des Noëls, uitgegeven door Mgr. Victor Pelletier, 2^de uitg., Orléans, 1877, bl. 42, en onder nr. 48 van de in 1882 te Orleans afzonderlijk uitgegeven melodieën, alsmede onder nr. 6 van Noëls anciens, première série [z.n. uitgegeven door Pieter Busschaert (1840-92), pastoor te Vichte bij Kortrijk], Bruges, Societé St. Augustin, z.j.