Het oude Nederlandsche lied. Deel 2

(1905)–Florimond van Duyse– rechtenstatus



[pagina 1168]
323. Savonds in een klaer maene schijn.
A. 1. Savonds in een klaer maene schijn, steekt mijn de meyd in 't venster mijn; maene schijn, venster mijn, wagenaer is; dat is de vogel, dat is de vogel die bedriegelijk is, dat is de vogel en dat is de vis die bedriegelijk is. 2. Dat is de Turk en dat is de snavel, en dat is onse kruyers wagen; de Turk en de snavel, en dat is onse kruyers wagen, de maene schijn, de venster mijn, wagenaer is; en dat is de vogel die hedriegelijk is, en dat is de vis die hedriegelijk is. 3. En dat is de kok en dat is de keuke, hie leyd de knegt met de meyd aan 't beuke; de kok in de keuke met de meyd aan 't beuke, en de Turk en de snavel, en de kruyers wagen, en de maene schijn, en de venster mijn, wagenaer is; en dat is de vogel die hedriegelijk is, en dat is de vis die hedriegelijk is. 4. Dat is de worst en dat is de rooster, en dat is onse meyd haar trooster; de worst en de rooster en de meyd haar trooster, de kok in de keuke en de meyd aan 't beuke, de Turk en de snavel, en de kruyers wagen, en de maene schijn, de venster mijn, en wagenaer is; en dat is de vogel die hedriegelijk is, en dat is de vis die bedriegelijk is.
[pagina 1169]
4. Dat is kort en dat is lank, en dat is onse snyders bank; kort en lank, onse snyders bank, de worst en de rooster, en de meyd haer trooster, de kok in de keuke en de meyd aan 't beuke, de Turk en de snavel en de kruyers wagen, en de maene schyn, en de venster mijn, wagenaer is; en dat is de vogel, dat is de vogel die bedriegelijk is, en dat is de vis die bedriegelijk is. 5. Dat is het glas en dat is de kan, en dat is onse verdronken man, glas en kan, en verdronken man, kort en lank, en de snyders bank, de worst en de rooster, en de meyd haer trooster, de kok in de keuke en de meyd aan 't beuke, de Turk en de snavel, en de kruyers wagen, en de maene schijn, en de venster mijn, en wagenaer is; en dat is de vogel die bedriegelijk is, en dat is de vis die bedriegelijk is. 6. Dat is de schipper en dat is de stok, en dat is onse gesegende brok; schipper en de stok, gesegende brok, het glas en de kan, verdronken man, kort en 't lank, en de snyders bank, en de worst en de rooster, en de meyd haer trooster, en de kok in de keuke, en de meyd aan 't beuke, en de Turk en de snavel, en de kruyers wagen, en de maene schijn, en de venster mijn, en wagenaer is; en dat is de vogel, en dat is de vogel die bedriegelijk is, en dat is de vis die bedriegelijk is. 7. Dat is onse biere waare schous, bier waere schous ont schilt hangt 'er aus, dat is de schipper en dat is de stok, en dat is onse geseegende brok, dat is het glas en dat is de kan, en dat is onse verdronken man,
[pagina 1170]
dat is kort en dat is 't lank, en dat is onse snyders bank, dat is de worst en dat is de rooster, en dat is onse meyd haer trooster, de kok in de keuke, en de meyd aan 't beuke, de Turk en de snavel, en de kruyers wagen, en de maene schijn. de venster mijn, en wagenaer is; dat is de vogel, dat is de vis, dat is de vogel die bedriegelijk is. 1, 3. en vlg. str., Wagenaer = voerman, een woord dat Van Dale verouderd noemt. In Bredero's Klucht van de koe, leest men: ‘Ick slacht de oude wagenaers, hoor garen 't clappen van de swiep’. Naar een welwillende mededeeling van den heer J.H. Scheltema, wordt het woord Wagenaar te Scheveningen nog wel gebruikt in de beteekenis van: voerman, wagenmenner, koetsier. - 7, 1. waare schous is het Duitsch wahres haus.
's Avonds, in 't klaar maneschiin. B.
Eerste melodie.
Tweede melodie.
[pagina 1171]
Ga naar voetnoot(1) 1. 's Avonds, in 't klaar maneschiin, wil de knecht in de venster ziin. De mane die schiint te vensteren in. Wagen dat is! Hier is de vogel en daar is de visch, die bedriegelik is, in de mane. 2. Dit is kort en dat is lank, en daar is de sniders-bank. Het kort ende lank en de sniders-bank. De mane die schiint, enz.
[pagina 1172]
3. Hier is de pruum en den abriko, en daar staat matante Bello. De pruum, abriko, en matante Bello; het kort ende lank, en de sniders-bank. De mane die schiint, enz. 4. Hier is de worst en daar is de rooster, en daar is de maagdentrooster. De worst en de rooster, en de maagdentrooster; de pruum, abriko, enz. 5. Hier is de pot, en daar is de pan, en daar is dien zotten Jan. De pot en de pan, en de zotte Jan; de worst en de rooster, enz. 6. Hier is de kat, en daar is de muus, en daar is het wafelhuus. De kat en de muus, en het wafelhuus, de pot en de pan, enz. 7. Hier is de pater, en daar is de broêr, en Kaêtje die vaagt den vloer. De pater en broêr, en Kaêtje en de vloer; de kat en de muus, enz. 8. Hier is den uul, en daar is de vink, en daar is dat mager dingk. Den uul en de vink, en dat mager dingk; de pater en de broêr, enz. 9. Hier is het rok, en daar is het wiel, en daar is lange Machiel. Het rok en het wiel, en lange Machiel; den uul, enz. 10. Hier is de wafel, en daar is de koek, en daar is de pastors broek. De wafel, de koek, en de pastors broek; het rok, enz. 11. Hier ziin de koetjes in de wee, en de schipkens in de zee. De koetjes in wee, de schipkens in zee; de wafel, enz.
[pagina 1173]
12. Hier is de bru'gom en daar is de bruud, en daarmeê is 't liedjen ook uut. De bru'gom, de bruud, en 't liedjen is uut; de koetjes in wee, de schipkens in zee; de wafel, de koek, en de pastors broek; het rok en het wiel, en lange Machiel; den uul en de vink, en dat mager dingk; de pater en de broêr, en Kaêtje en de vloer; de kat en de muus, en het wafelhuus; de pot en de pan, en de zotte Jan; de worst en de rooster, en de maagdentrooster; de pruum, abriko, en matante Bello; het kort ende lank, en de sniders-bank; de mane die schiint te vensteren in. Wagen dat is! Hier is de vogel en daar is de visch, die bedriegelijk is, in de mane.
Kort en lang. C.
[pagina 1174]
1. Kort en lang en de snydersbank, en den wagen die ryd. Hier is da vogel, de vogel, de vogel, en daer is het visch die bedriegelyk is. 2. Hier is de veêl en daer is de savel, en daer is den verschen kavel. Kort en lang, enz. 3. Hier is de zon, en daer is de maen, en daer is den schoonen haen. Kort en lang, enz. 4. Hier is de schup, en daer is de rooster, en daer is de maegdentrooster. Kort en lang, enz. 5. Hier is de pot, en daer is de kan, en daer is de dronken man. Kort en lang, enz. 6. Hier is de man, en daer de vrouw, en daer is de luyzekrauw. Kort en lang, enz. 7. Hier is het schip, en daer is de mast, en daer is den schippersgast. Kort en lang, enz. 8. Hier is den aep, en daer is de zot, en daer is de schytpot. Kort en lang, enz. 9. Hier is de meyd, en daer is de stier, en daer is een tonne bier. Kort en lang, enz. 10. Hier is de tafel, en daer is den wyn, en daer is het vette zwyn. Kort en lang, enz. 11. Hier is de kerne, en daer is de pap, en daer is de boer die gaept. Kort en lang, enz. Wage dat is! Hier is de vogel en daer is het visch, die bedriegelyk is - in de mane, in de mane.
Jan de mulder. D.
[pagina 1175]
1. Jan de mulder, met zynen leeren kulder en zyn leeren broekjen aen, zoude zoo geiren zonder lanteren zoude zoo geiren te vryen gaen. Hier is het vleesch en daer is het visch, en daer is het Mannekenpis. Vleesch ende visch, Mannekenpis, en daer is den vogel die bedriegelyk is. Jan de mulder, enz. 2. Daer is de zon en daer is de maen, en daer is den kraeyenden haen. Zon ende maen, kraeyenden haen, en daer is den vogel die bedriegelyk is. Jan de mulder, enz. 3. Daer is het glas en daer is de kan, en daer is den dronken Jan. Glas ende kan, enz. Jan de mulder, enz. 4. Daer is den hond en daer is de kat, en daer is d' Oostindische rat. Hond ende kat, enz. Jan de mulder, enz.

[pagina 1176]
Tekst. A. Het speel-schuytje met vrolyke naay-meysjes. ‘Zingende en queelende de aldernieuwste gezangen, alle op zoete en aengenaeme voysen. Den derden druk. In 's Grav., by Corn. van Zanten, Stads-drukker, woonende op 't Spuy 1751’, bl. 9: ‘Een seer vermakelyke klugt, die daer is voogevallen (sic) tussen een Switzer en den Vogel, binnen Amsterdam. Voys als 't begint’; hierboven weergegeven; - Het speel-schuytje met vrolyke naay-meisjes. ‘Waer in te vinden zyn de aldernieuwste liederen / die hedendaegs gezongen worden. De achste druk (sic). 't Amst. By S. en W. Koene’, z.j., bl. 10: ‘Een zeer vermakelyke klugt, die er [is] voorgevallen’, enz., zooals hierboven. - Beide drukken in k. 8^vo, voorhanden in de Universiteits-Bibl. te Leiden. Deze, de tot hiertoe oudst bekende lezing, wordt aangehaald door J.H. Scheltema, Nederl. ldr. uit vroegeren tijd, 1885, bl. VII.
Tekst en melodie. B¹. Snellaert, Oude en nieuwe liedjes, 2^e uitg. 1864, nr. 120, bl. 128; - J.H. Scheltema, t.a.p., nr. 118, bl. 267. ‘Het lied’, zegt de verzamelaar, ‘behoort tot die liederen, welke ik reeds aan moeders schoot hoorde zingen. De woorden (in de lezing volgens Sch.) zijn aangevuld naar den tekst door Snellaert medegedeeld ... Bij dit lied behoort een zeil, waarop de voorwerpen staan afgebeeld, welke onder het zingen met een stokje worden aangewezen.’ - Ook in het Vlaamsche land wordt het lied nog voorgedragen, met een zeil of doek, in den aard van de ‘schilderijen’ onzer liedjeszangers. - B². Medegedeeld door Prof. J. Vercoullie te Gent. -- C. De Coussemaker, Chants pop. des Flamands de France, nr. 87, bl. 290, ‘De vogel’. - Bij deze teksten sluit zich de lezing aan uit Elewijt (Brabant), met andere melodie, te vinden bij J. Bols, Honderd oude Vl. ldr., nr. 67, bl. 163, ‘De Poetsemscheer’, waar varianten uit St. Genesius-Rode, Mechelen en Brasschaat worden aangeduid; - D. De Coussemaker, t.a.p., nr. 86, bl. 288, Jan de mulder’, uit Belle.	voetnoot(1) Variante.