|
| |
| |
| |
321. Weduw' vrouwkens al te maele.
Weduw' vrouwkens al te maele
stelt u droefheydt aen een kant,
ick sal u wat gaen verhalen
gheschiet in ons Vlaenderlant,
van een weduw' vrouw, eylaes,
die haer man ghestorven was
seven weken en dry daghen;
hoort eens hoe aldaer quam vraghen
een schoen-maecker naer logijs,
die quam reysen van Parijs.
was den armen goedertier;
sy sey: ‘vrient, komt vander straete,
sit in huys wat by het vier.’
Hy sprack haer met goe woorden toe:
| |
| |
‘vrouken lief, ick ben soo moey.’
Sy vraeghden hem met goede reden:
vrint, van waer komt ghy ghetreden?’
- ‘Van Parijs,’ sprack desen knecht,
‘daer het alles gaet seer slecht.’
- ‘Komt ghy van 't paradijs ghetreden?
Vrint ghy zijt my willecom!
Mijn man is oock overleden,
maer hy en komt niet eens wederom,
en den pastoor maeckt my wijs
dat hy is in 't paradijs.
Sijt ghy nu van daer ghekomen,
hebt ghy toch hem niet vernomen?
die wel kloeffen maecken kan.’
- ‘Jae, ick ken hem wel ter deghen,’
sprack dien fijn gheslepen knecht,
‘hy heeft op mijn logijs ghelegen,
och, het gaet met hem soo slecht:
hy is wel in het hemels perck,
maer hy loopt daer sonder werck;
want, dit zijn de meeste plaghen,
niemant magh daer kloeffen draghen,
dus soo loopt hy sonder schoen
en sonder kleers om aen te doen.’
- ‘Lieven Heer, mijn leden beven,’
sprack de vrouw gheheel belaen,
‘hy kost hier soo weldigh leven,
moest hy daerom van my gaen?
t' Is waer, hy was gheheel nackt ghestelt,
sonder kleers of sonder ghelt.’
- ‘Ey, swijght togh van hem te spreken,’
sprect den knecht, ‘mijn hert moet breken,
want hy is gelijck eenen doodt
door de arremoede groot.’
- ‘Vrient, keert ghy haest wederomme?
'k sal terstont maecken ghereet
twintigh guldens ghelt in somme,
en daer by zijn beste kleet;
'k sal het steken in een sack,
| |
| |
ghy kont draghen met ghemack.’
- ‘'k Sal 't doen,’ sprack hy, ‘sonder faelen;
maer dat moet ghy my betaelen.’
- Zy seyd': ‘k' en weygher u gheen ghelt,
siet dat ghy 't maer wel bestelt.’
Zy maeckten de accordatie,
Doen sprack dese vrouw: ‘eylacie!
dat s' noch ghelt dat mijn man won.’
s' Heeft het pack hem op gheleyt
en hy heeft adieu gheseyt.
Doen ginck sy bij haer ghebueren
vertellen haer avontueren,
wat sy al van haeren schadt
aen haer man ghesonden hadt.
- ‘Wel wien drommel sou dit eerde,’
sprack een man, ‘ghy zijt al quyt,
t' en zy dat daer een te peerde
met'er haest seer achter ryt.’
Hy spronck op zijn peert aldaer,
en hy reet hem achter naer;
maer den knecht keeck dickmaels omme,
en doen hy dat peert sach komen,
stack het pack daer in een gracht,
en hy wenscht' hem goeden dagh.
‘Vrient, hebt ghy niet een vernomen
met een groote sack ghelaen?’
- ‘Jae,’ sprack hy, ‘k' heb hem sien komen,
maer hy is in 't bosch ghegaen.’
Hy seyd': ‘hout mijn peert dogh wat,
'k zal hem loopen achter 't gat.’
Dit was dat den knecht begeerde;
hy spronck haestelijck te peerde,
met het pack soo red' hy voort,
dat van hem noyt is ghehoort.
Doen hy 't bosch wel hadt doorkeken
maer den man stont sonder spreken,
als hy hem vont sonder peert;
dus bedocht hy 't zijnder baet
| |
| |
eenen slimmen goeden raet;
hy ginck aen de vrouw verkonden:
‘ach, ick heb den bod' ghevonden:
ba, ghy hadt immers ghelijck,
dat hy quam van 't hemelrijck.
‘Ach, hy scheyde schier van 't leven,
somtijdts viel hy op zijn knien;
'k heb hem noch mijn peert ghegeven
om dat hy noch soude rien;
want hy was soo swaer ghelaen
dat hy niet en konden gaen.’
- ‘Och, ghebuer, ick sal 't u loonen,
dat ghy u goet hert ginckt thoonen;
'k wil betaelen stracks u peert,
seght maer wat het u was weert?’
Zij betaelt hem 't peert midts desen,
en sy sprack gheheel verblijt:
‘nu en hoef ick niet te vreesen,
want hy sal in korten tijdt
in het paradijs daer zijn,
mijn man helpen uyt den pijn.’
seer vrolijcke ende blije;
't vrouwken was gherust ghestelt.
Elck lacht, daer men dit vertelt.
1, 2. een bijgev. - 1, 3. ontbreekt in de hierna vermelde vijfde uitgave. - 1, 5. t.: weduwe vrouw. - 2, 1. t.: De vrouw. - 2, 5. t. goede woorden. - 2, 9. sic L. en F. en Volkskunde. Jac. de Ruyter heeft hier ‘van Paradijs’, gewis een drukfout. - 3, 10. kloeffen = klompen. - 5, 3. weldigh, voor: weeldig. - 5, 5. nackt voor naakt; zóó spreekt men nog te Veurne (West-Vlaanderen) waar Jac. de Ruyter woonachtig was, naar luid van den titel van zijn Nieuw lb. genaemt den Maegdekrans (Duynkercke z.j., geest. goedk. 1712). - 5, 9. t.: is ontbreekt. - 5, 10. t.: armoede. - 6, 1. haest bijgev. sic, L. en F. - 7, 2. patacon = een geldstuk, ongeveer vijf frank van onze munt. - 7, 9. al bijgev. - 8, 1. eerde, voor heerden of herden = harden, uitstaan. - 11, 4. rien voor rijden; West-Vl. uitspraak. - 11, 10. u bijgev.
| |
Tekst.
Jac. de Ruyter, Den vroolijcken speelwaghen, vijfden druk, Antw. z.j. (eerste uitg. 1657), bl. 102, ‘nieuw liedeken van een goede eenvoudighe vrouwe aen haer overleden man’. Op de wijse: ‘Met een pluymken op zijn mutsken’, tekst hierboven; - Van Paemel, Gent, los blad, nr. 56, zelfde wijsaanduiding; -
| |
| |
De tweede nieuwe Overtoomsche marktschipper of Durkerdammer kramer, Amst., G. van der Linden, z.j., bl. 19, zelfde wijsaanduiding. - Lootens et Feys, Chants pop. flamands, nr. 86, bl. 162; - Pol de Mont, Volkskunde, VIII (1895-96), bl. 92, naar een vliegend blaadje gedrukt ‘tot Gend, by O.A. Kimpe, by de Capucynen’.
De tekst behoort tot het klein getal populaire liederen der voorgaande eeuwen, waarvan de naam des schrijvers bekend is. Nog andere liederen van Jac. de Ruyter, ‘Clerck van de weeserije der stede en casselrije van Veurne’, werden door de losse bladen verspreid en verwierven eene uitnemende populariteit.
| |
Melodie.
L. et F., t.a.p. met 3/4-maat. Laatstgenoemde uitgevers vergelijken deze zangwijs met de melodie van het Kerstlied ‘Une étoile singulière’, op de wijs: ‘Valdec, ce grand capitaine’, te vinden, zonder verderen tekst, in Airs des noëls lorrains door R. Grosjean, Saint-Dié-des-Vosges, 1862, nr. 59, bl. 34. Deze laatste melodie heeft inderdaad gemeenschap met de voorgaande:
De aangehaalde wijs: ‘Met een pluymken’, enz. wordt ook vermeld in J. de Ruyter's Nieuw lied-boeck genaemt den Maegdekrans, voormeld, voor: ‘Wie wilt hooren, 'k zal 't u zingen // hoe lest met behendigheyt’ (‘Nieuw ende kluchtigh liedeken van twee gauw-dieven’, enz.).
|
|
Auteursrecht onbekend