Brieven. Deel 8. 3 december 1938-9 mei 1940

4086. Aan J. Pée: Bergen, 15 april 1940.

Bergen, 15 April 1940

Zeer geachte Heer Pée,

Het spijt mij, te moeten lezen dat u ongesteld bent. Ik hoop dat u mij spoedig schrijven zult dat dit leed weer geleden is. - Daarnet kreeg ik de 3 exx. overdruk van Nonnie.^1. Hebt u Ter Braak ook een overdruk gezonden? Anders doe ik het. Verder wilde ik er een zenden aan Stuiveling. Deze brief uit Potok is inderdaad een zeer sterk argument tegen die incest-historie. U bent in ieder geval nu begonnen met weerleggen, en als de Reisbrieven^2. uitkomen, is daar vanzelf weer een groote portie weerlegging mee gepubliceerd. Toch zijn er nog heel wat punten, denk ik, waar u op in kunt gaan, als u dat nu eenmaal wenscht en het materiaal ervoor tot uw beschikking hebt.

Op blz. 6 van deze overdruk staat (in den brief van Mult.): ‘Ge weet dat we 'n aangenaam kind bij ons hebben’. Dit zal toch wel zijn: een aangenomen kind’? (vooral omdat er nog op volgt dat het een engel is).

Hebt u de Schoondochter ook een ex. gestuurd, bij Van Stockum? Ik liet haar door ‘Contact’ een ex. sturen van mijn brochure. Ik gun haar veel van deze cadeau's.

Nu antwoord ik op uw vragen op de briefkaart. Ja, liefst alles moet in die definit. uitgave komen, dus ook wat nu weggelaten werd. (Tenzij dit werkelijk overbodige herhalingen zijn.) De brieven aan Roorda ook, die aan Houwink, die aan Funke,^3. en zoo mogelijk nog andere, ongepubliceerde. Ik zal me ook tot Guido Douwes Dekker en de familie van Hugo wenden voor eventueele andere. Als die uitgever nu maar eerst besluit. We kunnen dan ook een soort oproep in de kranten zetten. Alleen de multatuliana van Annette zullen ons wel niet verstrekt worden!^4. En die van mej. Everts? Wat is dat toch

1. Zie 4063 n 3 en vgl. voor de incest-historie 4063 n 2.

2. Zie 3885 n 2.

3. Zie Multatuli, Volledige werken, vanaf deel XIII, passim.

4. Zie 3809 n 1.

[p. 573]

voor een verhaal dat er in 't Gemeentelijk Archief in Den Haag een kist staat met papieren van Mult. (of Mimi) die niet geopend mag worden dan in bijzijn van juffr. Everts?^5. En de heer Ett vertelde mij dat hij in 't Mult. Museum een pakje had gezien (verzegeld) waarop stond: eerst te openen in 1950.^6. Zulke dingen zijn dan wel vervelend.

Chronologisch? Ja, zooveel mogelijk. Maar toch niet rigoureus; anders worden heele pakken brieven die een gesloten geheel vormen en die door Mimi uitstekend zijn geordend, voor den lezer versnipperd. Vindt u zelf niet? Wij hadden gedacht het commentaar van Mimi ook op te nemen, als bij de brieven hoorend.

De raming is op 't oogenblik zoo: 12 dln. van 480 blzn. elk. In elk deel komen 12 à 16 illustraties: photo's, facsimile's, etc. De uitgever is daar erg op gesteld. Prijs, zoo mogelijk, f 4.90 per deel. Als hij 300 à 500 inteekenaren kan krijgen met een proef-prospectus, doet hij het. Ik hoop nu maar dat hij dat proef-pr. spoedig van zich geeft. Ik wacht nu af tot ik weer van hem hoor; Stuiveling heeft onlangs op spoed bij hem aangedrongen.

Nu nog iets dat hier niets mee te maken heeft. Ik sprak onlangs Jef Last, die een vriend is van Harry Domela, die in Spanje gevochten heeft onder de naam Victor Zsjaka(?) of zooiets^7.; dat staat ook op zijn paspoort. De arme kerel is, na een ongelooflijke lijdensgeschiedenis, volkomen behoeftig in Antwerpen beland en daar nu in de gevangenis gezet in de Begijnestraat. Zijn weinigje boeken etc. is nog in het hotel waar hij zat en waar hij niets meer betalen kon: Oude Korenmarkt 16-5, Vlaaikensgang, Antwerpen. Niemand doet iets voor dien jongen en zijn vrienden in Holland zijn te arm en te weinig invloedrijk om te helpen. Last vroeg mij u te schrijven om dit alles te vertellen aan uw zoon, dr. Willem Pée, professor in Gent, meen ik, die Domela kent en zich voor hem interesseert. Hij denkt dat uw

5. In december 1931 werden door Aleida Catharina Everts (geb. 1879), die 26 jaar met Mimi Douwes Dekker-Hamminck Schepel had samengewoond, in het Gemeente-archiefvan 's-Gravenhage twee gesloten koffers in bewaring gegeven, die daar tot nader order zouden worden bewaard. De inhoud daarvan, 15 brieven van Douwes Dekker en een ongeteld aantal andere documenten, is in 1953 overgedragen aan het Letterkundig Museum.

6. Bij het Multatuli-museum niet meer te identificeren.

7. Zie over de Baltische avonturier Harry Domela, schuilnaam Victor Zsajka, auteur van Der falsche Prinz (Ned. vertaling Van paria tot prins van Pruisen (enz.) 1928): Jef Last, Vingers van de linkerhand. Bussum 1947, p. 63-102.

[p. 574]

zoon iets ten gunste van D. zou kunnen bereiken, als hij den heer Anseele,^8. senator en redacteur van Vooruit die in Spanje was, zich hiermee liet bemoeien. Ik schrijf u dit alles zonder verdere kennis van zaken, want behalve Last, dien ik vrij goed ken, zag ik Domela ééns in Parijs, voor hij naar Spanje ging, terwijl ik van uw zoon en den heer Anseele eerst nu, van Last, hoorde. Maar u kunt uw zoon allicht de boodschap overbrengen. Het adres van Last is: Keizersgracht 326, Amsterdam.

Geloof mij met vriendelijke groeten, steeds gaarne uw

EduPerron

Nogmaals beste wenschen voor uw beterschap!

8. Edward F.R. Anseele jr (geb. 1902), socialistisch politicus.