Brieven. Deel 8. 3 december 1938-9 mei 1940

[p. 423]

3946. Aan H.A. Ett: Den Haag, 5 januari 1940

Den Haag, 5 Jan. '40.
('s avonds)

Geachte heer Ett,

Dank voor de berichten. Ik concurreer eigenlijk allergenoegelijkst met u, want eenerzijds spoor ik u aan tot werken - bijv. nu moet ik u zeggen dat u liever dien controleur en dat naspel het eerst moet maken, want die lijst van Lebak-literatuur heeft geen haast - en anderzijds heb ik net per telefoon ruzie gemaakt met Veen, omdat de man zoo teut met het nemen van een beslissing. Ik heb het ms. nu teruggevraagd - vanmorgen kwam het, en vandaag nog heb ik het aan mijn ouden vriend Stols geschreven,^1. die het morgen naar zijn drukker doorzendt en me garandeert dat het eind Maart begin April uit zal zijn. Dat weet u nu!

Dus: zoo gauw mogelijk die Lebak-artikelent^2. van u klaar.

Jammer dat de lezing over den auteur du Perron niet kon doorgaan, maar ja, dat is óók zoo'n onfussoenlijk heer, al is hij dan niet - nòg niet? - zóó'n ploert als Multatuli. Ik heb het boek van het wijf Annet uit, en nou, as je-'t-noù-nòg-nie-weit wat die meneer Multatuli voor een gemeenert was,... Ik ga erop in. Het houdt me weer 14 dagen langer van Dirk v. Hogendorp af, maar Multatuli is dat wel waard en als ik dit fussoensrapalje iets kan aandoen mag ik het niet laten. Ik ben dus al bezig: het worden ‘kantteekeningen’ bij dit boek van de lady van Leggeloo en het zal heeten: Multatuli en de Luizen. Overigens, dat dr. Pée er hier en daar verdiend bekaaid van af komt, valt niet goed te praten. Zijn getuigenissen over Edu van al die goudsche frikken zijn volmaakt van dit peil; en welk behoorlijk mensch gelooft zelf nu aan dat soort getuigenissen? Het is een feit dat Pée, behalve braaf en toegewijd en wat kinderachtig Multatuli-bewonderaar, een beetje heel onnoodig Edu-bekladder is geweest; hij heeft inderdaad alles naar voren gebracht wat bezwarend voor dien Edu was - en met ijver! - en alles weggemoffeld wat voor dien Edu kon pleiten.

Er is iets weerzinwekkends, iets haai-achtig stompzinnigs in dit

1. Niet teruggevonden.

2. Henri A. Ett, ‘De rol van de contrôleur Verbrugge in Lebak (onuitgegeven documenten betreffende de Havelaarzaak)’ in K&O 3 (1940-1941) 4, 5 en 6 (resp. 1 april, 16 april en 1 mei 1940), p. 58-60, 73-75 en 93-95 en ‘Het naspel van de Lebakzaak’ in De nieuwe kern 6 (1939-1940) 7 (april 1940) p. 210-217.

[p. 424]

bedrijf: dat Pée Edu en Annet Multatuli zoo zwart mogelijk maakt, eig. uitsluitend om ieder van zijn cliënt te kunnen vertellen dat-ie dan ook het rècht had om den ander zoo heel erg te haten. Multatuli's bezoek bij de politie om zijn zoon aan te geven,^3. zijn verlangen om hem via Harderwijk weg te werken (dat staat in een van zijn eigen brieven)^4. - prettig is 't allerminst.

Maar de waanzin begint natuurlijk met het fussoenswinkeltjespeil waarmee de zaak - waarmee een geval zoo bij uitstek ‘moeilijk’ als dit - 's effe zal worden rechtgezet. Denk u in: Edgar Poe, Baudelaire, Verlaine, Dostojevsky, ook allemaal door hun 70-jarige schoondochter gericht en geëxplikateurd! Het zou een fraaie collectie ‘literatuur-historie’ worden. Het wijf Anderson is werkelijk sympathiek hiernaast, omdat dit ponteneurige mevrouwschap van het wijf Leggeloo bij haar volkomen ontbreekt. Dat is ronduit een pekelteef die op sensatie uit is.

Ik hoop dat Pée zijn boek aan Mimi zal opdragen als aan ‘de maîtresse voor mevrouwen’.

Van Duinkerken heeft in De Tijd van 4 dezer,^5. v. gister dus, een stuk gepleegd over dit Waarheidsboek, dat u bepaald lezen moet. Te stom en te gemeen om er in totaal op in te gaan, maar ik heb een ingezonden stuk gestuurd als correctie op één detail. Misschien leest u het. Plaatsen ze 't niet, bij die roomschen, dan komt het wschl. wel in Het Vaderland. In ieder geval geloof ik dat de anti-Multatulianen nog niet het laatst gelachen hebben.

Uren met Coster is op. Misschien heeft Dubois een ex. voor u.

Met vriendelijke groeten uw

EduPerron

3. Op 23 september 1880 is een 13-jarige jongen in de duinen bij 's-Gravenhage vermoord. Het handschrift van de brief waarin losgeld wordt gevraagd, lijkt op dat van Edu. Douwes Dekker deelde dit de politie mee. Zie Multatuli en zijn zoon, brieven van Multatuli aan J. van der Hoeven, Uitgegeven en ingeleid door M. ter Braak. Amsterdam (1937), p. 38-40.

4. Douwes Dekker aan J. van der Hoeven op 5 juli 1880, Multatuli en zin zoon, p. 33. In Harderwijk werden recruten in het Nederlands-Indische leger opgenomen.

5. ‘Multatuli als huisvader’ in de rubriek ‘Het boek van de week’ in De tijd van 4 januari 1940 (av.). Zie Multatuli en de luizen, p. 46, 54 en 60 (Vw 4, p. 594-595, 604 en 612).