Brieven. Deel 5. 2 mei 1934-31 oktober 1935

2453. Aan S. Vestdijk: Parijs, 8 april 1935

Parijs, 8 April.

Beste Simon,

Je brief is mij een groote teleurstelling; althans, dreigt die kant uit te gaan. Zonder werk van Helman of Coolen kan ik mij onze bundel bèst voorstellen, maar zonder iets van jou erin, wordt mijn plezier vergald en voel ik mij als verantwoordelijk voor de keuze ‘geblameerd’. Misschien is er iets waars in Zijlstra's bewering, maar de concurrentienijd geeft zeker den doorslag, en wij zijn het werkelijk aan onszelf verplicht om onze uitgevers niet te vleien in hun laagste instincten. Als de bundel toch uitkomt, is het ‘gevaar’ even groot, en dan is het tenslotte nog beter dat jij er als ‘uitverkoren novellist’ in voorkomt, voor de RECLAME!^*

- Ik wil er, wat mij betreft, ook wel meteen mee uitscheiden, maar Marsman rekent er nu èrg op, meen ik, en schreef mij vol zekerheid en vreugde dat wij ‘in ieder geval’ 1, 2, 3, 4, 5 konden krijgen (waartoe

* Zeg dit aan Z., en doe hem dan ook begrijpen dat je ‘solidariteit’ verplicht bent aan hem, maar niet minder aan ons tenslotte. Van initiatief van Querido geen sprake, want het plan is van a tot z door Marsman uitgebroed.

[p. 273]

ik, ook om de plaatsruimte, al besloten had). Trouwens, jij schreef dat ook, net zoo.^1.

Ik zal Marsman je brief doorzenden, maar reken er op dat je ons werkelijk dit nog ‘vrije’ verhaal afstaat. Schrijf dit dus nog even aan hem of aan mij.

Als je naar Menno gaat zal hij je vertellen van een congres, waarvoor ik ook absoluut op jou reken!^2.

Barbellion zal ik later zenden.

Mijn boek kan nu tot blz. 400 afgedrukt zijn, tot zoover althans gaf ik mijn ‘imprimatur’. Ik vond in het stuk in Forum over Taalverkalking een voor mijn gevoel onthullende alinea over mijn eigen methode en stijl in Ducroo, nl. hoe ik met groote zorg eigenlijk erop gewerkt heb om de herinneringen als ‘vertrouwd’ te suggereeren.^3. De bedoelde alinea is die op blz. 359, de tweede van boven; het lijkt mij net iets voor jou om het op deze manier te belichten.

Ik ben achteraf vooral benieuwd wàt je het beste vindt in Ducroo (je bent tot dusver de eerste en eenige die het boek in de juiste volgorde en in zijn geheel heeft gelezen). Vind je het element ‘herinneringen’ beter dan de ‘gesprekken’? vind je met Menno^4. dat de vrienden van nu ‘schimmen’ zijn? wat is voor jou de voornaamste qualiteit van het boek? de toon, (het ‘vertellen’, de ‘eerlijkheid’); de psychologische kant; de historische, indische ‘wereld’; het geheel? Het is jammer dat je me dit niet zeggen kunt en dat ik misschien tot je artikel zal moeten wachten;^5. want ik zelf heb er geen opinie meer over!

1. Na zijn aanvankelijke toezegging ‘Een twee drie vier vijf’ af te staan voor de verhalenbundel De korte baan trok Vestdijk deze toezegging weer in. DP en Marsman konden hem toch overhalen het verhaal te laten opnemen.

2. Malraux had DP gevraagd de Nederlandse en Vlaamse delegatie samen te stellen voor het internationale schrijverscongres ‘Pour la défense de la culture’, dat in juni te Parijs gehouden zou worden.

3. Het artikel ‘Taalverkalking’ van M.R.J. Brinkgreve en V.W.D. Schenk in Forum 4 (1935) 4 (april), p. 350-362 behandelde een merkwaardig geval van afasie. De bedoelde alinea luidt: ‘In de meeste gevallen maakt men de inschakeling der nieuwe beleving in het geheel der belevingsgewoonten af, door één of meer “geijkte wendingen” te laten volgen, welke van den spreker geen nadere verdieping in het gegeven vragen en den hoorder er niets nieuws over meedeelen, maar de “vertrouwdheid” der beleving onderstrepen. Op dezen laatsten vorm van taalgebruik vestigde men tot nog toe te weinig de aandacht.’

4. Zie Bw TB-DP 3, p. 115.

5. Zie 2534 n 3.

[p. 274]

Intusschen: wanneer komt je stuk over Greshoff eindelijk in Forum?^6. Het boek is al uitverkocht! (maar er komt een 2^e populaire uitgave). - En het blijft toch afgesproken dat jij over Nijhoff schrijft?^7. Marsman dacht nog altijd dat ik het zou doen; maar ik doe het zeker niet, dus...

Ik laat het hier nu bij, want eigenlijk wacht ik op een telefoontje uit de kliniek, waar Bep nu is. Misschien kan ik het bericht hier nog onder schrijven.

Hartelijke groeten van je

E.

Ik las je Parc-aux-Cerfs niet, keek het alleen even door, en wacht liever op het geheel^8.; maar zoo gezien lijkt me dit een gevaarlijk genre, met toch altijd een zekere Van Geuns-kant^9. erin. Maar als je die èn kunt laten bestaan èn tegelijk laten vergeten... Else^10. was weer puik. Ik zou als ik jou was dat eene zinnetje schrappen van ‘Zwijg als je tegen me spreekt!’ - omdat het een mop wordt, en de banaliteit hier de rest afbreekt, die heel goed is. Geef liever nog een echt ‘vuile’ zin van mama tegen zoon, en een echt vrouwelijke, dan is die passage compleet.

P.S. - Of het een vrouwtje of een mannetje geworden is, zal ik je morgen wel op een aparte briefkaart melden, nu is er nog niets gebeurd...

6. In Forum 4 (1935) 11 (november), p. 1032-1048 en 12 (december), p. 1186-1203 verscheen Vestdijks reeds lange tijd daarvóór geschreven artikel ‘Hemelsche en aardsche poëzie’ over J. Greshoffs Gedichten 1907-1934.

7. In Forum heeft Vestdijk niet over Nijhoffs Nieuwe Gedichten geschreven, maar wel in de NRC van 12 november 1935 (av.) in de rubriek ‘Boekaankondigingen’.

8. Zie 2412 n 3.

9. De dichter J.J. van Geuns (1893-1959) behandelde historische personages en tijdperken in zijn poëzie.

10. Zie 2421 n 3.