Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 1. Liederen met magische, religieuze en stichtelijke thematiek

[p. 203]

19
Daar was een schamel vrouwe

Samenvatting

Een weduwe probeert voor haar zes kinderen aan brood te komen door te gaan bedelen. Als dat niet lukt wil ze in wanhoop de kinderen om het leven brengen. Een van de zes weet met zijn smeekbeden haar daarvan te weerhouden, en als door een wonder komen uit heel de omtrek mensen om het gezin uit de nood te helpen.

Toelichting

Dit liedtype vertoont veel overeenkomst met En daar waren twee gezusters (lied 39) en Er woonde een vrouwtje al over het bos (te behandelen in een van de volgende delen). Omdat geen van de varianten compleet is voegden wij fragmenten van drie optekeningen (zie data en plaatsen van optekening) samen tot een geheel.

Lied
Arme weduwvrouwe

Melodisch is dit lied zeer klein van omvang. In de eerste regel is sprake van een drieklankstructuur. Metrum en regellengte zijn regelmatig.

Vorm: A [a-b], B [c-d].

Opname 17 augustus 1968

[p. 204]

1

 

Arme weduwvrouwe

 

En die had er zes kinderen klein

 

En die kon er geen huisje meer houwen

 

En omdat zij was alleen.

Haar man die was overleden
En de vrouw was in grote nood.

Bij haar buren daar ging zij vragen
Voor haar kinderen om een stukje brood.

Maar dat brood en dat werd haar geweigerd
Is zij gauw weer naar huis toe gegaan.

Lieve kinderen ik moet je gaan vermoorden
En dan doe ik een slechte daad.

Maar och moeder, zo sprak er het knaapje.
't Was een kind van pas zes jaren oud.
En och moeder laat ons leven
En zolang als onze adem gaat.

En ze lagen naast elkander
En ze sliepen er mond aan mond.
En de ene wist niets van de andere.
Alle zes bleven zij gezond.

En de mensen die kwamen uit Oosten
Rondom van alle kant.
En zij kwamen ja bij hele hopen
En zij brachten haar veel onderstand.

[p. 205]

Opname 17 augustus 1968
9

 

De lieve Heer kan geven

 

Hier al in dit aardse dal

 

Genoeg om er van te leven

 

En eer dat men sterven zal.

Arreme weduwvrouwe
En die wordt nog rijk.
Wilt maar op den Here vertrouwen
En baart ons uw barmhartigheid.

De strofen 1, 2, 5, 6, 7 en 9 werden gezongen door Maaike Westra-Robijn te Veenwoudsterwal, geboren in 1903 in een landarbeidersgezin te Veenwoudsterhoek. Ze had twee broers en vier zusters. De meeste liederen leerde ze van familieleden, onder wie een inwonende grootmoeder. Ze heeft als seizoenarbeidster gewerkt op de Groninger klei, waar ze haar liederen met anderen zong en haar repertoire kon uitbreiden.

De strofen 3 en 4 werden gezongen door Sietske Kooistra te Harkema-Opeinde. Nadere gegevens zijn ons niet bekend.

De strofen 8 en 10 werden gezongen door Bontje Dalman-Douma (1894-1979) te Buitenpost, geboren in Kollumerzwaag (zie verder bij lied 4, Komt hier gij jonkman wie gij zijt).

Data en plaatsen van opname

00 00 1950	Harkema-Opeinde
13 12 1961	Buitenpost
17 08 1968	Veenwoudsterwal

Kaart

Zie de volgende pagina.

Vermeldingen/Literatuur

Blyau en Tasseel 1962, 119-120.

[p. 206]